Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 4 Informele activiteiten in
Delfshaven
4.1 Inleiding
In de recente studie No shame in my game (1999) schetst de antropologe
Newman een indringend beeld van de working poor in Harlem in New York.
Zij maakt duidelijk dat het merendeel van de beroepsbevolking in dit gebied
werkt. Uit veel eerdere publicaties rees het beeld op van wijken waarin nagenoeg
iedereen werkloos was (Wilson 1996). Dit blijkt niet het geval. Zelfs in
buurten waarin bijna de helft van de bewoners in armoede leeft, is het merendeel
van de beroepsbevolking werkzaam. Uit de studie van Newman wordt
echter ook duidelijk dat de lonen – zij onderzocht vooral een groep van jongeren
die werkzaam was bij een fast food restaurant – onvoldoende zijn om
in de kosten van het levensonderhoud te voorzien. Vandaar dat dit inkomen
wordt aangevuld met additionele bronnen, komend uit bijstand, wederzijdse
hulp en informele economische activiteiten. Newman beschrijft dan ook uitvoerig
het bestaan van een omvangrijke, informele economie, een schaduwwereld
die van groot belang is voor duizenden families in Harlem, zowel voor
werkgelegenheid als voor het verwerven van goedkope diensten en goederen.
De these van het toenemend belang van een informele economie is voor Nederland
nimmer goed gedocumenteerd geweest vanwege het ontbreken van
valide empirisch onderzoek. Niettemin zijn er indicaties dat ook in Nederland
sprake is van een groeiende betekenis van de informele economie, zij het op
Nederlandse schaal (Kloosterman et al. 1996, Burgers et al. 1996). De vraag
is echter in hoeverre deze informele economie van betekenis is voor groepen
burgers die voorbij de arbeidsmarkt staan. Sinds het werk van Ray Pahl
(1984, 1987), dat we reeds in hoofdstuk 1 hebben besproken, is immers de
gedachte gemeengoed geworden dat vooral werkenden actief zijn in de informele
economie.
In dit hoofdstuk zullen wij deze these ter discussie stellen op grond van lopend
onderzoek in Amsterdam en Rotterdam onder arme huishoudens. De
centrale vraag in dit hoofdstuk is welke betekenis informele activiteiten heb-
65