Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 3
eenvoudig valt om maandelijks te kunnen rondkomen. Zestig procent van de
respondenten zegt dan ook moeilijk tot zeer moeilijk te kunnen rondkomen.
Om de gevolgen van deze problemen met rondkomen voor het dagelijks leven
te kunnen analyseren, zijn we ingegaan op de materiële en sociale deprivatie.
Het blijkt dat de respondenten een aanzienlijke mate van deprivatie
kennen. Verder valt op dat zelfs in de rijke Nederlandse samenleving armoede
gepaard kan gaan met het niet kunnen bevredigen van de basisbehoefte;
veertien procent van de respondenten heeft onvoldoende geld om iedere dag
een warme maaltijd te nuttigen en nog eens twaalf procent geeft aan de woning
niet altijd in voldoende mate te kunnen verwarmen. De derde conclusie
die ten aanzien van de deprivatie kan worden getrokken betreft het karaker
van de deprivatie. Die betreft namelijk vooral het sociale leven, zoals niet op
vakantie kunnen gaan, geen mensen te eten kunnen uitnodigen, geen auto
hebben of eens in de veertien dagen uitgaan. Ook hebben we de formele en
informele maatschappelijke participatie van de respondenten onder de loep
genomen. De formele participatie blijkt opvallend hoog te zijn en hoewel de
informele participatie beduidend lager is, blijkt wel dat de respondenten regelmatig
een café of een koffiehuis bezoeken. Deze tendensen zijn mede te
verklaren door het grote aantal Turkse respondenten dat we hebben geïnterviewd.
De Turkse gemeenschap kent een actief maatschappelijk en sociaal
leven, dat zich vooral afspeelt in de eigen kring van koffiehuizen en moskeeen.
Tot slot zijn we in dit hoofdstuk ingegaan op de contexten waarin armoede
kan ontstaan. De levensgeschiedenissen van de respondenten blijken een gevarieerd
en dynamisch beeld te geven. Zowel positieve als negatieve, structurele
als individuele feiten en gebeurtenissen stapelen zich op, hangen met
elkaar samen, werken wederzijds op elkaar in en ontwikkelen zich in elkaars
context. Het is dan ook vaak onmogelijk om een causaal verband te leggen
tussen één enkel feit en de situatie van armoede. Desondanks kenmerken de
levensgeschiedenissen van de respondenten zich door een gemeenschappelijkheid,
namelijk de positie op de arbeidsmarkt, of juist de uitsluiting hiervan.
Op basis van het arbeidsverleden van de respondenten hebben we drie
typische verhoudingen tot de arbeidsmarkt beschreven, namelijk de buitenstaander,
de working poor en de afvaller. Deze relaties tot de arbeidsmarkt
bevestigen de heterogeniteit van armoede en illustreren hoe moeilijk het is
om armoede te verklaren vanuit eenduidige oorzaken.
64