Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

De respondenten nader beschreven
61
werk had, kreeg ik ook helemaal niks. Dus als ik wel werk had dan
moest ik sparen. Zo ben ik gewend om te leven’. Ze begint haar
werk in Nederland in de schoonmaak en blijft dit doen. In 1979
huwt ze met een Nederlandse man om een verblijfsvergunning te
krijgen: ‘Iedereen heeft het zo gedaan. Wij hadden weinig keuze.
We moesten iets doen’. Na van hem gescheiden te zijn, trouwt ze in
1982 opnieuw, ditmaal met een Kaapverdiaan die op zijn beurt illegaal
in Rotterdam woont. De vijf jaar die ze met hem doorbrengt
zijn in financieel opzicht haar beste jaren. Hij werkt fulltime en ook
Camelia werkt volop, ondanks het feit dat ze van een trap valt en
een long onherstelbaar beschadigd. Zij krijgt ook te kampen met
chronische bloedarmoede en wordt uiteindelijk mede hierop afgekeurd.
Ze blijft echter doorwerken in de avonduren. Ze krijgen snel
een dochter en een jaar later stopt Camelia met haar parttime baan
omdat ze geen goede oppas voor haar dochter kan vinden. Als ze in
1986 van haar man scheidt, gaat ze weer verder met wat schoonmaakwerk
en ontvangt aanvullende bijstand. Ze betrekt een flat in
Spangen waar ze sindsdien met haar dochter is blijven wonen. In
1990 kan ze via de banenpool als secretariaatsmedewerkster bij een
Kaapverdische vereniging gaan werken. In de avonduren blijft ze
schoonmaken om wat extra’s te hebben en geeft ze daarnaast incidenteel
Portugese les. In 1996 wordt ze op basis van haar gezondheidsklachten
volledig afgekeurd en stopt ze met werken. Ze heeft
nu een WAO-uitkering en een aanvullende uitkering van het GAK.
Haar inkomen van fl. 1.800,- is echter niet toereikend voor haar en
haar dochter. Ze overweegt weer werk in de schoonmaak te gaan
zoeken. Terugkijkend op haar leven in Nederland zegt Camelia: ‘Ik
ben helemaal niet blij. Maar ook achteraf heb ik er geen spijt van
dat ik hier ben gekomen. Ik heb mijn best gedaan. Maar ik heb gewoon
nooit de kans gekregen hier een goede baan te vinden. Je
moet het accepteren.’
In de ruim twintig jaar dat Camelia in Nederland woont heeft ze het gedurende
een periode van vijf jaar in financieel opzicht redelijk gehad. De rest van
haar leven staat vooral in het teken van laagbetaalde, parttime arbeid en financiële
afhankelijkheid. ‘Illegaliteit’ heeft een stempel op haar leven gedrukt,
evenals haar rol als alleenstaande moeder en haar lichamelijke gebreken
die haar uiteindelijk het werken onmogelijk hebben gemaakt.