Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

De respondenten nader beschreven
Eenmaal volwassen is ze tweemaal getrouwd en gescheiden. Op onze vraag
waarom ze een minimuminkomen heeft, zegt ze:
59
‘Je hebt nooit een vak geleerd en nooit kunnen werken en altijd
voor het huishouden gestaan. En toen moest ik trouwen en dan kon
je ook niet meer leren.’
Sinds haar tweede scheiding in 1967, ze was toen 38 jaar, heeft de respondent
een minimuminkomen. Eerst in de vorm van een bijstandsuitkering en
vanaf haar 65-ste in de vorm van AOW. Haar kinderen waren in 1967 achttien
en twaalf jaar oud en de respondent was dus te typeren als een alleenstaande
moeder. Het sociale beleid ten aanzien van alleenstaande moeders
was in de jaren zestig en zeventig gebaseerd op het kostwinnersbeginsel.
Vrouwen werden toentertijd primair gekarakteriseerd als verzorgers. De staat
had zichzelf de taak toebedeeld van het vervangen van de kostwinner. Dat de
afstand tot de arbeidsmarkt van de betrokken vrouwen daarbij in de loop der
jaren onoverbrugbaar werd, werd op de koop toe genomen. Deze inmiddels
achterhaalde beleidslogica - sinds de jaren tachtig is een kentering zichtbaar
waarbij vrouwen in toenemende mate als werknemers worden gekarakteriseerd
– draagt ertoe bij, dat zich onder de mensen met een minimuminkomen
veel oudere, alleenstaande vrouwen bevinden die in een eerdere levensfase
alleenstaande moeders zijn geweest (Bussemaker et al. 1999, Snel
et al. 2000).
Onder de buitenstaanders bevinden zich verschillende jongere alleenstaande
moeders en dan vooral van Kaapverdische afkomst. Wegens de zorg voor hun
kinderen zijn deze vrouwen jaren geleden gestopt met werken of hebben ze
nooit buiten het huishouden gewerkt. Het is opmerkelijk dat een aantal van
deze vrouwen in het verleden een illegaal bestaan heeft geleid. Om hieruit te
kunnen ontsnappen zijn ze getrouwd met een Nederlandse ingezetene om na
verloop van tijd weer van hem te scheiden.
Eenderde van de respondenten kan tot de working poor worden gerekend. Zij
wisselen periodes van uitkeringsafhankelijkheid af met periodes waarin ze
een betaalde baan hebben. Bijna de helft van hen interviewden we in een
periode van werkloosheid. De overigen hadden een baan. Het betreft dan
meestal laagbetaald werk, dat weinig bestaanszekerheid of perspectief biedt
en waarvoor weinig scholing is vereist. Zij werken voor uitzendbureaus, voor
verschillende bazen op verschillende locaties, of werken in een door de overheid
gesubsidieerde, laagbetaalde, baan. Onder de working poor treffen we
eveneens relatief veel alleenstaande moeders, waaronder van Kaapverdische