Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 3
en onveranderlijk gegeven is, maar een zekere mate van beweging kent. De
drie arbeidscarrières kunnen elkaar bijvoorbeeld opvolgen in de tijd, waarmee
de onderlinge verschillen gradueel van aard zijn. Zo kunnen de working
poor met hun typische versnipperde carrière op de arbeidsmarkt, naarmate
zij ouder worden of arbeidsongeschikt raken, steeds kortere periodes van
betaald werk afwisselen met steeds langere periodes van werkloosheid. Als
deze respondenten uiteindelijk niet meer aan het werk komen, krijgt hun arbeidscarrière
na verloop van tijd het karakter van een buitenstaandersloopbaan.
De hier onderscheiden typen variëren in de afstand tot de arbeidsmarkt.
Buitenstaanders hebben verreweg de grootste afstand tot de arbeidsmarkt,
terwijl de working poor – zij het onvolledig en periodiek - werkzaam zijn of
over recente werkervaring beschikken. Zij hebben substantieel betere mogelijkheden
om door middel van betaald werk hun financiële situatie te verbeteren
dan bijvoorbeeld de buitenstaanders. De dynamiek van de arbeidscarrières
betreft echter niet alleen een afglijden naar een steeds minder gunstige
situatie. Uit het arbeidsverleden van de respondenten kunnen we ook positievere
tendensen constateren. Mede dankzij het overheidsbeleid, dat zich richt
op sociale activering en begeleiding naar de arbeidsmarkt mag bij geen enkel
type carrière worden uitgesloten dat de betrokkenen uiteindelijk toch een
stabielere positie op de arbeidsmarkt verwerven.
Zoals uit tabel 3.9 blijkt, bevinden zich onder de buitenstaanders relatief veel
Turkse en Nederlandse respondenten. Zij zijn in het verleden slachtoffer geworden
van de ontslagen in de traditionele industriële sectoren. In tien gevallen
betreft het respondenten die ouder zijn dan 55 jaar. Mede door hun
leeftijd is de afstand tot de arbeidsmarkt bij deze respondenten groot en in
het geval dat ze ouder zijn dan 65 jaar vrijwel onoverbrugbaar. De reden dat
deze laatste respondenten arm zijn, hangt mede samen met het feit dat ze
eerder in hun leven niet in staat zijn geweest een volledig pensioen op te
bouwen. Vooral onder de Turkse migranten heeft zich dit voorgedaan. Zij zijn
pas later in hun carrière naar Nederland gekomen en begonnen met werken,
sommigen zijn arbeidsongeschikt geworden en een aantal – vaak vrouwen -
heeft nooit op de formele arbeidsmarkt geparticipeerd. Een nu 69-jarige autochtone
vrouw vormt een voorbeeld van dat laatste. Ze heeft geen opleiding
genoten, slechts vijf jaar basisschool. In haar vroege jeugd liet haar vader
het gezin in de steek waardoor haar moeder gedwongen was buitenshuis te
gaan werken. De respondent werd toen ze tien jaar oud was van school gehaald
om voor haar zes oudere broers en zussen het huishouden te doen.
58