Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 3
op de arbeidsmarkt, die zich kenmerkt door een hooggekwalificeerde vraag,
ernstig bemoeilijkt. De psychische problemen zetten het huwelijk onder druk,
wat de psychische problematiek weer versterkt, enzovoorts. Hoewel de levensgeschiedenis
van deze vrouw er gezien de ernst en complexiteit van de
gebeurtenissen in vergelijking met die van de andere respondenten uitspringt,
kenmerken veel levensgeschiedenissen zich door verschillende negatieve
gebeurtenissen. Dit hangt mede samen met de methodologische keuze,
dat we de respondenten hebben geselecteerd op het feit dat ze een minimuminkomen
hebben, waardoor we geen voorbeelden kunnen presenteren
van mensen die uit de armoede zijn ontsnapt.
De levensgeschiedenissen van de respondenten kennen een grote variëteit en
dynamiek. Zowel positieve als negatieve, structurele als individuele feiten
stapelen zich op, hangen met elkaar samen, versterken elkaar en ontwikkelen
zich in elkaars context. Ondanks deze individuele verschillen, stemmen de
respondenten overeen in hun slechte financiële situatie die primair veroorzaakt
wordt door hun afwezigheid of onvolledige participatie op de arbeidsmarkt.
De respondenten werkten ten tijde van het onderzoek in het geheel
niet of beschikten over inkomsten uit arbeid die niet of nauwelijks boven het
sociaal minimum uitkwamen. Alle respondenten hebben met andere woorden
een problematische verhouding tot de arbeidsmarkt en zijn hier in meer of
mindere mate van uitgesloten. In de nu volgende analyse stellen we deze individuele
participatie op de arbeidsmarkt aan de hand van de levensgeschiedenissen
van respondenten centraal. Door te kijken naar het formele werkverleden
van de respondenten over een langere tijdsspanne worden de verschillende
contexten die aanleiding kunnen geven tot een duurzame armoede
inzichtelijker. Op basis van het formele arbeidsverleden van respondenten
kunnen we drie typische relaties tot de arbeidsmarkt van elkaar onderscheiden,
die we zullen aanduiden in termen van de buitenstaander, working poor
en afvallers.
De eerste typering van respondenten op basis van hun arbeidsmarktparticipatie
die we kunnen onderscheiden, betreft de groep van buitenstaanders.
Respondenten die tot deze groep worden gerekend hebben nooit formeel gewerkt
of staan al langer dan tien jaar buiten de arbeidsmarkt. Een respondent
uitgezonderd, verblijven deze respondenten al langer dan twintig jaar in
Nederland. 13 Ruim veertig procent van de respondenten kunnen tot de bui-
13
56
Het betreft hier een Turkse ‘importpartner’, die ten tijde van het veldwerk slechts
1,5 jaar in Nederland verbleef. Hij heeft in deze periode niet formeel gewerkt, zijn
echtgenote evenmin.