Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

De respondenten nader beschreven
van een sociale of culturele vereniging. Bij respondenten die zelf aangeven
moeilijk rond te kunnen komen, liggen deze percentages nog hoger. Wel blijken
de meeste respondenten over gangbare duurzame consumptiegoederen
te beschikken, zoals een wasmachine, koelkast, of televisie. Opvallend is dat
veertien procent van de respondenten aangeeft onvoldoende geld te hebben
om iedere dag een warme maaltijd te kunnen nuttigen en dat twaalf procent
zegt niet altijd in staat te zijn het huis voldoende te verwarmen. Ook in Nederland
kan een gering inkomen dus gepaard gaan met deprivatie van de basisbehoeften.
Uit tabel 3.6 blijkt verder dat vooral de items die samenhangen met sociale
deprivatie hoog scoren. Het betreffen vakantie, uitgaan, lidmaatschap van
een vereniging, mensen uitnodigen voor een diner, en een auto. Alleen het
item telefoon scoort laag. Ruim negentig procent van de respondenten beschikt
over een telefoon. Overigens dient hierbij opgemerkt te worden dat de
meeste respondenten weliswaar over een telefoon beschikken, maar dat veel
- met name autochtone gezinnen - een beperkt abonnement hebben waarbij
bijvoorbeeld de mogelijkheid om internationaal te bellen is afgesloten. In
toenemende mate wordt ook de reguliere telefoon vervangen door een mobiele
telefoon (vgl. Engbersen en Veraart 2001). Als de deprivatie vooral op
sociaal en materieel terrein merkbaar is, betekent dit dan ook dat de maatschappelijke
participatie van de respondenten gering is?
3.6 Maatschappelijke participatie
Maatschappelijke participatie is een onderwerp dat veelvuldig in de armoedediscussie
terugkomt wegens de angst dat armoede leidt tot sociaal isolement
(vgl. Ypeij et al. 1999: 40-44). Wegens geldgebrek of negatieve gevoelens,
zoals schaamte, zouden de leden van arme huishoudens minder deelnemen
aan het maatschappelijke verkeer, minder participeren in maatschappelijke
organisaties en verenigingen, en minder gebruikmaken van allerlei sociale en
culturele voorzieningen. Onderzoek over maatschappelijke participatie richt
zich vaak op de deelname aan formele organisaties. Deze vorm van maatschappelijke
participatie blijkt echter sterk klasse- en opleidingsgebonden.
Hoger opgeleiden zijn veel vaker lid van maatschappelijke organisaties dan
lager opgeleiden (Van Deth en Leijenaar 1994: 61). Tevens blijkt dat deze
vorm van participatie de afgelopen decennia sterk is teruggelopen, vooral
doordat allerlei traditionele organisaties, zoals kerk, politieke partijen en vakbonden,
sterk aan betekenis hebben ingeboet. Dat de algemene participatie
51