Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Hoofdstuk 3 komt haar inkomen net boven de door ons gehanteerde norm. Twee respondenten, tenslotte, hebben een ziektewetuitkering die net boven de minimumnorm ligt. Beiden geven te kennen dat zij hierdoor allerlei subsidies en kortingen mislopen, waardoor hun financiële situatie net zo precair is als van mensen met een bijstandsuitkering. Een belangrijke reden om deze respondenten aan het onderzoek te laten meedoen, ligt besloten in hun verleden waarin zij vaak gedurende lange tijd met een inkomen rondom het sociale minimum hebben moeten rondkomen. Bovendien lopen zij met hun bovenminimale inkomen subsidies en kortingen mis waardoor hun besteedbaar inkomen vergelijkbaar is met dat van iemand met een minimuminkomen, of hier zelfs onder komt te liggen (vgl. Derksen 2000). Niet alleen de hoogte van het inkomen, maar vooral ook de tijdsduur dat mensen van een laag inkomen moeten rondkomen draagt bij aan armoede. Eerder hebben we betoogd dat een inkomen rond een minimuminkomen in de Nederlandse situatie met een relatief hoog uitkeringsniveau op zich geen armoede betekent, maar dat de situatie problematisch wordt wanneer mensen langdurig een dergelijk inkomen hebben (vgl. Ypeij et al. 1999: 36-38). Diverse studies op dit gebied leiden tot twee conclusies. Enerzijds blijkt dat mensen met een minimuminkomen lang niet altijd langdurig van dat inkomen dienen rond te komen. Het is een kortdurende, eenmalige en voorbijgaande episode in hun leven. Daarnaast is er een, beperktere, groep mensen die jarenlang van een minimuminkomen dient rond te komen (vgl. Snel en Karyotis 1998, Muffels, Snel, Fouarge en Karyotis 1998). Snel en Engbersen pleiten ervoor om het begrip armoede te reserveren voor deze laatste groep mensen (Engbersen 1991, Snel en Engbersen 1999). In tabel 3.3 geven we de armoededuur van de respondenten uit Delfshaven weer. Tabel 3.3 Armoededuur duur n % < 1 jaar 2 3 1-2 jaar 7 11 2-3 jaar 4 6 3-5 jaar 8 12 5-7 jaar 5 8 7-10 jaar 9 14 > 10 jaar 25 38 onbekend 6 9 totaal Bron: Landschappen van armoede 66 100 Uit deze tabel komt duidelijk naar voren dat langdurig armen sterk oververtegenwoordigd zijn in de onderzoeksgroep. Zestig procent van de respondenten geeft aan langer dan vijf jaar met een minimum inkomen te moeten rondkomen; bijna veertig procent zelfs voor een periode langer dan tien jaar. Geconcludeerd kan worden dat de onderzoeksgroep een populatie betreft die 46
De respondenten nader beschreven zeer langdurig rond het minimum zit. Dit laatste behoeft overigens niet te betekenen dat respondenten al die tijd van een uitkering hebben geleefd. Uit de analyse van het arbeidsverleden van de respondenten, elders in dit hoofdstuk, wordt duidelijk dat verschillende respondenten een uitkering regelmatig met betaalde arbeid afwisselen. 3.4 Schulden en rondkomen In diverse studies is gewezen op de neerwaartse spiraal waarin arme huishoudens terecht kunnen komen als ze schulden opbouwen (Schep et al. 1994, Van Andel en Bommeljé 1996, Zoutman en Kassels 1997). Van de geinterviewde respondenten heeft het overgrote deel te maken met schulden. Ruim tweederde van de respondenten (68 procent, N=45) geeft aan dat ze op het moment van het interview op enigerlei wijze schulden heeft uitstaan. Zoals blijkt uit onderstaande tabel, gaat het veelal om hoge schulden. Bijna een kwart van alle huishoudens heeft te maken schulden die boven de vijfduizend gulden liggen. Van zeven mensen die aangaven schulden te hebben, hebben we overigens niet kunnen vaststellen hoe hoog deze schulden waren. Tabel 3.4 Hoogte schulden (N=38) hoogte schuld n % tot fl. 1.000,- 9 24 tussen fl. 1.000,- en fl. 5.000,- 14 37 tussen fl.5.000,- en fl. 10.000,- 7 18 meer dan fl.10.000,- Bron: Landschappen van armoede 8 21 Vijf respondenten hadden een schuld die boven de vijfentwintigduizend gulden lag en de grootste schuldenlast had een Turkse respondent met een bedrag van net iets boven de vijftigduizend gulden. 11 Uit de interviews blijkt dat de respondenten op verschillende manieren in de schuld zijn geraakt en dat hun schulden complex zijn samengesteld. Martens en zijn medewerkers maken een onderscheid tussen aanpassings-, compensatie- en overlevingsschulden (2000: 20-21). Aanpassingsschulden ontstaan door aanpassingsproblemen bij een inkomensachteruitgang en zijn het gevolg van het feit dat het organiseren van een goedkopere levensstijl tijd en ervaring vergt. Een lening voor een auto bijvoorbeeld, die is aangeschaft in financieel betere tijden, kan bij een inkomensachteruitgang zwaar op het budget drukken. Compensatie- 11 47 Voor Rotterdam als geheel staan er 7.500 bijstandsgerechtigden geregistreerd met een schuld tot fl. 50.000,-. Daarnaast kent Rotterdam in 2001 ongeveer 300 bijstandsgerechtigden die een schuld van boven de fl. 50.000,- hebben (Rotterdams Dagblad 13-07-2001).
- Page 3 and 4: Inhoudsopgave Inhoudsopgave iii Voo
- Page 5 and 6: Voorwoord Armoede, migranten en inf
- Page 7: Voorwoord de), Carlos Goncalves (Pl
- Page 10 and 11: Hoofdstuk 1 lijk onderzoek. Het pro
- Page 12 and 13: Hoofdstuk 1 Het Oude Westen eveneen
- Page 14 and 15: Hoofdstuk 1 bracht. Ook mensen met
- Page 16 and 17: Hoofdstuk 1 ze om deze te verbetere
- Page 18 and 19: Hoofdstuk 1 schulden maken. Door mi
- Page 20 and 21: Hoofdstuk 1 nomie bij aan een verde
- Page 22 and 23: Hoofdstuk 1 (WRR 1985: 112, 113). O
- Page 24 and 25: Hoofdstuk 2 Mathenesse, Middelland,
- Page 26 and 27: Hoofdstuk 2 toe, zoals een voormali
- Page 28 and 29: Hoofdstuk 2 den, de mobiliteit, het
- Page 30 and 31: Hoofdstuk 2 treren de Turkse en Kaa
- Page 32 and 33: Hoofdstuk 2 deelgemeentes als Prins
- Page 34 and 35: Hoofdstuk 2 gen kring. De onderneme
- Page 36 and 37: Hoofdstuk 2 eren en migrantenondern
- Page 38 and 39: Hoofdstuk 2 de eilandengroep langdu
- Page 40 and 41: Hoofdstuk 2 Aan het begin van de tw
- Page 42 and 43: Hoofdstuk 2 schikking over een tuin
- Page 44 and 45: Hoofdstuk 2 36 samenstelling van de
- Page 46 and 47: Hoofdstuk 2 groeten op straat. De c
- Page 48 and 49: Hoofdstuk 2 Kaapverdianen zoeken ve
- Page 50 and 51: Hoofdstuk 3 gemeente Noord en vier
- Page 52 and 53: Hoofdstuk 3 3.3 Inkomenssituatie In
- Page 56 and 57: Hoofdstuk 3 schulden worden gemaakt
- Page 58 and 59: Hoofdstuk 3 benadering dus gedefini
- Page 60 and 61: Hoofdstuk 3 in formele organisaties
- Page 62 and 63: Hoofdstuk 3 Turkse, kring van koffi
- Page 64 and 65: Hoofdstuk 3 op de arbeidsmarkt, die
- Page 66 and 67: Hoofdstuk 3 en onveranderlijk gegev
- Page 68 and 69: Hoofdstuk 3 origine, die wel een ba
- Page 70 and 71: Hoofdstuk 3 De drie typische verhou
- Page 72 and 73: Hoofdstuk 3 eenvoudig valt om maand
- Page 74 and 75: Hoofdstuk 4 ben voor huishoudens me
- Page 76 and 77: Hoofdstuk 4 In de derde plaats kan
- Page 78 and 79: Hoofdstuk 4 gastvrouw op haar beurt
- Page 80 and 81: Hoofdstuk 4 met de sociale dienst w
- Page 82 and 83: Hoofdstuk 4 74 vraagd of zij dat ze
- Page 84 and 85: Hoofdstuk 4 ben ze niet aangevraagd
- Page 86 and 87: Hoofdstuk 4 morele principes: het r
- Page 89 and 90: Hoofdstuk 5 Armoedebeleid en het be
- Page 91 and 92: Armoedebeleid en het benutten van i
- Page 93 and 94: Literatuurlijst Amersfoort, van, H.
- Page 95 and 96: Literatuurlijst Engbersen, G. (1986
- Page 97 and 98: Literatuurlijst Kloosterman, R., J.
- Page 99 and 100: Literatuurlijst Scott, J.C. (1976).
- Page 101: Literatuurlijst Van Walsum, S. (200
De respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> nader beschrev<strong>en</strong><br />
zeer langdurig rond het m<strong>in</strong>imum zit. Dit laatste behoeft overig<strong>en</strong>s niet te<br />
betek<strong>en</strong><strong>en</strong> dat respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> al die tijd van e<strong>en</strong> uitker<strong>in</strong>g hebb<strong>en</strong> geleefd. Uit<br />
de analyse van het arbeidsverled<strong>en</strong> van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, elders <strong>in</strong> dit hoofdstuk,<br />
wordt duidelijk dat verschill<strong>en</strong>de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> uitker<strong>in</strong>g regelmatig<br />
met betaalde arbeid afwissel<strong>en</strong>.<br />
3.4 Schuld<strong>en</strong> <strong>en</strong> rondkom<strong>en</strong><br />
In diverse studies is gewez<strong>en</strong> op de neerwaartse spiraal waar<strong>in</strong> arme huishoud<strong>en</strong>s<br />
terecht kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> als ze schuld<strong>en</strong> opbouw<strong>en</strong> (Schep et al.<br />
1994, Van Andel <strong>en</strong> Bommeljé 1996, Zoutman <strong>en</strong> Kassels 1997). Van de ge<strong>in</strong>terviewde<br />
respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft het overgrote deel te mak<strong>en</strong> met schuld<strong>en</strong>.<br />
Ruim tweederde van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (68 proc<strong>en</strong>t, N=45) geeft aan dat ze<br />
op het mom<strong>en</strong>t van het <strong>in</strong>terview op <strong>en</strong>igerlei wijze schuld<strong>en</strong> heeft uitstaan.<br />
Zoals blijkt uit onderstaande tabel, gaat het veelal om hoge schuld<strong>en</strong>. Bijna<br />
e<strong>en</strong> kwart van alle huishoud<strong>en</strong>s heeft te mak<strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> die bov<strong>en</strong> de vijfduiz<strong>en</strong>d<br />
guld<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong>. Van zev<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die aangav<strong>en</strong> schuld<strong>en</strong> te hebb<strong>en</strong>,<br />
hebb<strong>en</strong> we overig<strong>en</strong>s niet kunn<strong>en</strong> vaststell<strong>en</strong> hoe hoog deze schuld<strong>en</strong> war<strong>en</strong>.<br />
Tabel 3.4 Hoogte schuld<strong>en</strong> (N=38)<br />
hoogte schuld n %<br />
tot fl. 1.000,- 9 24<br />
tuss<strong>en</strong> fl. 1.000,- <strong>en</strong> fl. 5.000,- 14 37<br />
tuss<strong>en</strong> fl.5.000,- <strong>en</strong> fl. 10.000,- 7 18<br />
meer dan fl.10.000,-<br />
Bron: Landschapp<strong>en</strong> van armoede<br />
8 21<br />
Vijf respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> schuld die bov<strong>en</strong> de vijf<strong>en</strong>tw<strong>in</strong>tigduiz<strong>en</strong>d guld<strong>en</strong><br />
lag <strong>en</strong> de grootste schuld<strong>en</strong>last had e<strong>en</strong> Turkse respond<strong>en</strong>t met e<strong>en</strong> bedrag<br />
van net iets bov<strong>en</strong> de vijftigduiz<strong>en</strong>d guld<strong>en</strong>. 11 Uit de <strong>in</strong>terviews blijkt dat<br />
de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> <strong>in</strong> de schuld zijn geraakt <strong>en</strong> dat<br />
hun schuld<strong>en</strong> complex zijn sam<strong>en</strong>gesteld. Mart<strong>en</strong>s <strong>en</strong> zijn medewerkers mak<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> onderscheid tuss<strong>en</strong> aanpass<strong>in</strong>gs-, comp<strong>en</strong>satie- <strong>en</strong> overlev<strong>in</strong>gsschuld<strong>en</strong><br />
(2000: 20-21). Aanpass<strong>in</strong>gsschuld<strong>en</strong> ontstaan door aanpass<strong>in</strong>gsproblem<strong>en</strong><br />
bij e<strong>en</strong> <strong>in</strong>kom<strong>en</strong>sachteruitgang <strong>en</strong> zijn het gevolg van het feit dat het<br />
organiser<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> goedkopere lev<strong>en</strong>sstijl tijd <strong>en</strong> ervar<strong>in</strong>g vergt. E<strong>en</strong> l<strong>en</strong><strong>in</strong>g<br />
voor e<strong>en</strong> auto bijvoorbeeld, die is aangeschaft <strong>in</strong> f<strong>in</strong>ancieel betere tijd<strong>en</strong>, kan<br />
bij e<strong>en</strong> <strong>in</strong>kom<strong>en</strong>sachteruitgang zwaar op het budget drukk<strong>en</strong>. Comp<strong>en</strong>satie-<br />
11<br />
47<br />
Voor <strong>Rotterdam</strong> als geheel staan er 7.500 bijstandsgerechtigd<strong>en</strong> geregistreerd<br />
met e<strong>en</strong> schuld tot fl. 50.000,-. Daarnaast k<strong>en</strong>t <strong>Rotterdam</strong> <strong>in</strong> 2001 ongeveer 300<br />
bijstandsgerechtigd<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> schuld van bov<strong>en</strong> de fl. 50.000,- hebb<strong>en</strong> (<strong>Rotterdam</strong>s<br />
Dagblad 13-07-2001).
Change language