Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 3
3.3 Inkomenssituatie
In deze paragraaf staan we stil bij de financiële situatie van de respondenten.
We doen dat aan de hand van indicatoren zoals type en hoogte van het inkomen
en armoededuur. In de volgende paragraaf gaan we dieper in op de
schuldenlast. Uit tabel 3.1 wordt duidelijk dat de belangrijkste inkomstenbron
voor respondenten in bijna de helft (44 procent) van de gevallen een bijstandsuitkering
is. Bijna een kwart heeft een WAO- of ziektewetuitkering.
Opmerkelijk is dat bijna twintig procent van de respondenten aangeeft arbeid
als belangrijkste bron van inkomsten te hebben. Ondanks het loon dat deze
respondenten ontvangen slagen ze er blijkbaar niet in om boven het minimuminkomen
te geraken. Deze respondenten behoren tot een groep armen
die in Amerikaanse studies working poor wordt genoemd. In Nederland zijn
werkende armen een relatief nieuw verschijnsel. Snel en zijn medeonderzoekers
constateren dat het aantal huishoudens van werkenden met een inkomen
op of rond het sociaal minimum tussen 1990 en 1998 steeg met 66.000
(van 106.000 naar 172.000). Het betreft zelfstandige ondernemers, maar de
groei van het aantal werkende armen wordt vooral veroorzaakt door werknemers
in loondienst. Een belangrijke deelpopulatie van de werkende armen
wordt gevormd door alleenstaande moeders met een lage opleiding die werkzaam
zijn in laagbetaalde deeltijdbanen. Hoewel het volgens de auteurs nog
te vroeg is om in Nederland te spreken van een opkomende klasse van working
poor, valt een allereerste aanzet in deze richting wel te constateren
(Snel et al. 2000: 31-32).
Bij de selectie van respondenten is uitgegaan van de beleidsmatige definitie
van armoede. Deze definitie volgt de systematiek van de Algemene Bijstandswet
(ABW), waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen drie typen
huishoudens: alleenstaanden, eenoudergezinnen en (echt)paren al dan niet
met kinderen. Voor elk type huishouden geldt een apart sociaal minimum. De
door ons gehanteerde armoedegrens bedraagt steeds 110 procent van de
netto bijstandsbedragen per maand, die halfjaarlijks worden bijgesteld, gerelateerd
aan het desbetreffende huishoudtype (Vereniging van Raden van
Arbeid 1998). Het gaat om maandelijkse inkomsten van maximaal fl. 1.512,voor
alleenstaanden, fl. 1.944,- voor eenoudergezinnen en fl. 2.160,- voor
(echt)paren (vgl. Ypeij et al. 1999: 36).
Het verwerven van inzage in de precieze inkomenssituatie van huishoudens is
een verre van eenvoudige opgave. Op de vraag naar hun maandelijkse inkomen
moeten veel respondenten een antwoord schuldig blijven en zien ze zich
44