Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 2
Aan het begin van de twintigste eeuw was het volgens Bouman en Bouman
(1952) droevig gesteld met de woningbouw in Rotterdam. Zo schrijven de
auteurs dat
32
‘de manier van bouwen in de meeste arbeidersbuurten […] ieder
esthetisch en hygiënisch minimum [tartte]: het alkoofsysteem, met
één of twee bedsteden in een smalle donkere tussenkamer, bood
weliswaar gelegenheid ook in kleine woningen vrij grote gezinnen te
bergen, maar voldeed geenszins aan redelijke eisen van volkshuisvesting’
(1952: 57).
In 1907 woonde veertig procent van de Rotterdamse bevolking in één- of
tweekamerwoningen terwijl deze percentages in Amsterdam en Den Haag
respectievelijk 26 en 22 procent bedroegen. Tweekamerwoningen maakten
destijds in Rotterdam bijna 35 procent van de woningvoorraad uit, waarbij
zo’n twintig procent van deze woningen door zeven of meer personen werd
bewoond. 9 In Amsterdam en Den Haag nam niet alleen het aandeel tweekamerwoningen
op de totale woningvoorraad een geringer beslag, maar lag het
percentage sterke overbezetting ook veel lager dan in Rotterdam; in beide
steden rond de twaalf procent (ibid.: 58-59).
Met de jaren en de stadsvernieuwing van de afgelopen dertig jaar is het alkoofsysteem
uit Rotterdam verdwenen en van de (extreme) overbezetting
waarbij op één woonetage twee families woonden, is geen sprake meer zoals
we zullen beschrijven.
Tabel 2.3 Bouwperiode woningvoorraad Delfshaven en Rotterdam (%)
bouwperiode tot 1906 1906-1930 1931-1944 1945-1959 1960-1970 1971-1980 1981-1996
Delfshaven 9 55 10 10 - 1 16
Rotterdam 6 20 12 15 15 8 25
Bron: COS 1999
Alhoewel de woningvoorraad in Delfshaven voor een belangrijk deel in de
eerste drie decennia van de twintigste eeuw is neergezet, blijkt uit tabel 2.3
dat de afgelopen twintig jaar bijna eenvijfde van de bestaande woningen
nieuw is gebouwd. De stadsrenovatie die in de jaren tachtig als een bezem
door de verschillende wijken in Delfshaven heeft geveegd, heeft de kwaliteit
van de oudbouw aanzienlijk verbeterd.
Ruim de helft van de respondenten geeft volmondig te kennen tevreden te
zijn met hun woning en bijna een kwart (22 procent) is weliswaar tevreden,
9
De definitie van sterke overbezetting is tegenwoordig strikter. Zie noot 6.