Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Delfshaven: een blijvende migrantenwijk
voor de werkgevers aanmerkelijk goedkoper om spontane migranten aan te
stellen. De Nederlandse overheid bemoeide zich tijdens deze actieve wervingsperiode
feitelijk niet of nauwelijks met de binnenkomst van arbeiders uit
de mediterrane landen. Ze formaliseerde en faciliteerde de werving en ging –
evenals de meeste gastarbeiders zelf – uit van een tijdelijk verblijf. Er bestonden
nauwelijks restricties of voorwaarden voor gastarbeiders om zich in
Nederland te vestigen. De Turkse gemeenschap bestond tijdens deze actieve
wervingsmethoden bijna volledig uit jonge mannen.
De tweede fase in het migratieproces van Turken betreft de gezinshereniging
en loopt van 1974-1985. Vanaf 1974 wordt de toelating van gastarbeiders
steeds beperkter. Wegens de oliecrisis wordt de werving gestaakt en de binnenkomst
aan gastarbeiders een halt toegeroepen. De Turkse gemeenschap
blijft echter groeien, vooral door de gezinshereniging die de Turkse gastarbeiders
vanaf 1975 volop in gang zetten. Gastarbeiders kunnen hun partner
en kinderen laten overkomen indien ze tenminste één jaar in Nederland hebben
gewerkt, uitzicht hebben op tenminste één jaar arbeid en bovendien over
een woonvergunning beschikken. Na 1985 kan de Turkse migratie vooral
worden gekarakteriseerd als huwelijksmigratie of gezinsvorming. Vanaf dan is
de gezinshereniging vrijwel geheel gecompleteerd en beginnen jonge Turkse
migranten in toenemende mate hun huwelijkspartner in Turkije te zoeken en
naar Nederland te halen. Naast de komst van Turkse en Koerdische asielzoekers
en de natuurlijke aanwas zorgt deze huwelijksmigratie voor een verdere
groei van de Turkse gemeenschap. Wonen er in 1985 ruim 155.000 Turkse
migranten in Nederland, vijftien jaar later telt de Turkse gemeenschap meer
dan 300.000 migranten (Veenman 1999: 23). Vanaf 1989 nemen Turkse migranten
in gestaag tempo de Nederlandse nationaliteit aan en rond 1995
heeft eenderde van de Turken de Nederlandse nationaliteit. Uiteindelijk hebben
in de periode 1990-1997 147.000 Turkse migranten het Nederlands
staatsburgerschap aangenomen (Tesser et al. 1999: 38).
De komst van Kaapverdische migranten
Kaapverdianen zijn afkomstig van de voor de westkust van Afrika gelegen
eilandengroep Kaap Verdië. Op de achttien eilandjes tezamen wonen tegenwoordig
ongeveer 400.000 mensen. Het land is van 1495 tot 1975 een kolonie
van Portugal geweest. Sindsdien is Kaap Verdië een onafhankelijke republiek.
De officiële taal van het land is Portugees. De taal die de Kaapverdianen
thuis leren spreken is echter het Crioulo, dat het Portugees en diverse
Afrikaanse talen als oorsprong heeft (Strooij 1996). Hoewel de naam – letterlijk
vertaald ‘Groene Kaap’ – anders doet vermoeden, kent het klimaat van
29