Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 2
eren en migrantenondernemers in de begeleidende sfeer te ondersteunen
(Delfshaven 2000).
2.3 De komst van Turkse en Kaapverdische migranten
Turkse migranten en hun vestiging in Nederland
De vestiging van Turken in Nederland is in drie fasen verlopen (Staring 2001:
25-35). De eerst fase loopt van 1960-1974 en kenmerkt zich door de actieve
werving van het bedrijfsleven van gastarbeiders in verschillende mediterrane
landen, waaronder Turkije. Vooral arbeidsintensieve industrieën, zoals de
textielindustrie en de mijn- en scheepsbouw, hadden grote moeite met het
aantrekken van personeel (Van Amersfoort 1986: 20). De sterke economische
groei en industrialisatie, in combinatie met een hoog emigratiecijfer van
jonge Nederlanders, lagen aan deze vraag naar arbeidskrachten ten grondslag.
De ontwikkeling van de naoorlogse verzorgingsstaat en de stijgende
welvaart droegen er toe bij dat autochtone Nederlanders zich in toenemende
mate afwendden van beroepen met een lage sociale status.
Tijdens de actieve wervingsfase kwamen de Turkse gastarbeiders op verschillende
manieren naar Nederland. Potentiële gastarbeiders konden zich
bijvoorbeeld bij het Turkse arbeidsbureau inschrijven. Buitenlandse bedrijven
die arbeiders zochten, konden zich eveneens melden bij de centrale arbeidsbureaus
in Ankara en Istanboel. Vervolgens wees het arbeidsbureau aan de
hand van wachtlijsten, inschrijfnummers en een beleid waarbij arbeiders afkomstig
uit bepaalde arme regio’s voorrang kregen, aan wie naar Nederland
kon vertrekken. Daarnaast wierven buitenlandse bedrijven rechtstreeks arbeiders
in Turkije. Een andere belangrijke wervingsmethode is de zogenoemde
nominatieve werving. Deze gebeurde op voorspraak van al eerder gemigreerde
Turken, die, indien het bedrijf waar ze werkzaam waren behoefte had
aan meer arbeidskrachten, de namen van familieleden of vrienden doorgaven.
Parallel aan deze vormen van werving van gastarbeiders is vrijwel onmiddellijk
een stroom van gastarbeiders op gang gekomen, die op eigen gelegenheid
naar Nederland vertrok. Turkse werkzoekenden kochten een toeristenvisum,
gingen op bezoek bij familie en vrienden in Nederland en zochten
dan met succes naar werk. Op basis van hun arbeidscontract bemachtigden
ze vervolgens een verblijfsvergunning. Deze spontane komst van gastarbeiders
werd door het bedrijfsleven van harte toegejuicht. Niet alleen verliep
de formele werving in de ogen van het bedrijfsleven te traag, ook was het
28