Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede
Hoofdstuk 2 den, de mobiliteit, het gemiddeld inkomen, de economische waarde van woningen, de werkloosheidscijfers en de sterftecijfers. Op basis van de achterstandsscores is het mogelijk Rotterdamse buurten en wijken in hun ontwikkeling met elkaar te vergelijken (Das, Lith en Stolk 1998). Als we op grond van deze indicatoren naar de positie van de wijk Delfshaven kijken, is het opmerkelijk dat Delfshaven de meest omvangrijke achterstand binnen Rotterdam kent. Deze achterstandspositie van Delfshaven is - in vergelijking met de situatie in de andere Rotterdamse wijken – de afgelopen twee decennia bovendien onveranderlijk slecht gebleven. Delfshaven heeft, drie decennia stedelijke ontwikkelingsprogramma’s ten spijt, geen eenduidige positieve ontwikkeling doorgemaakt zoals andere deelgemeentes - bijvoorbeeld Stadscentrum - die wel hebben doorlopen (vgl. Engbersen, Leun, Staring en Kehla 1999: 69). Niet alleen lokaal, maar ook op nationaal niveau nemen de buurten in Delfshaven een slechte positie in. Zo presenteert Engbersen een overzicht van dertig buurten met de meeste uitkeringsgerechtigden in de vier grote steden. Hiervan behoren er vijf tot Delfshaven (Engbersen 1997). De Delfshavense buurten Spangen en Tussendijken nemen respectievelijk de tweede en vierde plaats in waar het gaat om de vijf postcodegebieden in Nederland met het hoogste aandeel lage inkomens (SCP 2000: 37). De achterstandsscores schetsen een overzichtelijk beeld, maar verhullen tegelijkertijd de werkelijkheid waar de afzonderlijke indicatoren meer zicht op geven. Dat blijkt als we preciezer naar een aantal indicatoren kijken. De veelkleurigheid van Delfshaven Of men zich nu wandelend door de winkelstraat richting Marconiplein begeeft of zich laat vervoeren met de verschillende tramlijnen die deze wijken verbinden met de rest van Rotterdam, onherroepelijk dringt het beeld zich aan de buitenstaander op dat autochtone Nederlanders in deze wijken een minderheid vormen. De formele cijfers kunnen dit beeld slechts bevestigen. Hoewel autochtone Nederlanders weliswaar de grootste groepering blijven, bestaat de deelgemeente Delfshaven voor tweederde uit migranten met een veelheid aan nationaliteiten (COS 2000). De demografische samenstelling van Delfshaven vormt dan ook geen afspiegeling van de bevolking in de overige wijken van Rotterdam. Tot de bijna 600.000 inwoners die Rotterdam in 1999 telt behoren ruim 252.000 allochtonen. Daarmee is 43 procent van de Rotterdammers van niet-Nederlandse komaf. Onder de allochtonen bevinden zich 163.000 inwoners, die tot de etnische minderheden worden gerekend, waaronder bijna 40.000 Turken, die na de Surinamers de grootste migran- 20
Delfshaven: een blijvende migrantenwijk tengroep in Rotterdam vormen, en 14.000 Kaapverdianen. 4 Een etnisch heterogene wijk als Delfshaven telt naast traditionele migrantengroepen als Surinamers, Turken, Kaapverdianen en Marokkanen talrijke migranten uit andere herkomstlanden, migranten die in toenemende mate een persoonlijke geschiedenis bezitten die los staat van het Nederlandse koloniale verleden of de werving van gastarbeiders. Deze zogenaamde ‘nieuwe’ migranten komen uit vrijwel alle werelddelen, hebben vaak een achtergrond als asielzoeker en missen veelal een omvangrijke eigen gemeenschap waarop men kan terugvallen. De migranten wonen niet gelijkmatig verdeeld over de stad, maar concentreren zich veelal in de vooroorlogse stadswijken rondom het centrum en in overeenkomstige wijken ‘op Zuid’. De Rotterdamse wijken Delfshaven, Noord, Stadscentrum en Feijenoord liggen wat het aandeel Turkse migranten in de bevolking betreft boven het Rotterdamse gemiddelde, waarbij de wijken Feijenoord en Delfshaven er expliciet uitspringen. Een kwart van de Turken die woonachtig zijn in Rotterdam woont in Delfshaven. De Kaapverdianen concentreren zich zelfs voor een belangrijk deel in Delfshaven. Vijfenveertig procent van hen woont in deze deelgemeente. Verder hebben ze zich redelijk gelijkmatig over de stad verspreid. In totaal wonen er in deelgemeente Delfshaven ruim zesduizend Kaapverdianen en rond de tienduizend Turken. Zoals uit tabel 2.1 blijkt, vormen zij respectievelijk veertien en negen procent van de Delfshavense bevolking. Tabel 2.1 Turkse, Kaapverdische migranten en allochtonen als percentage van totale bevolking per deelgemeente, per 1-1-1999* Turken Kaapverdianen Allochtonen Totaal Stadscentrum 7 3 51 28.348 Delfshaven 14 9 69 72.729 Overschie 2 2 32 16.772 Noord 9 3 48 52.100 Hillegersberg – Schiebroek 1 1 25 38.982 Kralingen – Crooswijk 6 2 47 52.014 Prins Alexander 1 1 25 83.740 Feijenoord 17 2 60 71.646 IJsselmonde 2 1 31 59.134 Charlois 6 1 44 65.876 Hoogvliet 2 1 31 36.981 Rotterdam (N) 39.199 14.264 252.846 592.597 Bron: COS (2000) *Hoek van Holland, Pernis en Haven en Industrie zijn niet in de tabel opgenomen, maar wel in de totalen verwerkt. Als we op buurtniveau binnen de deelgemeente Delfshaven kijken, blijken zich ook concentraties voor te doen. Van de Delfshavense buurten concen- 4 21 Tot de etnische minderheden worden de doelgroepen van het minderhedenbeleid gerekend: Surinamers, Antillianen, Turken, Marokkanen, Kaapverdianen en de Noord-mediterranen (migranten afkomstig uit Griekenland, Italië, Portugal, Spanje en het voormalige Joegoslavië).
- Page 1 and 2: Armoede, migranten en informaliteit
- Page 3 and 4: Inhoudsopgave Inhoudsopgave iii Voo
- Page 5 and 6: Voorwoord Armoede, migranten en inf
- Page 7: Voorwoord de), Carlos Goncalves (Pl
- Page 10 and 11: Hoofdstuk 1 lijk onderzoek. Het pro
- Page 12 and 13: Hoofdstuk 1 Het Oude Westen eveneen
- Page 14 and 15: Hoofdstuk 1 bracht. Ook mensen met
- Page 16 and 17: Hoofdstuk 1 ze om deze te verbetere
- Page 18 and 19: Hoofdstuk 1 schulden maken. Door mi
- Page 20 and 21: Hoofdstuk 1 nomie bij aan een verde
- Page 22 and 23: Hoofdstuk 1 (WRR 1985: 112, 113). O
- Page 24 and 25: Hoofdstuk 2 Mathenesse, Middelland,
- Page 26 and 27: Hoofdstuk 2 toe, zoals een voormali
- Page 30 and 31: Hoofdstuk 2 treren de Turkse en Kaa
- Page 32 and 33: Hoofdstuk 2 deelgemeentes als Prins
- Page 34 and 35: Hoofdstuk 2 gen kring. De onderneme
- Page 36 and 37: Hoofdstuk 2 eren en migrantenondern
- Page 38 and 39: Hoofdstuk 2 de eilandengroep langdu
- Page 40 and 41: Hoofdstuk 2 Aan het begin van de tw
- Page 42 and 43: Hoofdstuk 2 schikking over een tuin
- Page 44 and 45: Hoofdstuk 2 36 samenstelling van de
- Page 46 and 47: Hoofdstuk 2 groeten op straat. De c
- Page 48 and 49: Hoofdstuk 2 Kaapverdianen zoeken ve
- Page 50 and 51: Hoofdstuk 3 gemeente Noord en vier
- Page 52 and 53: Hoofdstuk 3 3.3 Inkomenssituatie In
- Page 54 and 55: Hoofdstuk 3 komt haar inkomen net b
- Page 56 and 57: Hoofdstuk 3 schulden worden gemaakt
- Page 58 and 59: Hoofdstuk 3 benadering dus gedefini
- Page 60 and 61: Hoofdstuk 3 in formele organisaties
- Page 62 and 63: Hoofdstuk 3 Turkse, kring van koffi
- Page 64 and 65: Hoofdstuk 3 op de arbeidsmarkt, die
- Page 66 and 67: Hoofdstuk 3 en onveranderlijk gegev
- Page 68 and 69: Hoofdstuk 3 origine, die wel een ba
- Page 70 and 71: Hoofdstuk 3 De drie typische verhou
- Page 72 and 73: Hoofdstuk 3 eenvoudig valt om maand
- Page 74 and 75: Hoofdstuk 4 ben voor huishoudens me
- Page 76 and 77: Hoofdstuk 4 In de derde plaats kan
Delfshav<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>de <strong>migrant<strong>en</strong></strong>wijk<br />
t<strong>en</strong>groep <strong>in</strong> <strong>Rotterdam</strong> vorm<strong>en</strong>, <strong>en</strong> 14.000 Kaapverdian<strong>en</strong>. 4 E<strong>en</strong> etnisch heterog<strong>en</strong>e<br />
wijk als Delfshav<strong>en</strong> telt naast traditionele <strong>migrant<strong>en</strong></strong>groep<strong>en</strong> als Sur<strong>in</strong>amers,<br />
Turk<strong>en</strong>, Kaapverdian<strong>en</strong> <strong>en</strong> Marokkan<strong>en</strong> talrijke <strong>migrant<strong>en</strong></strong> uit andere<br />
herkomstland<strong>en</strong>, <strong>migrant<strong>en</strong></strong> die <strong>in</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de mate e<strong>en</strong> persoonlijke<br />
geschied<strong>en</strong>is bezitt<strong>en</strong> die los staat van het Nederlandse koloniale verled<strong>en</strong> of<br />
de werv<strong>in</strong>g van gastarbeiders. Deze zog<strong>en</strong>aamde ‘nieuwe’ <strong>migrant<strong>en</strong></strong> kom<strong>en</strong><br />
uit vrijwel alle werelddel<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> vaak e<strong>en</strong> achtergrond als asielzoeker <strong>en</strong><br />
miss<strong>en</strong> veelal e<strong>en</strong> omvangrijke eig<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>schap waarop m<strong>en</strong> kan terugvall<strong>en</strong>.<br />
De <strong>migrant<strong>en</strong></strong> won<strong>en</strong> niet gelijkmatig verdeeld over de stad, maar conc<strong>en</strong>trer<strong>en</strong><br />
zich veelal <strong>in</strong> de vooroorlogse stadswijk<strong>en</strong> rondom het c<strong>en</strong>trum <strong>en</strong> <strong>in</strong><br />
overe<strong>en</strong>komstige wijk<strong>en</strong> ‘op Zuid’. De <strong>Rotterdam</strong>se wijk<strong>en</strong> Delfshav<strong>en</strong>, Noord,<br />
Stadsc<strong>en</strong>trum <strong>en</strong> Feij<strong>en</strong>oord ligg<strong>en</strong> wat het aandeel Turkse <strong>migrant<strong>en</strong></strong> <strong>in</strong> de<br />
bevolk<strong>in</strong>g betreft bov<strong>en</strong> het <strong>Rotterdam</strong>se gemiddelde, waarbij de wijk<strong>en</strong> Feij<strong>en</strong>oord<br />
<strong>en</strong> Delfshav<strong>en</strong> er expliciet uitspr<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> kwart van de Turk<strong>en</strong> die<br />
woonachtig zijn <strong>in</strong> <strong>Rotterdam</strong> woont <strong>in</strong> Delfshav<strong>en</strong>. De Kaapverdian<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>trer<strong>en</strong><br />
zich zelfs voor e<strong>en</strong> belangrijk deel <strong>in</strong> Delfshav<strong>en</strong>. Vijf<strong>en</strong>veertig proc<strong>en</strong>t<br />
van h<strong>en</strong> woont <strong>in</strong> deze deelgeme<strong>en</strong>te. Verder hebb<strong>en</strong> ze zich redelijk gelijkmatig<br />
over de stad verspreid. In totaal won<strong>en</strong> er <strong>in</strong> deelgeme<strong>en</strong>te Delfshav<strong>en</strong><br />
ruim zesduiz<strong>en</strong>d Kaapverdian<strong>en</strong> <strong>en</strong> rond de ti<strong>en</strong>duiz<strong>en</strong>d Turk<strong>en</strong>. Zoals<br />
uit tabel 2.1 blijkt, vorm<strong>en</strong> zij respectievelijk veerti<strong>en</strong> <strong>en</strong> neg<strong>en</strong> proc<strong>en</strong>t van<br />
de Delfshav<strong>en</strong>se bevolk<strong>in</strong>g.<br />
Tabel 2.1 Turkse, Kaapverdische <strong>migrant<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> allochton<strong>en</strong> als perc<strong>en</strong>tage van totale bevolk<strong>in</strong>g per deelgeme<strong>en</strong>te,<br />
per 1-1-1999*<br />
Turk<strong>en</strong> Kaapverdian<strong>en</strong> Allochton<strong>en</strong> Totaal<br />
Stadsc<strong>en</strong>trum 7 3 51 28.348<br />
Delfshav<strong>en</strong> 14 9 69 72.729<br />
Overschie 2 2 32 16.772<br />
Noord 9 3 48 52.100<br />
Hillegersberg – Schiebroek 1 1 25 38.982<br />
Kral<strong>in</strong>g<strong>en</strong> – Crooswijk 6 2 47 52.014<br />
Pr<strong>in</strong>s Alexander 1 1 25 83.740<br />
Feij<strong>en</strong>oord 17 2 60 71.646<br />
IJsselmonde 2 1 31 59.134<br />
Charlois 6 1 44 65.876<br />
Hoogvliet 2 1 31 36.981<br />
<strong>Rotterdam</strong> (N) 39.199 14.264 252.846 592.597<br />
Bron: COS (2000)<br />
*Hoek van Holland, Pernis <strong>en</strong> Hav<strong>en</strong> <strong>en</strong> Industrie zijn niet <strong>in</strong> de tabel opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, maar wel <strong>in</strong> de total<strong>en</strong> verwerkt.<br />
Als we op buurtniveau b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> de deelgeme<strong>en</strong>te Delfshav<strong>en</strong> kijk<strong>en</strong>, blijk<strong>en</strong><br />
zich ook conc<strong>en</strong>traties voor te do<strong>en</strong>. Van de Delfshav<strong>en</strong>se buurt<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>-<br />
4<br />
21<br />
Tot de etnische m<strong>in</strong>derhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de doelgroep<strong>en</strong> van het m<strong>in</strong>derhed<strong>en</strong>beleid<br />
gerek<strong>en</strong>d: Sur<strong>in</strong>amers, Antillian<strong>en</strong>, Turk<strong>en</strong>, Marokkan<strong>en</strong>, Kaapverdian<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
Noord-mediterran<strong>en</strong> (<strong>migrant<strong>en</strong></strong> afkomstig uit Griek<strong>en</strong>land, Italië, Portugal, Spanje<br />
<strong>en</strong> het voormalige Joegoslavië).
Change language