Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 2
den, de mobiliteit, het gemiddeld inkomen, de economische waarde van woningen,
de werkloosheidscijfers en de sterftecijfers. Op basis van de achterstandsscores
is het mogelijk Rotterdamse buurten en wijken in hun ontwikkeling
met elkaar te vergelijken (Das, Lith en Stolk 1998). Als we op grond
van deze indicatoren naar de positie van de wijk Delfshaven kijken, is het
opmerkelijk dat Delfshaven de meest omvangrijke achterstand binnen Rotterdam
kent. Deze achterstandspositie van Delfshaven is - in vergelijking met
de situatie in de andere Rotterdamse wijken – de afgelopen twee decennia
bovendien onveranderlijk slecht gebleven. Delfshaven heeft, drie decennia
stedelijke ontwikkelingsprogramma’s ten spijt, geen eenduidige positieve
ontwikkeling doorgemaakt zoals andere deelgemeentes - bijvoorbeeld Stadscentrum
- die wel hebben doorlopen (vgl. Engbersen, Leun, Staring en Kehla
1999: 69).
Niet alleen lokaal, maar ook op nationaal niveau nemen de buurten in Delfshaven
een slechte positie in. Zo presenteert Engbersen een overzicht van
dertig buurten met de meeste uitkeringsgerechtigden in de vier grote steden.
Hiervan behoren er vijf tot Delfshaven (Engbersen 1997). De Delfshavense
buurten Spangen en Tussendijken nemen respectievelijk de tweede en vierde
plaats in waar het gaat om de vijf postcodegebieden in Nederland met het
hoogste aandeel lage inkomens (SCP 2000: 37). De achterstandsscores
schetsen een overzichtelijk beeld, maar verhullen tegelijkertijd de werkelijkheid
waar de afzonderlijke indicatoren meer zicht op geven. Dat blijkt als we
preciezer naar een aantal indicatoren kijken.
De veelkleurigheid van Delfshaven
Of men zich nu wandelend door de winkelstraat richting Marconiplein begeeft
of zich laat vervoeren met de verschillende tramlijnen die deze wijken verbinden
met de rest van Rotterdam, onherroepelijk dringt het beeld zich aan
de buitenstaander op dat autochtone Nederlanders in deze wijken een minderheid
vormen. De formele cijfers kunnen dit beeld slechts bevestigen.
Hoewel autochtone Nederlanders weliswaar de grootste groepering blijven,
bestaat de deelgemeente Delfshaven voor tweederde uit migranten met een
veelheid aan nationaliteiten (COS 2000). De demografische samenstelling
van Delfshaven vormt dan ook geen afspiegeling van de bevolking in de overige
wijken van Rotterdam. Tot de bijna 600.000 inwoners die Rotterdam in
1999 telt behoren ruim 252.000 allochtonen. Daarmee is 43 procent van de
Rotterdammers van niet-Nederlandse komaf. Onder de allochtonen bevinden
zich 163.000 inwoners, die tot de etnische minderheden worden gerekend,
waaronder bijna 40.000 Turken, die na de Surinamers de grootste migran-
20