Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 2
Mathenesse, Middelland, Het Nieuwe Westen en Het Witte Dorp. 2 Volgens onderzoekers,
politici en journalisten staan deze buurten er in allerlei opzichten
slecht voor en zij spreken en schrijven dan ook over ‘achterstandswijken’,
‘uitkeringsbuurten’, ‘concentratiebuurten’ of zelfs over ‘Nederlandse getto’s’.
Dit hoofdstuk heeft tot doel om een nader beeld te schetsen van de woonomgeving
van de respondenten. We geven daartoe allereerst een beschrijving
van Delfshaven en staan stil bij de sociale problematiek die de deelgemeente
kenmerkt. In de tweede plaats zullen we in algemene zin inzicht bieden in het
migratieproces van de Turkse en Kaapverdische migrantengroepen. Tot slot
zullen we in dit hoofdstuk beschrijven hoe de leden van de onderzoeksgroep
in Delfshaven wonen en hun beleving schetsen van wonen in een wijk die
door buitenstaanders als een armoedewijk wordt getypeerd. 3
2.2 Multi-etnisch Delfshaven
Deelgemeente Delfshaven heeft een uitgesproken multi-etnisch karakter en
kenmerkt zich verder door een grote dynamiek en mobiliteit van de bewoners.
Er vindt een constante beweging plaats, waarbij nieuwe bewoners zich
in de wijk vestigen en andere bewoners naar elders verhuizen. De aanwezigheid
van verschillende etnische groepen, die zich successievelijk tijdens de
afgelopen vier decennia in Delfshaven hebben gevestigd, maakt het moeilijk
om te spreken in termen van ‘gevestigden’ en ‘buitenstaanders’ (Elias en
Scotson 1976). Net zo goed als de autochtone Nederlanders zichzelf als de
gevestigden zien en de migranten in hun ogen de buitenstaanders zijn, definiëren
de Surinaamse migranten zich als de gevestigden en verwijzen ze bijvoorbeeld
naar de recentelijk gearriveerde Somalische migranten als de
nieuwkomers. Afhankelijk van het perspectief en de positie die men denkt in
te nemen, definieert de ene groepering de andere groepering als buitenstaander
of als gevestigde.
Deelgemeente Delfshaven heeft sinds haar ontstaan een aantrekkingskracht
op migranten uitgeoefend. Rond 1860 beginnen ondernemende particulieren
2
3
16
Rotterdam is bestuurlijk onderverdeeld in deelgemeentes. In de tekst worden de
woorden deelgemeente en wijk als synoniemen afwisselend gebruikt. Deelgemeentes
zijn weer onderverdeeld in buurten. Dit betekent dat de deelgemeente
Delfshaven niet verward moet worden met de gelijknamige buurt Delfshaven.
Overigens verlopen de bestuurlijke indelingen niet parallel met de indelingen zoals
de lokale bevolking die hanteert. Veel respondenten weten bijvoorbeeld niet in
welke deelgemeente ze wonen of wat de officiële naam is van de buurt waar ze,
vaak al jaren, wonen.
Delen van dit hoofdstuk zijn gepubliceerd in Staring (2001). We zijn dank verschuldigd
aan Tamara van der Hoek voor haar bijdragen aan de tekst van dit
hoofdstuk.