Armoede, migranten en informaliteit in Rotterdam-Delfshaven. Tweede

Hoofdstuk 1
lijk onderzoek. Het project Landschappen van armoede, dat we in opdracht
van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 1997 tot en
met 2000 hebben uitgevoerd, wil in deze omissie voorzien. Het project kenmerkt
zich door intensieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden en dan vooral
door zeer uitgebreide vraaggesprekken. Het heeft tot doel de dagelijkse
leefwereld van arme mensen te ontsluiten en de aandacht te vestigen op de
wijzen waarop de betrokkenen omgaan met hun vaak precaire financiële situatie.
De centrale vraagstelling richt zich op de bestaansstrategieën van arme
huishoudens. Op welke wijze gaan ze met hun financiële middelen om? Hoe
maken ze hun situatie hanteerbaar en wat doen ze om deze te verbeteren?
Landschappen van armoede is uitgevoerd op vier verschillende stedelijke locaties
in Nederland die alle een hoge concentratie van arme huishoudens
kennen. De onderhavige studie betreft de verslaglegging van de deelstudie in
de Rotterdamse deelgemeente Delfshaven. De verschillende deelstudies zijn
niet alleen in verschillende locaties uitgevoerd, maar richtten zich ook op verschillende
deelpopulaties van arme huishoudens. In het geval van deze Rotterdamse
deelstudie is de aandacht in het bijzonder naar migranten uitgegaan
en dan vooral van Turkse en Kaapverdische afkomst. De andere drie
deelstudies zijn uitgevoerd in Amsterdam-Noord onder autochtonen, in Amsterdam-Zuidoost
onder alleenstaande moeders van verschillende etnische
achtergronden en in Arnhem onder jongeren (zie voor de reeds gepubliceerde
deelstudies Ypeij, Snel en Engbersen 1999 en Ypeij en Snel 2001). Dit betekent
overigens niet dat we uitsluitend respondenten hebben geïnterviewd uit
deze specifieke deelpopulaties. Het streven was om op iedere locatie tachtig
respondenten te werven waarvan de helft behoorde tot de specifieke doelgroep
van de locatie. Bij de andere helft van de respondenten gold als enig
selectiecriterium dat het huishouden van een inkomen op of rond (hooguit
tien procent boven) het sociaal minimum leeft. Het streefgetal van tachtig
respondenten is in deze deelstudie overigens niet gehaald. Uiteindelijk spraken
we met 66 respondenten, van wie 29 Turken en 20 Kaapverdianen. In
het gehele onderzoek Landschappen van armoede werden ruim driehonderd
respondenten geïnterviewd.
1.2 Proces van dataverzameling
De deelgemeente Rotterdam-Delfshaven is in de eerste plaats als onderzoekslocatie
gekozen omwille van de concentratie van arme huishoudens en
uitkeringsgerechtigden in deze buurten. Twee van de vijf Nederlandse post-
2