Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika te Tervuren

3. De Afrikaanse ervaring van Belgische kunstenaars
uit de 19e en 20e eeuw
Frans Hens
(1856 -1928).
Leopoldstad.
Olieverf op doek, 66 x 136 cm.
Gesigneerd en gedateerd :
"Leopoldvillejranz Hens 1888".
Koninklijk Museum voor
Midden-Afrika, Tervuren.
inventarisnummer : R. G. 405.
Gezicht op Leopoldstad van op
de "Beach". De "Stanley" zal op
de werf worden getrokken,
daarnaast de "Ville de
Bruxelles" in opbouw. In de
verte een klein missievaartuig
"Peace".
6
T
rad1tioneel aanvaardt men Edouard Manduau
(1855 -1937) als eerste "koloniale" schilder.
Als luitenant bij de handelsvloot nam hij in 1884 dienst
bij de "Association Internationale du Congo",
de voorloper van de Onafhankelijke Kongostaat.
Zijn reizen gaven hem de gelegenheid de stroom, de
plantenweelde en de langzaam oprukkende blanke
aanwezigheid vast te leggen. Realistische beschrijvingen
waren het zeker, waaraan men echter een vleugje kunst
niet kan ontzeggen.
De eerste Belgische kunstschilder die naar Kongo trok,
was de tot de Antwerpse school behorende Frans Hens
(1856 -1928). A vontuurlijk van geest, trok hij er tweemaal
op uit naar de Verenigde Staten en tweemaal naar
Midden-Afrika, uitlaatklep voor vele landgenoten die het
wat benauwd hadden binnen de eigen landsgrenzen.
Vermits hij geen officiële zending kon verkrijgen bij de
organismen die de Leopoldiaanse expansiepolitiek
realiseerden, deed hij het op eigen kosten.
Hij bereikte in 1886 het station Isangila tussen Matadi en
de Stanley Pool en in 1887- 1888 het station van de
Bangala op de bovenstroom. De collecties vissen en
planten die hij ginder aanlegde, werden met veel
interesse in de wetenschappelijke middens bestudeerd en
zijn naam wordt herhaaldelijk bij de eerste verzamelaars
geciteerd.
Zijn zin voor exactheid vindt men terug in de
potloodschetsen die hij tijdens zijn verblijf in de tropen
maakte. Zij vormen de basis voor latere aquarellen en
meer monumentale schilderijen. In de schetsen werkt
Hens evenwel wetenschappelijk het nauwkeurigst. Toch
geven de aquarellen het getrouwst de natuur weer,
terwijl de schilderijen best passen in de wijze van