Workshop: Schematherapie & Vaktherapie; the saga ... - KenVaK
Workshop: Schematherapie & Vaktherapie; the saga ... - KenVaK
Workshop: Schematherapie & Vaktherapie; the saga ... - KenVaK
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
10 jaar <strong>KenVaK</strong> symposium<br />
Maastricht, 22 maart 2013<br />
Elsa van den Broek MDTh<br />
HAN/<strong>KenVaK</strong>/FPC de Rooyse Wissel
Integratieve Psycho<strong>the</strong>rapie ontwikkeld op basis<br />
van <strong>the</strong>orieën uit:<br />
- Cognitieve Gedrags<strong>the</strong>rapie<br />
- Hechtings<strong>the</strong>orie<br />
- Objectrelatie <strong>the</strong>orie<br />
- Experiëntiële <strong>the</strong>rapievormen<br />
Young, J. E., Klosko, J. S. & Weishaar, M. E. (2005). Schemagerichte Therapie. Handboek voor <strong>the</strong>rapeuten<br />
[Schema-Focused Therapy: Guidelines for <strong>the</strong>rapists]. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Ontworpen voor patiënten met diverse, al lange tijd<br />
bestaande emotionele problemen, waarbij er van<br />
uit wordt gegaan dat de ontwikkeling hiervan in<br />
de kindertijd en adolescentie heeft<br />
plaatsgevonden. Deze problemen ontstaan als<br />
niet wordt voldaan aan de basisbehoeften van<br />
een kind.<br />
In praktijk vaak toegepast bij mensen met<br />
persoonlijkheidsstoornissen.
Basisbehoeften volgens Young (2005):<br />
- Veiligheid<br />
- Voorspelbaarheid<br />
- Liefde, verzorging en aandacht<br />
- Acceptatie en waardering<br />
- Empathie<br />
- Begeleiding en Bescherming<br />
- Validering van emoties en behoeften
Wordt niet voldaan aan de basisbehoeften dan<br />
ontstaan er (mal adaptieve) schema’s:<br />
Schema = hardnekkig patroon/<strong>the</strong>ma dat opgebouwd<br />
is uit herinneringen, lichamelijke gewaarwordingen,<br />
emoties en gedachten ten aanzien van zichzelf en<br />
de relatie met anderen<br />
Bij aanwezigheid van veel schema’s kan er verwarring<br />
in de <strong>the</strong>rapie ontstaan. Het werken met een modi<br />
model is hieruit voortgekomen.<br />
Een modus (‘toestand’) = een manier van reageren op<br />
een schema dat ‘getriggerd’ wordt
Modusmodel<br />
Antisociale Persoonlijkheidsstoornis<br />
(ASP)<br />
Aanval en Pest<br />
modus<br />
Boze Beschermer<br />
Straffende/Kritische<br />
Ouder<br />
Gezonde<br />
Volwassene<br />
Verwaarloosde Kind<br />
Opstandig/impulsieve<br />
Kind
- Veel overeenkomsten tussen <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> en<br />
<strong>Schema<strong>the</strong>rapie</strong>: Limited reparenting/ empathische<br />
confrontatie/experientiële technieken<br />
- Gebruik van schemamodi komt overeen met gebruik<br />
van bijv. rollen binnen drama<strong>the</strong>rapie<br />
- Schemataal geeft een werkbaar en concreet kader<br />
binnen <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong>
- 10 mannelijke forensische patienten met Cluster B<br />
persoonlijkheidsstoornissen (10-18 maanden in behandeling;<br />
gemiddelde PCL-r score: Mean=23.8, SD =7.4)<br />
-Indeling in <strong>the</strong>rapie conditie gebeurde random. Patiënten krijgen<br />
psycho<strong>the</strong>rapie én <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> (Drama/Beeldend/PMT) in alle<br />
condities<br />
-Per patient werden er 4 sessies bekeken en beoordeeld door 2<br />
beoordelaren (blind) met de MOS (Mode Observation Scale)<br />
-Studie vergelijkt <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> met Psycho<strong>the</strong>rapie, en<br />
<strong>Schema<strong>the</strong>rapie</strong> met Treatment as Usual (TAU), als het gaat om<br />
schemamodi
Patiënten binnen <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> sessies zullen meer<br />
kwetsbaarheid, minder on<strong>the</strong>chting en meer gezond gedrag<br />
vertonen dan in hun psycho<strong>the</strong>rapie sessies (in schema<br />
modus termen, meer Kindmodi, minder beschermermodi en<br />
meer Gezond Volwassene modi)<br />
<strong>Schema<strong>the</strong>rapie</strong> patiënten zullen meer kwetsbaarheid, minder<br />
on<strong>the</strong>chting en meer gezond gedrag vertonen dan de<br />
patienten in de controlegroep (TAU)<br />
De verwachting is dat er binnen de Schemagerichte<br />
<strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> sessies de meeste kwetsbaarheid, minste<br />
on<strong>the</strong>chting en het meeste gezonde gedrag zal worden<br />
geobserveerd dan in alle andere condities
Mode Observation Scale<br />
Bernstein, de Vos, & van den Broek (2009)<br />
Kwetsbare Kind modus:<br />
Voelt zich kwetsbaar, overspoeld door pijnlijke gevoelens zoals<br />
angst, depressie, verdriet, schaamte of vernedering<br />
Afstandelijke Beschermer modus:<br />
Gebruikt emotionele on<strong>the</strong>chting om zichzelf te beschermen<br />
tegen pijnlijke gevoelens, is zich niet bewust van zijn<br />
gevoelens, voelt ‘niets’ , lijkt emotioneel vlak, robotachtig,<br />
vermijdt de nabijheid bij anderen
Mode Observation Scale<br />
Bernstein, de Vos, & van den Broek (2009)<br />
Straffende/Kritische Ouder modus:<br />
Geinternaliseerde, kritische of straffende ouderlijke stem; richt<br />
harde kritiek ten aanzien van zichzelf, veroorzaakt<br />
gevoelens van schaamte en schuld.<br />
Pest en Aanval modus:<br />
Maakt gebruik van dreiging, intimidatie, agressie of dwang om<br />
te krijgen wat hij wil. Vergelding of wraak op anderen, zich<br />
dominant opstellen. Schept er een sadistisch genoegen in<br />
om anderen aan te vallen.<br />
* Gescoord wordt op een schaatl van 1 tot 5, 1 is afwezig, 5 is zeer<br />
aanwezig tijdens de sessie
SFT > TAU, p < .01<br />
1,6<br />
1,4<br />
1,2<br />
1<br />
0,8<br />
0,6<br />
0,4<br />
0,2<br />
0<br />
Verbal Arts<br />
SFT<br />
TAU
SFT > TAU, p = .02<br />
Arts Therapy > Verbal Therapy, p = .02<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
Verbal Arts<br />
SFT<br />
TAU
Arts Therapy < Verbal Therapy, p = .04<br />
SFT/TAU x Arts/Verbal Therapy, p = .01<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
Verbal Arts<br />
SFT<br />
TAU
Arts Therapy > Verbal Therapy, p = .05<br />
5<br />
4,5<br />
4<br />
3,5<br />
3<br />
2,5<br />
2<br />
1,5<br />
1<br />
0,5<br />
0<br />
Verbal Arts<br />
SFT<br />
TAU
<strong>Schema<strong>the</strong>rapie</strong> riep meer kind modi,<br />
meer kwetsbaarheid op dan Treatment as<br />
Usual.<br />
<strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> riep meer kwetsbaarheid,<br />
minder vermijdend/on<strong>the</strong>chte<br />
beschermermodi, meer gezonde modi op<br />
dan Psycho<strong>the</strong>rapie.
Schemagerichte <strong>Vak<strong>the</strong>rapie</strong> bleek<br />
vergelijkbaar, en soms beter dan de<br />
Schemagerichte psycho<strong>the</strong>rapie, te scoren<br />
op het oproepen van emoties, afname van<br />
vermijding/on<strong>the</strong>chting en oproepen van<br />
gezonde modi.<br />
Patiënten in de psycho<strong>the</strong>rapie conditie<br />
TAU lieten de minste kwetsbaarheid,<br />
meeste vermijding/on<strong>the</strong>chting zien van<br />
alle condities.
Pilotstudy met alle beperkingen<br />
Wel alle hypo<strong>the</strong>ses bevestigd<br />
Vervolgonderzoek is nodig<br />
Artikel gepubliceerd:<br />
Van den Broek, E., Keulen-de Vos,M. & Bernstein,<br />
DP (2011) Arts Therapies and Schema<br />
Focused Therapy: a pilot study, The Arts in<br />
Psycho<strong>the</strong>rapy, Volume 38, Issue 5, pag 325-<br />
332<br />
Vervolgonderzoek ? …………..
elsa.vandenbroek@han.nl<br />
evandenbroek@derooysewissel.nl