congres immaterieel erfgoed 2010 - Nederlands Centrum voor ...

26
Eén van de concrete activiteiten van het Sint Nicolaas Genootschap
was het zogenoemde Pact der Gevers, waarin gepleit werd
om de feesten van Sint Maarten, Sint Nicolaas en Kerstmis duidelijk
gescheiden te houden. Door de commercie kwam de Kerstman
steeds vroeger en vroeger, soms al ruimschoots voor 11 november,
het feest van Sint Maarten.
Volgens het Genootschap levert dit alleen maar verwarring op bij
de kinderen. In 2000 had men de actie ‘Pak de Kerstman’, waarbij
vroege Kerstmannen werden gearresteerd en naar Sinterklaas
werden gebracht. Al eerder waren verbodsborden geplaatst die
een te vroege komst van de Kerstman moesten verijdelen.
Het voorbeeld van het Sint Nicolaasgenootschap maakt duidelijk
dat een plaatselijke erfgoedgemeenschap staat of valt met betrokken
mensen, die zich inzetten voor een bepaald gebruik. Mensen
ook met grote kennis van de eigen traditie, soms zelfs gebaseerd
op gedegen eigen onderzoek. Ook heeft men vaak al nagedacht
over concrete acties om het feest van Sint Nicolaas te safeguarden
voor de toekomst. Allemaal geheel in lijn met de latere UNESCO
Conventie over het Immaterieel Erfgoed.
Oud­Limburgse Schuttersfederatie
Volkscultuur Magazine
Nationale en internationale erkenning
Een vergelijkbaar, minstens zo internationaal georiënteerd verhaal
kwam van Peter Ressen, van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie,
de koepelorganisatie van de Schuttersgilden van zowel Nederlands
als Vlaams Limburg. Dat was trouwens meteen al een probleem
bij de voordracht. Nederland heeft immers de UNESCO
Het vergt enige expertise om
een aanvraag te doen om op
de Vlaamse lijst te komen.
Conventie nog niet geratificeerd. Het initiatief om het Schuttersfeest
voor te dragen voor de Vlaamse Inventaris van het immaterieel
erfgoed, kwam van de Vlaamse cultuurminister Bert Anciaux, in
2008. De OSL ging in op het verzoek, omdat de schutterijen een
oude vorm van immaterieel erfgoed vertegenwoordigen, die
teruggaat tot in de veertiende eeuw. Voor de OLS was de belangrijkste
drijfveer: nationale en internationale erkenning van het
belang van de eigen traditie. Het levert ook, zo is de ervaring,
meer (internationale) contacten op. Erkenning is een steuntje in de
rug. Dat wil niet zeggen dat je er ook in materiële zin iets mee kunt
verdienen, al hoopt de OLS wel op een grotere internationale
uitstraling en een toename van het aantal bezoekers. In de praktijk
kost het in elkaar zetten van een voordracht heel veel tijd en
energie. De hele projectaanvraag werd begeleid door FARO, het
Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed. De OLS ziet het als een
investering in de toekomst.
Erfgoedstrategie
Wat betreft het actieplan, dat deel moet uitmaken van elke voordracht
voor de Vlaamse Inventaris, wees Ressen op enkele praktische
knelpunten. Rondom vuurwapens bestaat in België tegenwoordig
wetgeving, waaraan ook de schutters moeten voldoen.
Het is een probleem waar ook de levende geschiedenis groepen
mee te maken hebben, als zij bijvoorbeeld een veldslag willen