samen creëren we kansen - Nationale Loterij
samen creëren we kansen - Nationale Loterij samen creëren we kansen - Nationale Loterij
4 11.2011 nationale loterij cultuur & erfgoed DE GEHEIMEN VAN DE BEKENDStE FARAO Toetanchamon. Vier lettergrepen waaruit mysterie, fascinatie en avontuur weerklinken. De rondreizende tentoonstelling ‘Toetanchamon, zijn graftombe en zijn schatten’ loopt nog tot 27 november in Brussels Expo (Heizel). Er zijn zo’n 1.000 voorwerpen op 4.000 m 2 in een verbluffende scenografie te bewonderen, allemaal levensgrote replica’s van vondsten uit de graftombe van de farao. En die geven toch flink wat van zijn geheimen prijs. {Olivia Arend} De ontdekking van de graftombe van toetanchamon in 1922 door archeoloog Howard Carter vormde een keerpunt in onze kennis van het oude Egypte. De kleine tombe (nog geen 80 m 2 ) is een van de weinige exemplaren die zo goed als intact werd teruggevonden, en dat na maar liefst 3.000 jaar. “Carter had net vernomen dat lord Carnarvon, die zijn opgravingen al vijf jaar financierde, de geldkraan zou dichtdraaien. Maar Carter was er rotsvast van overtuigd dat de graftombe zich daar moest bevinden, ergens onder het zand. Drie dagen na aanvang van de opgravingen ontdekte men de in de rotsen gehouwen trap die naar de tombe leidde”, aldus een © EXPO HEIZEL de troon van toetanchamon. enthousiaste Isabelle therasse, egyptologe en wetenschappelijk woordvoerster van de tentoonstelling, die de steun van de Nationale Loterij genoot. VANAF DE EERStE RIj Natuurlijk kun je de originele voorwerpen ook gaan bekijken in het museum van Caïro, en dan 700 km zuidwaarts reizen naar de Vallei der Koningen, om daar de echte sarcofaag en mummie van de tengere toetanchamon te bewonderen. Maar dan moet je het stellen zonder de pracht en praal van het Egypte van toen, met veel levendige kleuren, goud en lapis lazuli. Bovendien bevindt in Egypte niet alles zich op één plek. Dat vindt ook Isabelle therasse: “Ik heb de echte schat al meermaals gezien. toch is de nauwgezette reconstructie van de drie grafkamers op basis van archieffoto’s van Carter, waardoor alles er nu net zo uitziet als bij de ontdekking ervan in 1822, even uniek!” Bezoekers van de tentoonstelling worden ondergedompeld in het verleden en gaan mee op ontdekkingstocht met de archeologen, in het flikkerende schijnsel van hun lampen. Verwondering verzekerd dus, tijdens een uiterst zintuiglijke en leerzame rondleiding te midden van indrukwekkende decors. Mario Iacampo, gedelegeerd producent van de tentoonstelling: “De indeling maakt het mogelijk om het belang van de ontdekking geleidelijk te vatten, zonder te veel informatie in een keer te krijgen. En om alles te herbeleven.” ZO ONtStOND DE LEGENDE toetanchamon, geboren uit de incestueuze verhouding tussen Achnaton en diens zuster, was amper negen jaar oud toen hij de troon besteeg. Hij stierf tien jaar later onder onduidelijke omstandigheden, zonder dat hij een politieke stempel op de geschiedenis van het Egyptische volk had kunnen drukken. Hij was immers te jong en onervaren. Bovendien werd hij opgezadeld met de chaos die zijn vader met zijn tijdelijke monotheïsme had veroorzaakt. Desondanks is toetanchamon de bekendste farao, ook al weten de meeste mensen niet veel over zijn leven. Die bekendheid dankt hij grotendeels aan de ‘vloek van de farao’, die de ontdekkers van zijn graftombe zou hebben getroffen. Daarbij stierven op twaalf jaar tijd maar liefst zevenentwintig expeditieleden. Het was Arthur Conan Doyle die het verhaal van de vloek in het leven riep: al wie zo hoogmoedig is om het graf van een farao te schenden, moet het met de dood bekopen. toch geniet het werk van Carter veel respect. Dat blijkt uit de tentoonstelling en beaamt ook Isabelle therasse: “Hij begon als archeologisch tekenaar op opgravingssites, waar hij schetsen maakte van de schilder- en beeldhouwwerken die werden blootgelegd. Hij was helemaal geen egyptoloog. Hij hanteerde een vernieuwende aanpak, die tot op vandaag wordt toegepast. In plaats van de tombe
© EXPO HEIZEL “De bezoekers van de tentoonstelling volgden het voetspoor van de archeologen.” snel leeg te halen zoals gebruikelijk was, ging hij wetenschappelijk en stapsgewijs te werk: hij maakte tekeningen, nam foto’s, liet voorwerpen ter plekke restaureren alvorens ze naar het museum van Caïro over te brengen… Zo duurde het tien jaar voor de graftombe helemaal leeg was.” GROOtSE REpLICA’S De tentoongestelde kopieën werden vervaardigd door ambachtslui uit Caïro. Daarbij werden zowel materialen van toen (goud, zilver, halfedelstenen) als hedendaagse synthetische materialen gebruikt. Kwaliteitsvoorwerpen dus, die indruk maakten op kenners. We staren vol bewondering naar de onderdelen van de sarcofaag, met zijn buitenkisten van verguld hout en binnenkist van massief goud, als de verschillende beschermlagen van een matroesjka. We vergapen ons aan het masker, de vergulde troon van de negenjarige kindfarao, en natuurlijk ook aan de replica van de mummie. Wat Mario Iacampo betreft is “het masker des te majestueuzer en indrukwekkender omdat er in die tijd nog geen machines of apparaten bestonden om zoiets te vervaardigen. Behalve de topstukken zijn er ook nog persoonlijke voorwerpen van de farao, zoals zijn schoeisel, die meer inzicht bieden in zijn leven.” Isabelle therasse wijst op enkele houten beeldjes en modellen van boten die toetanchamon moesten begeleiden tijdens zijn lange reis naar het eeuwige leven: “Hout als materiaal werd zelden gebruikt in Egypte. Deze voorwerpen zijn kleiner en bestaan uit meerdere stuks. Ze zijn warmer en fijner uitgewerkt. Samen zorgen ze voor een meer menselijke toets.” www.kingtutbrussels.be sarcofaag. buitenkisten van verguld hout, binnenkist van massief goud. nationale loterij 11.2011 5
- Page 1 and 2: nationale loterij cultuursamenlevin
- Page 3: woord vooraf ALLEMááL CREëREN ju
- Page 7 and 8: CECI ESt un festival In de Eurometr
- Page 9 and 10: den het hoogtepunt van onze eveneme
- Page 11 and 12: © TENUTO ZO klinkt DE tOEKOMSt Toe
- Page 13 and 14: EEN AANpAK DIE ALGEMENE NAVOLGING V
- Page 15 and 16: BELGIë NADERt ZIjN DOELEN Het is m
- Page 17 and 18: de kampioenen van de sport “EENS
- Page 19 and 20: ten vroeg te ontdekken en ze met ex
- Page 21 and 22: KONINKLIJK WERK DER WIEGJES PRINSES
- Page 23 and 24: ELEKtRICItEIt uIt BOMEN EN GRASSEN
- Page 25 and 26: kankerBeHanDelinG Op MAAt De Breast
- Page 27 and 28: Op de plaats waar vroeger de kamele
- Page 29 and 30: espeCt IS EEN OVERWINNING Op ZICH D
- Page 31 and 32: ‘expéri-sens en folie’, de ont
- Page 33 and 34: Samen creëren we kansen De Nationa
- Page 35 and 36: ONAFHANKELIjKE juRY Dat zelfs de kl
- Page 37 and 38: daan komen. Daarvoor moeten we teru
- Page 39 and 40: Samen creëren we kansen De Nationa
© EXPO HEIZEL<br />
“De bezoekers van de tentoonstelling volgden het voetspoor van de archeologen.”<br />
snel leeg te halen zoals gebruikelijk was,<br />
ging hij <strong>we</strong>tenschappelijk en stapsgewijs<br />
te <strong>we</strong>rk: hij maakte tekeningen,<br />
nam foto’s, liet voor<strong>we</strong>rpen ter plekke<br />
restaureren alvorens ze naar het museum<br />
van Caïro over te brengen… Zo duurde<br />
het tien jaar voor de graftombe helemaal<br />
leeg was.”<br />
GROOtSE REpLICA’S<br />
De tentoongestelde kopieën <strong>we</strong>rden<br />
vervaardigd door ambachtslui uit Caïro.<br />
Daarbij <strong>we</strong>rden zo<strong>we</strong>l materialen van<br />
toen (goud, zilver, halfedelstenen) als<br />
hedendaagse synthetische materialen<br />
gebruikt. Kwaliteitsvoor<strong>we</strong>rpen dus, die<br />
indruk maakten op kenners. We staren<br />
vol bewondering naar de onderdelen van<br />
de sarcofaag, met zijn buitenkisten van<br />
verguld hout en binnenkist van massief<br />
goud, als de verschillende beschermlagen<br />
van een matroesjka. We vergapen ons<br />
aan het masker, de vergulde troon van de<br />
negenjarige kindfarao, en natuurlijk ook<br />
aan de replica van de mummie.<br />
Wat Mario Iacampo betreft is “het masker<br />
des te majestueuzer en indruk<strong>we</strong>kkender<br />
omdat er in die tijd nog geen machines<br />
of apparaten bestonden om zoiets te<br />
vervaardigen. Behalve de topstukken<br />
zijn er ook nog persoonlijke voor<strong>we</strong>rpen<br />
van de farao, zoals zijn schoeisel, die<br />
meer inzicht bieden in zijn leven.” Isabelle<br />
therasse wijst op enkele houten beeldjes<br />
en modellen van boten die toetanchamon<br />
moesten begeleiden tijdens zijn lange<br />
reis naar het eeuwige leven: “Hout als<br />
materiaal <strong>we</strong>rd zelden gebruikt in Egypte.<br />
Deze voor<strong>we</strong>rpen zijn kleiner en bestaan<br />
uit meerdere stuks. Ze zijn warmer en<br />
fijner uitge<strong>we</strong>rkt. Samen zorgen ze voor<br />
een meer menselijke toets.”<br />
www.kingtutbrussels.be<br />
sarcofaag.<br />
buitenkisten van verguld hout,<br />
binnenkist van massief goud.<br />
nationale loterij 11.2011<br />
5
Change language