samen creëren we kansen - Nationale Loterij

4
11.2011 nationale loterij
cultuur & erfgoed
DE GEHEIMEN VAN
DE BEKENDStE FARAO
Toetanchamon. Vier lettergrepen waaruit mysterie, fascinatie en avontuur weerklinken.
De rondreizende tentoonstelling ‘Toetanchamon, zijn graftombe en zijn schatten’ loopt nog tot 27 november
in Brussels Expo (Heizel). Er zijn zo’n 1.000 voorwerpen op 4.000 m 2 in een verbluffende scenografie
te bewonderen, allemaal levensgrote replica’s van vondsten uit de graftombe van de farao.
En die geven toch flink wat van zijn geheimen prijs.
{Olivia Arend}
De ontdekking van de graftombe van
toetanchamon in 1922 door archeoloog
Howard Carter vormde een keerpunt in
onze kennis van het oude Egypte. De
kleine tombe (nog geen 80 m 2 ) is een
van de weinige exemplaren die zo goed
als intact werd teruggevonden, en dat
na maar liefst 3.000 jaar. “Carter had
net vernomen dat lord Carnarvon, die
zijn opgravingen al vijf jaar financierde,
de geldkraan zou dichtdraaien. Maar
Carter was er rotsvast van overtuigd dat
de graftombe zich daar moest bevinden,
ergens onder het zand. Drie dagen na
aanvang van de opgravingen ontdekte
men de in de rotsen gehouwen trap
die naar de tombe leidde”, aldus een
© EXPO HEIZEL
de troon van toetanchamon.
enthousiaste Isabelle therasse, egyptologe
en wetenschappelijk woordvoerster
van de tentoonstelling, die de steun van
de Nationale Loterij genoot.
VANAF DE EERStE RIj
Natuurlijk kun je de originele voorwerpen
ook gaan bekijken in het museum van
Caïro, en dan 700 km zuidwaarts reizen
naar de Vallei der Koningen, om daar
de echte sarcofaag en mummie van de
tengere toetanchamon te bewonderen.
Maar dan moet je het stellen zonder de
pracht en praal van het Egypte van toen,
met veel levendige kleuren, goud en lapis
lazuli. Bovendien bevindt in Egypte niet
alles zich op één plek.
Dat vindt ook Isabelle therasse: “Ik heb
de echte schat al meermaals gezien. toch
is de nauwgezette reconstructie van de
drie grafkamers op basis van archieffoto’s
van Carter, waardoor alles er nu
net zo uitziet als bij de ontdekking ervan
in 1822, even uniek!” Bezoekers van de
tentoonstelling worden ondergedompeld
in het verleden en gaan mee op ontdekkingstocht
met de archeologen, in het
flikkerende schijnsel van hun lampen.
Verwondering verzekerd dus, tijdens een
uiterst zintuiglijke en leerzame rondleiding
te midden van indrukwekkende decors.
Mario Iacampo, gedelegeerd producent
van de tentoonstelling: “De indeling
maakt het mogelijk om het belang van de
ontdekking geleidelijk te vatten, zonder te
veel informatie in een keer te krijgen. En
om alles te herbeleven.”
ZO ONtStOND DE LEGENDE
toetanchamon, geboren uit de incestueuze
verhouding tussen Achnaton en diens
zuster, was amper negen jaar oud toen
hij de troon besteeg. Hij stierf tien jaar
later onder onduidelijke omstandigheden,
zonder dat hij een politieke stempel op
de geschiedenis van het Egyptische volk
had kunnen drukken. Hij was immers te
jong en onervaren. Bovendien werd hij
opgezadeld met de chaos die zijn vader
met zijn tijdelijke monotheïsme had
veroorzaakt.
Desondanks is toetanchamon de bekendste
farao, ook al weten de meeste
mensen niet veel over zijn leven. Die
bekendheid dankt hij grotendeels aan de
‘vloek van de farao’, die de ontdekkers
van zijn graftombe zou hebben getroffen.
Daarbij stierven op twaalf jaar tijd maar
liefst zevenentwintig expeditieleden. Het
was Arthur Conan Doyle die het verhaal
van de vloek in het leven riep: al wie
zo hoogmoedig is om het graf van een
farao te schenden, moet het met de dood
bekopen.
toch geniet het werk van Carter veel
respect. Dat blijkt uit de tentoonstelling
en beaamt ook Isabelle therasse: “Hij
begon als archeologisch tekenaar op opgravingssites,
waar hij schetsen maakte
van de schilder- en beeldhouwwerken die
werden blootgelegd. Hij was helemaal
geen egyptoloog. Hij hanteerde een
vernieuwende aanpak, die tot op vandaag
wordt toegepast. In plaats van de tombe