de infantiele groei en ontwikkeling.pdf
de infantiele groei en ontwikkeling.pdf
de infantiele groei en ontwikkeling.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Module Geboorte <strong>en</strong> Zuigeling<br />
II. <strong>de</strong> <strong>infantiele</strong> <strong>groei</strong> <strong>en</strong> <strong>ontwikkeling</strong><br />
Prof dr Jean De Schepper<br />
Vakgroep Pediatrie <strong>en</strong> G<strong>en</strong>eeskun<strong>de</strong><br />
U G<strong>en</strong>t
INDELING<br />
I. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
overdrev<strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
II. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> seksuele <strong>ontwikkeling</strong><br />
<strong>infantiele</strong> mammoplasie bij het meisje<br />
cryptorchidie bij <strong>de</strong> jong<strong>en</strong>
Verwachtte gewichtto<strong>en</strong>ames<br />
eerste lev<strong>en</strong>sjaar<br />
Gewichtsverlies tot 10 % bij ad term<br />
gebor<strong>en</strong> in <strong>de</strong> eerste lev<strong>en</strong>sdag<strong>en</strong><br />
Herwinn<strong>en</strong> van geboortegewicht rond <strong>de</strong><br />
10-14 <strong>de</strong> dag<br />
Gewichtto<strong>en</strong>ame van 30g/dag van 0-3<br />
maan<strong>de</strong>n, van 20g/dag van 3-6 maan<strong>de</strong>n<br />
<strong>en</strong> 10 g van 6-12 maan<strong>de</strong>n.<br />
Stijging lichaamsvet van 16 % bij geboorte<br />
naar 28 % rond 18 maan<strong>de</strong>n.
De normale l<strong>en</strong>gte, gewicht <strong>en</strong> sche<strong>de</strong>lomtrek<br />
to<strong>en</strong>ame eerste lev<strong>en</strong>sjar<strong>en</strong>
Opvolg<strong>en</strong> van l<strong>en</strong>gte<strong>groei</strong> <strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame bij <strong>de</strong> zuigeling<br />
Correcte gestandardiseer<strong>de</strong> meting<strong>en</strong><br />
Geslachtsspecifieke <strong>groei</strong>curves :<br />
2-52 wek<strong>en</strong> <strong>en</strong> van 1- 5 jaar<br />
Specifieke <strong>groei</strong>curv<strong>en</strong> voor<br />
- uitsluit<strong>en</strong>d borstgevoe<strong>de</strong> pasgebor<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
- prematuur gebor<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
- syndromale afwijking<strong>en</strong>
Gewichtsevolutie bij borstvoeding
Gewichtsevolutie bij prematuur<br />
gebor<strong>en</strong>
Gewichtsevolutie bij Down syndrome
INDELING<br />
I. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
overdrev<strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
II. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> seksuele <strong>ontwikkeling</strong><br />
borst<strong>ontwikkeling</strong> bij het meisje<br />
cryptorchidie bij <strong>de</strong> jong<strong>en</strong>
Definitie van onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
Gewicht < P3 bij herhaling<br />
Gewichtdaling tot < 80% van i<strong>de</strong>aal<br />
gewicht<br />
Gewichtsdaling van meer dan 2<br />
perc<strong>en</strong>tiellijn<strong>en</strong><br />
Gewichtsto<strong>en</strong>ame lager dan verwacht voor<br />
<strong>de</strong> leeftijd
Bepaling van het i<strong>de</strong>aal gewicht
Preval<strong>en</strong>tie van <strong>en</strong> risico factor<strong>en</strong> voor<br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
1-5 % van <strong>de</strong> raadpleging<strong>en</strong><br />
10 % van <strong>de</strong> zuigeling<strong>en</strong> in kansarme buurt<strong>en</strong><br />
Medische risico factor<strong>en</strong> : prematuriteit, ernstige<br />
intra-uteri<strong>en</strong>e <strong>groei</strong>achterstand, cong<strong>en</strong>itale<br />
afwijking<strong>en</strong> ( o.a. gesplet<strong>en</strong> gehemelte,<br />
hartafwijking), “huilbaby”, belangrijke gastrooesofagale<br />
reflux<br />
Psychosociale risico factor<strong>en</strong> : jonge ou<strong>de</strong>rs,<br />
alle<strong>en</strong>staan<strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r, drugsgebruik<br />
ou<strong>de</strong>rs,antece<strong>de</strong>nt<strong>en</strong> van anorexia nervosa bij<br />
moe<strong>de</strong>r <strong>en</strong> van geweldpleging bij va<strong>de</strong>r, niet<br />
geplan<strong>de</strong> zwangerschap, postnatale <strong>de</strong>pressie
Gradatie van <strong>de</strong> ernst van<br />
on<strong>de</strong>rvoeding
In<strong>de</strong>ling van onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame (failure to thrive)<br />
Organische<br />
Niet organische
In<strong>de</strong>ling volg<strong>en</strong>s het on<strong>de</strong>rligg<strong>en</strong>d<br />
lage calorie inname<br />
lage calorie absorptie<br />
hoog calorie verbruik<br />
lage calorie opslag<br />
lage calorie behoefte<br />
mechanisme
Lage calorie inname<br />
Slik/zuigstoornis (locaal probleem :gesplet<strong>en</strong><br />
gehemelte,choanale atresie, aman<strong>de</strong>l/a<strong>de</strong>noïd<br />
hyperrofie; algeme<strong>en</strong> probleem :neuromusculaire<br />
ziekte, anemie)<br />
Chronisch brak<strong>en</strong>/regurgiter<strong>en</strong> (hiatale hernia,<br />
GOR ziekte, gastro-intestinale sub-obstructie,<br />
hers<strong>en</strong>overdruk)<br />
Verkeer<strong>de</strong> voedingsbereiding/ techniek<br />
Gering hongergevoel ( ernstige IUGR, metabole<br />
stoornis)<br />
Te laag aanbod (verwaarlozing,psychosociale<br />
problematiek)<br />
Voedingaversie ( irritabiliteit/reactionele<br />
voedselweigering, voedingsallergie)
Lage calorie opname<br />
Short bowel syndroom<br />
Pancreas/Leverziekte ( mucoviscidose,<br />
galweg<strong>en</strong>atresie, )<br />
Chronische darmziekte<br />
(koemelkeiwitallergie, glut<strong>en</strong>intolerantie
Hoog calorieverbruik<br />
Chronische infecties ( aangebor<strong>en</strong><br />
immuunstoornis)<br />
Cong<strong>en</strong>itale hartaando<strong>en</strong>ing (vnl igv re-li shunt <strong>en</strong><br />
hart<strong>de</strong>comp<strong>en</strong>satie)<br />
Chronische longziekte (bronchopulmonaire<br />
dysplasie, mucoviscidose)<br />
Maligniteit ( neuroblastoom)<br />
Hyperthyroïdie ( zeer zeldzaam)
Lage calorie opslag<br />
Chronische nierziektes ( vnl tubulopathies)<br />
Metabole ziektes ( vnl stapelingsziektes)
Lage calorie nood<br />
Majeure intra-uteri<strong>en</strong>e <strong>groei</strong>achterstand<br />
G<strong>en</strong>etische/ Syndromale <strong>groei</strong>stoornis<br />
Aangebor<strong>en</strong> GH tekort/GH resist<strong>en</strong>tie<br />
Aangebor<strong>en</strong> hypothyroïdie<br />
Primordiale dwerg<strong>groei</strong>
Aandachttek<strong>en</strong>s bij onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
Lichamelijke afwijking<strong>en</strong><br />
Vertraag<strong>de</strong> sche<strong>de</strong>l<strong>groei</strong><br />
Herhaal<strong>de</strong> infecties<br />
Tek<strong>en</strong>s van verwaarlozing ( kleding,<br />
hygiëne)<br />
Associatie met voedingsovergang<br />
Medische/Psychosociale risicosituatie
Gemiste lichamelijke afwijking<strong>en</strong>
Gevolg<strong>en</strong> van onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
in <strong>de</strong> eerste 2 lev<strong>en</strong>sjar<strong>en</strong><br />
Secundaire immuundysfunctie<br />
Vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> hers<strong>en</strong><strong>groei</strong> <strong>en</strong> cognitieve<br />
functie<br />
Blijv<strong>en</strong>d kleine gestalte
INDELING<br />
I. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
overdrev<strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
II. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> seksuele <strong>ontwikkeling</strong><br />
<strong>infantiele</strong> mammoplasie bij het meisje<br />
cryptorchidie bij <strong>de</strong> jong<strong>en</strong>
Definitie van overdrev<strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
Gewicht > P97 bij herhaling<br />
Gewichtstijging tot > 120 %% van i<strong>de</strong>aal<br />
gewicht<br />
Gewichtsstijging van meer dan 2<br />
perc<strong>en</strong>tiellijn<strong>en</strong><br />
Gewichtsto<strong>en</strong>ame hoger dan verwacht<br />
voor <strong>de</strong> leeftijd
Risico factor<strong>en</strong> voor overdrev<strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
Medische risico factor<strong>en</strong> : LGA, obesitas<br />
bij ou<strong>de</strong>rs, ernstige hypotonie<br />
Psychosociale risico factor<strong>en</strong> : allochtone<br />
origine, jonge moe<strong>de</strong>rs
In<strong>de</strong>ling van overdrev<strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame (obesitas)<br />
Primair ( multi-g<strong>en</strong>etische &<br />
omgevingsfactor<strong>en</strong>)<br />
Secundair ( medische oorzaak )
In<strong>de</strong>ling volg<strong>en</strong>s <strong>de</strong> ernst van<br />
vanaf 2 jaar<br />
obesitas
In<strong>de</strong>ling volg<strong>en</strong>s het on<strong>de</strong>rligg<strong>en</strong>d<br />
Overvoeding<br />
mechanisme<br />
Stoornis in <strong>en</strong>ergie regulatie ( aangebor<strong>en</strong>)<br />
Syndromale stoornis<br />
Hormonale stoornis
“verzadiging” melk<strong>en</strong><br />
vroege introductie<br />
vaste voeding<br />
Overvoeding
Mono-g<strong>en</strong>etische afwijking in <strong>de</strong><br />
<strong>en</strong>ergie regulatie
Effect van leptine behan<strong>de</strong>ling
Syndromale stoornis
Bar<strong>de</strong>t –Biedl syndroom<br />
9 BBS loci ( triallelische<br />
overerving)<br />
Polydactylie,<br />
syndactylie<br />
Vertraag<strong>de</strong> m<strong>en</strong>tale<br />
<strong>ontwikkeling</strong><br />
Zichtproblem<strong>en</strong> (retinis<br />
pigm<strong>en</strong>tosa)<br />
Hypogonadisme<br />
Nieraantasting<br />
(cystische dysplasie)
Pra<strong>de</strong>r –Willi syndroom<br />
Paterneel 15 q 11.2-q<br />
12 segm<strong>en</strong>t ( <strong>de</strong>letie,<br />
unipar<strong>en</strong>tale disomie)<br />
Neonatale hypotonie<br />
met voedingsproblem<strong>en</strong><br />
Vertraag<strong>de</strong> m<strong>en</strong>tale<br />
<strong>ontwikkeling</strong><br />
Hypogonadisme<br />
Kleine gestalte, korte<br />
han<strong>de</strong>n <strong>en</strong> voet<strong>en</strong><br />
Hoog smal voorhoofd<br />
aman<strong>de</strong>log<strong>en</strong>, plakkerig<br />
speeksel, dunne<br />
bov<strong>en</strong>lip
Coh<strong>en</strong> syndroom<br />
8q 22-23 <strong>de</strong>letie ( COH 1)<br />
Vertraag<strong>de</strong> m<strong>en</strong>tale<br />
<strong>ontwikkeling</strong><br />
Hypotonie – laxiteit<br />
Microcefalie<br />
Oogafwijking<strong>en</strong><br />
Hoge neusrug, smalle<br />
bov<strong>en</strong>lip, kleine bov<strong>en</strong>kaak,<br />
grote snijtan<strong>de</strong>n<br />
Smalle han<strong>de</strong>n <strong>en</strong> voet<strong>en</strong><br />
,
Hormonale stoornis<br />
Exog<strong>en</strong>e corticoïd<br />
toedi<strong>en</strong>ing<br />
-zalv<strong>en</strong> igv eczeem<br />
-druppels bij wheezing<br />
Hyperinsulinisme
Gevolg<strong>en</strong> van overdrev<strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame in <strong>de</strong> eerste 2<br />
lev<strong>en</strong>sjar<strong>en</strong><br />
Meer respiratoire infecties<br />
Risico op chronische wheezing<br />
Slaapgebon<strong>de</strong>n a<strong>de</strong>mhalingstoorniss<strong>en</strong><br />
Persister<strong>en</strong><strong>de</strong> obesitas
Aandachttek<strong>en</strong>s bij overdrev<strong>en</strong><br />
gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
Ontstaan in eerste maan<strong>de</strong>n<br />
Dysmorfisme<br />
Rood haar<br />
Ontwikkelingsachterstand<br />
Vertraag<strong>de</strong> l<strong>en</strong>gte<strong>groei</strong><br />
Cryptorchidisme<br />
Obese ou<strong>de</strong>rs (moe<strong>de</strong>r)
INDELING<br />
I. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
overdrev<strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
II. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> seksuele <strong>ontwikkeling</strong><br />
<strong>infantiele</strong> mammoplasie bij het meisje<br />
cryptorchidie bij <strong>de</strong> jong<strong>en</strong>
Definitie<br />
E<strong>en</strong> <strong>ontwikkeling</strong> van <strong>de</strong> borstklier die<br />
persisteert of zich ontwikkelt in het<br />
eerste lev<strong>en</strong>sjaar<br />
Verkeer<strong>de</strong> diagnostiek :<br />
Gezwel ( angioom, lymfangioom,..)<br />
Adipomastie
Differ<strong>en</strong>tiële diagnostiek<br />
Pubertas praecox vera<br />
- arachoidale cyste, hamartoom<br />
Pseudo-pubertas praecox<br />
- ovariële cyste<br />
- ovariële tumor, bijniertumor<br />
Exog<strong>en</strong>e oestroge<strong>en</strong> blootstelling
Preval<strong>en</strong>tie & k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
80 % van <strong>de</strong> vrouwelijke zuigeling<strong>en</strong> op 3<br />
maan<strong>de</strong>n<br />
Bilateraal > Unilateraal<br />
Vaak secreter<strong>en</strong>d eerste maand
Soya voeding<br />
Risico factor<strong>en</strong>
Gevolg<strong>en</strong><br />
Ongerustheid bij ou<strong>de</strong>rs<br />
Onnodige medische on<strong>de</strong>rzoek<strong>en</strong><br />
/chirurgische interv<strong>en</strong>tie
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
Vulvaire secreties / Vaginaal bloedverlies<br />
Tepel/areola verkleuring<br />
Opgezette buik / buikmassa<br />
Versnel<strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
Pubisbeharing
INDELING<br />
I. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> <strong>groei</strong><br />
onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
overdrev<strong>en</strong> gewichtsto<strong>en</strong>ame<br />
II. stoorniss<strong>en</strong> in <strong>de</strong> seksuele <strong>ontwikkeling</strong><br />
<strong>infantiele</strong> mammoplasie bij het meisje<br />
cryptorchidie bij <strong>de</strong> jong<strong>en</strong>
E<strong>en</strong> testis die niet of niet<br />
volledig in e<strong>en</strong> stabiele<br />
positie in het scrotum kan<br />
wor<strong>de</strong>n gemanipuleerd<br />
Verkeer<strong>de</strong> diagnostiek :<br />
Enkel epidymisweefsel in<br />
scrotum<br />
Definitie
Differ<strong>en</strong>tiële diagnose<br />
Laat indal<strong>en</strong><strong>de</strong> testis : tot 6 maan<strong>de</strong>n na geboorte (2/3<br />
daalt in ), vooral igv prematuriteit ( tot 1 jaar) <strong>en</strong> igv<br />
bilaterale cryptorchidie<br />
Retractiele testis : variabele positie, testis kan manueel<br />
in scrotum gebracht wor<strong>de</strong>n <strong>en</strong> blijft ter plaatse, tgv.<br />
overmatige cremasterreflex, verdwijnt tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong><br />
puberteit, belang van <strong>de</strong>skundig, bimanueel <strong>en</strong> herhaald<br />
on<strong>de</strong>rzoek<br />
Atrofische testis : niet in scrotum palpabel (na torsio,<br />
orchidopexie, bestraling, orchitis)<br />
Anorchie : ge<strong>en</strong> testis aantoonbaar met normale<br />
uitw<strong>en</strong>dige g<strong>en</strong>italia (“ vanishing testis”)(< 1% bij<br />
bilaterale , 4 % bij unilaterale cryptorchidie)
Preval<strong>en</strong>tie&k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
30 % van <strong>de</strong> premature gebor<strong>en</strong>e<br />
3% van ad term gebor<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
0.8 % van 1 jarig<strong>en</strong><br />
Unilateraal ( li>re)> Bilateraal (2/1)<br />
Voelbaar >Niet voelbaar (80/20)<br />
Als niet voelbaar: 60 % aanwezige testis
Risico factor<strong>en</strong><br />
Familiale voorgeschie<strong>de</strong>nis<br />
SGA<br />
Maternele obesitas<br />
Neurologische aando<strong>en</strong>ing<br />
Buikwand <strong>de</strong>fect
Gevolg<strong>en</strong><br />
Verhoog<strong>de</strong> kans of infertiliteit ( 2- 6 x)<br />
( vooral als abdominaal, bilateraal)<br />
Verhoog<strong>de</strong> kans op maligniteit (4-10 x)<br />
( vooral als abdominaal, ook v/d<br />
contralaterale testis (8-20%), meestal na<br />
20 jaar)
Aandachtspunt<strong>en</strong><br />
Dysmorfism<strong>en</strong> ( microcefalie, polydactylie)<br />
Gesplet<strong>en</strong> gehemelte<br />
P<strong>en</strong>iele afwijking :microp<strong>en</strong>is,hypospadias<br />
Scrotum hypoplasie<br />
Consist<strong>en</strong>tie & grootte van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re<br />
testis (comp<strong>en</strong>satoire testis hypertrofie in<br />
12 %)
Change language