De verovering van Grol door Frederik Hendrik Dagboek 1627

Hendrik van den Bergh had zich, op advies van Spinola, erop toegelegd om zich in het midden tussen Zutphen
en Grol te legeren, om de Staatsen de toevoer af te snijden. Uit onderschepte brieven kwam men aan Staatse
zijde te weten dat de Spanjaarden daarom het besluit hadden genomen met een vliegend leger van 5000 man de
tussen Zutphen en Grol gaande Staatse konvooien aan te vallen en de rest van hun leger daarop te laten volgen
om de voorhoede te hulp te komen. Als Hendrik van den Bergh verneemt, dat er een machtige troep uit het
Nassause leger naar Zutphen is gegaan, om daar levensmiddelen te halen, en hij hoopt dat die in het terugkeren
verslagen zullen kunnen worden, wil hij zijn kans waarnemen. Hij denkt daarmee aan Staatse zijde het moreel te
verminderen, en die van de belegerden te vermeerderen. Door een snood gekrakeel in zijn leger tussen de
Italianen en de Spanjaarden wordt het hem echter onmogelijk gemaakt een kans te wagen. De Spanjaarden
wilden het voortouw nemen, dat hen graaf Van den Bergh ook gaarne had gegeven. De oude regimenten, zowel
van Baglioni als van andere Italiaanse commandanten, wilden hen dat niet toestaan. Zij waren volgens
krijgsgebruik aan de beurt om het trekkende leger te leiden. De Spanjaarden wilden echter dat hen uit recht van
heerschappij de voorrang werd gegeven. Noch door bemiddelingspogingen noch door verzoeken waren beide
partijen te bewegen geweest dat ontijdig geschil te laten varen. De bitterheid is uiteindelijk zo hoog gerezen, dat
de Italiaanse kolonel Campolatore op staande voet ontslag nam. Een aanval op het Staatse konvooi is derhalve
vanwege jaloezie achterwege gebleven.
Deze nacht vuurden die van binnen op de toren opnieuw met twee vuren.
Zondag 15 augustus 1627. Dag 27.
Een persoon die gisteren tot ’s avonds twaalf uur in Eibergen is geweest weet de gedeputeerde Van Essen te
Zutphen te melden, dat gistermorgen de vijand zich met 12 troepen ruiters te Neede en Eibergen heeft vertoond,
maar niet verder is gegaan. Die middag hebben zij echter heel Eibergen uitgeplunderd. Reizigers die van
Lochem te Zutphen aankomen berichten dat de vijand met zeven compagnieën ruiters aan de noordzijde van de
Berkel zou zijn.
Er is vandaag weer een zwaar konvooi, zowel met brood als met munitie, van Zutphen naar Grol gezonden. De
te Eibergen en Neede gesignaleerde ruiters waren kennelijk op weg om dit konvooi aan te vallen wat, zoals
eerder gemeld, geen doorgang vond. Frederik Hendrik ontvangt bericht dat de vijand zijn leger versterkt heeft
met 1800 man, die uit de Palts de Rijn af over Wesel naar hem toe zijn gekomen. Ook verwacht Hendrik van den
Bergh de komst van de heer van Anholt met enige troepen en worden er door de Spanjaarden uit de omgeving
van hun legerkamp veel paarden gehaald en naar Vreden gebracht. Bij dit bericht wordt het gerucht verspreid en
de prins door verschillende andere berichten gewaarschuwd, dat de Spaanse cavalerie met een groot konvooi op
weg is naar Coesvelt of Wesel om allerhande benodigdheden over te brengen. Onder deze dekmantel breekt
Hendrik van de Bergh echter in de loop van de avond met een deel van zijn leger op en trekt richting Grol.
Eindelijk geld uit Wesel bekomen en aan de soldaten een halve maand soldij uitbetaald hebbende was er onder
de Spaanse soldaten bereidheid om te gaan vechten en tot een aanval over te gaan.
Tussen een en twee uur in de nacht, die zeer donker is, maakt de Spaanse vijand op drie plaatsen alarm.
Uiteindelijk plaatst hij slechts op een plaats een aanval en wel op het hoornwerk voor het legerkamp van Ernst
Casimir. Op bevel van Frederik Hendrik was men daar een week tevoren begonnen met het aanleggen van dit
hoornwerk op een es die het genoemde legerkamp bestrijkt. Het werk was ten tijde van deze aanval nog niet
voltooid. De aanvallers hadden gehoopt een gedeelte daarvan onafgewerkt te vinden en meenden dat te kunnen
overlopen, maar kwamen er snel achter dat dit legerkamp van hoge borstweringen en stormpalen was voorzien
en ook met een behoorlijke bezetting beveiligd en zijn gewaar geworden dat alles met wachtposten en geschut
wel bezet was.
Ze passeren echter eerst nog zonder problemen een buitengracht, een meter diep, en tweeëneenhalve meter
breed, trekken een aantal palissaden (stormpalen) uit de grond en kappen er ook een aantal met bijlen af. Ze
klimmen voorts met ladders en gebruik makend van spaden en schoppen de wal op waar zij met hun pieken met
de Schotten in een man tegen man gevecht raken. Vanuit het legerkamp worden de aanvallers met het kanon en
met musketten beschoten. Die van de batterij in het hoornwerk schieten dapper met het kanon. Het Spaanse
voetvolk valt evenwel met een groot geschreeuw aan en wordt door hun ruiters van achteren aangedreven.
Hoewel ze zeer sterk aanvallen, worden ze door de Schotten, die er de wacht hebben, teruggedreven.
De prins wordt meteen van het gevaar voor de legerplaats van graaf Ernst op de hoogte gebracht. Terstond wordt
in alle wijken alarm geslagen. De prins zelf snelt, door fakkels geleid, met enige regimenten Fransen en
Engelsen en zes stukken geschut naar het legerkamp van Ernst Casimir toe om hen te hulp te komen. Hij laat
ondertussen de bescherming van zijn wijk over aan kolonel Wits.
Inmiddels zijn de Spanjaarden, na vergeefs geprobeerd te hebben het legerkamp van Ernst Casimir binnen te
dringen, door de Schotten in een anderhalf uur durend gevecht gedwongen zich terug te trekken. Het duister van
de nacht is hen daarbij tot voordeel.
Als Frederik Hendrik verneemt dat de vijand is teruggedreven en zich heeft teruggetrokken, laat hij zijn troepen
halt maken en gaat persoonlijk kijken wat er bij deze aanval gebeurd is. Hij bedankt de officieren en soldaten
voor de gedane goede plicht en geeft opdracht de fortificaties aan die kant te versterken en er meer kanonnen te