De verovering van Grol door Frederik Hendrik Dagboek 1627

Hoge Münsterse gezanten bereikten de opperbevelhebber in Spaanse dienst Van den Bergh gisteren in het
marcheren bij het ten noorden van Borken gelegen Gemen en hebben hem vandaag naar Südlohn en Stadtlohn
begeleid.
Men ontvangt in het leger voor Grol tegen de avond het bericht dat de Spanjaarden vandaag Südlohn en
Stadtlohn hebben bereikt. Ze hebben de stadjes daar rondomheen bezet en 23 compagnieën ruiters op wacht
gehad om hun bruggen tegen eventuele Staatse aanvallen te beveiligen. Ze hebben 20 stuks geschut, 300 wagens
vol ladders, brandhaken en dergelijke zaken bij zich. Men meent dat de vijand recht naar Grol komt, hoewel hij
ook nog andere wegen zal kunnen nemen. De prins heeft daarom het gehele leger bevolen dat eenieder scherp
moet waken en de Spanjaarden, wanneer ze zouden aankomen, tegemoet moet gaan.
Het Spaanse leger heeft de nacht te Südlohn en Stadtlohn doorgebracht.
Zondag 8 augustus 1627 Dag 20
De prins heeft deze morgen nog geen bericht ontvangen, of en hoe ver de vijand nu voorttrekt, en welke weg hij
neemt. De Münsterse gezanten hebben Van den Bergh echter vandaag tot naar Vreden begeleid, waar hij op het
boerenhof Wenning in de Vredense buurtschap Gaxel 19 zijn hoofdkwartier opslaat, terwijl zijn troepen zich in de
naaste en verdere omgeving legeren. Hendrik van den Bergh belooft de Münsterse gezanten weliswaar het land
te zullen ontzien, maar deelt hen tegelijkertijd mee dat de voedselvoorziening voor het leger van ca. 10.000
soldaten door het Sticht Münster naar Vreden geleverd moet worden en ook dat door het gehele Sticht dagelijks
met grote en bezwaarlijke konvooien rekening moet worden gehouden.
In drie dagen is het Spaanse leger vanuit de omgeving van Wesel nu te Vreden aangekomen en heeft zijn kamp
tussen die stad en het legerplaats van graaf Ernst Casimir opgeslagen. De prins heeft enige compagnieën ruiters
uitgezonden om dat in de gaten te houden, en de vijand zo mogelijk schade te berokkenen. In het naderen van
Grol is het Spaanse leger versterkt en aangevuld met Duitse regimenten, ten getale van 1800 man. Hendrik van
den Bergh beschikt nu over 70 compagnieën te paard, ieder van 60 ruiters en meer en 158 compagnieën
voetknechten, ieder doorgaans van 90 man, samen ruim 18.000 soldaten. Daarmee overtreft men nu de troepen
van de prins niet alleen in ruiterij, maar ook in voetvolk. Van den Bergh hoopt vruchteloos, dat er ook nog
regimenten voetvolk en ruiterij uit de Palts en de landen gelegen aan de Rijn in aantocht zijn.
Graaf Hendrik van den Bergh die met zijn leger, met geschut en ook granaten doch weinig vivres, nu zeer dicht
bij het Staatse leger rond Grol is gekomen, heeft de intentie, zoals hij zelf laat uitlekken, een aanval op de Staatse
verdedigingslinie te doen. De prins is daarover direct geïnformeerd en geeft opdracht de wachten langs de
circumvallatielinie te verdubbelen en laat geheel zijn legermacht in wacht aantreden. Tussen zijn legerkamp en
dat van graaf Ernst Casimir plaatst hij de helft van de troepen uit zijn legerkamp en tussen dat van graaf Ernst en
de Hollandse Schans de helft van die van graaf Ernst. De cavalerie wordt in de achterhoede van de infanterie in
slagorde geplaatst. Om af te wachten of de vijand iets tot ontzet zal ondernemen is men de gehele nacht in deze
opstelling buiten de legerkampen paraat. Intussen laat men niet na de stad met alle mogelijke voortvarendheid
met approches te naderen.
’s Avonds is het grootste deel van het Spaanse leger onder het bevel van graaf Hendrik van den Bergh te Rekken
aangekomen, uitgelezen volk: meest Spanjaarden, Walen en Bourgondiërs, weinig Duitsers. Men is van
artillerie, munitie, levensmiddelen en andere behoeften wel voorzien en heeft dertig wagens met stormladders bij
zich. Enige compagnieën ruiters voeren achter op hun paarden zakjes met kruit mee. Naar aanleiding van in het
leger voor Grol binnenkomende berichten merkt men over Hendrik van den Bergh op: ‘Hij snuft zeer nae zijn
olde manier. Zegt, dat hij wil doordringen hent’aen de Stadt, al sold het hem sijnen cop costen’. Die avond met
het donker laat Hendrik van den Bergh 22 compagnieën ruiters de wijk van graaf Ernst Casimir dicht naderen.
Als de prins daarvan bericht ontvangt en vermoedt dat Hendrik van den Bergh met het grootste deel van zijn
leger daarop zal volgen laat hij in het Staatse leger terstond alarm slaan. Hij laat in alle haast zo stil mogelijk zijn
ruiters en vier compagnieën van elk regiment, met veel kleine stukken geschut, zonder trom of trompet te roeren,
naar de wijk van graaf Ernst en de Admiraal gaan om Van den Bergh daar te verwelkomen als hij zijn
voornemen ten uitvoer zou willen brengen. In het Staatse leger is het krijgsvolk, zowel te voet als te paard, nu
wel geanimeerd. Men wenst de handen flink uit de mouwen te steken.
Omdat de dreiging van een aanval door het Spaanse leger blijft bestaan besluit de prins de gehele nacht met 7000
man buiten zijn legerkamp in het veld te blijven. Ook Ernst Casimir staat met 2000 musketiers de gehele nacht in
de wapens ter plaatse waar de aankomst van de vijand het meest verwacht wordt, maar van het Spaanse leger
merkt men niets.
De prins is, al die tijd dat het naderen van de vijand werd verwacht, niet alleen overdag maar ook ‘s nachts, de
gehele circumvallatielinie rondgegaan, daarbij alles inspecterende. Toen hij te paard bij het kampement van
graaf Ernst Casimir aankwam, waar de grond laag en modderig was, zag hij daar vlak naast een hoger gelegen es
en voorzag dat die de vijand van nut zou kunnen zijn. Van daar af zou de vijand het legerkamp van Ernst
19 Ten zuidwesten van Vreden, tussen die stad en de Duits-Nederlandse grens, zo’n 11 kilometer van Groenlo gelegen buurtschap.