Handleiding - Energiebesparingsverkenner

Kompas, energiebewust wonen en werken
www.energiebesparingsverkenner.nl
De Energiebesparingsverkenner
voor individuele woningen
Snel en eenvoudig inzicht in de financiële voordelen van energiebesparing
in opdracht van

De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor energiebesparing in
woningen. Bewoners willen graag iets aan stijgende woonlasten doen.
Als ze het energieverbruik en daarmee de maandlasten van een woning
omlaag willen brengen, zijn er veel mogelijkheden. Maar wat leveren die
nu op? Met de Energiebesparingsverkenner voor woningen rekent u uw
klanten eenvoudig voor wat ze maandelijks besparen op energiekosten
door bouwkundige en installatietechnische maatregelen te treffen.
JEAN PIJPERS,
BELEIDSMEDEWERKER PROVINCIE LIMBURG:
“We hebben de Energiebesparingsverkenner meteen op onze website
gezet. Het laat mensen zien dat energiebesparing meer oplevert dan
ze vaak denken, ook in hun portemonnee.”
Voor wie is de Energiebesparingsverkenner
bedoeld?
De Energiebesparingsverkenner is bedoeld voor professionals in de
bouw-, installatie- en vastgoedsector.
• Een installateur, aannemer of glaszetter kan de Energiebesparingsverkenner
gebruiken om klanten te adviseren of een offerte te
onderbouwen.
• Hypotheekverstrekkers en makelaars kunnen de besparingspotentie
van een woning voor (ver)kopers in kaart brengen.
• Gemeenten en andere organisaties kunnen burgers informeren en
energiebesparing bevorderen of bijvoorbeeld (subsidie)regelingen
eraan koppelen.
En als u wilt kunt u de Energiebesparingsverkenner integreren in uw
eigen website en uw klanten stimuleren om zelf te verkennen wat zij
kunnen besparen.
Hoe gebruikt u de Energiebesparingsverkenner?
De Energiebesparingsverkenner bevat voorbeelden en informatie voor
alle gangbare woningtypes in Nederland.
U kunt bijvoorbeeld samen met uw klant verschillende combinaties
Vragen van klanten? Zo informeert u hen direct!
Wat is het effect van een bepaalde besparingsmaatregel,
wat moet er worden geïnvesteerd en
wat krijg je ervoor terug?
Hoe zorg ik voor de beste combinatie van
verschillende maatregelen?
Energiebesparingsverkenner voor
individuele woningen
Snel en eenvoudig inzicht in de financiële voordelen van energiebesparing
maken van een aantal besparingsmaatregelen: woningisolatie verbeteren,
verwarmingsinstallatie vervangen, of zonne-energie toepassen voor warm
water of elektriciteit. U ziet meteen welke combinatie de grootste financiële
besparing oplevert. Of u geeft aan welke besparingsambitie uw
klant heeft. Daarna ziet u meteen waar de meeste winst te behalen valt.
Het resultaat? U krijgt eenvoudig en snel een indicatie van het financiële
voordeel, de energiebesparing én de verbetering van het wooncomfort.
Snel aan de slag
Wilt u de Energiebesparingsverkenner gaan gebruiken? Ga naar
www.energiebesparingsverkenner.nl en u kunt meteen aan de slag.
U kunt kiezen uit twee ‘routes’: de Energiemaatregelverkenner en de
Energielabelverkenner. Welke route u ook neemt, u krijgt snel meer
inzicht in de mogelijke energiebesparing en financiële voordelen.
Op de volgende bladzijden worden beide routes nader toegelicht met
voorbeelden, tips en stapsgewijze instructies.
THEUN TOERING,
DIRECTEUR HR WOONCOMFORT/COMFORTREND:
“Als je klanten alleen een offerte geeft voor de totale verbouwingskosten,
schrikken ze snel terug.
De Energiebesparingsverkenner laat ook zien wat het direct maandelijks
oplevert. Dat maakt het totaalplaatje een stuk aantrekkelijker.”
Let op:
Op het startscherm van de Energiebesparingsverkenner ziet u ook een
knop voor de Energiebesparingsverkenner voor projecten. Hiermee kunnen
besparingen voor meerdere woningen tegelijk worden onderzocht.
Deze versie is bedoeld voor projecten en is niet geschikt voor individuele
(particuliere) woningen.
De Energiebesparingsverkenner maakt deze keuze makkelijker door snel en duidelijk te
laten zien welke besparingsmaatregelen voor uw klanten het meest interessant zijn, vooral
in financieel opzicht.
Ook hierbij helpt de Energiebesparingsverkenner: pakketten met een aantal maatregelen
kunnen worden beoordeeld en onderling vergeleken. U ziet meteen de gevolgen voor het
energieverbruik en de energielasten.

De Energiemaatregelverkenner
S
T
A
R
T
ENERGIE
MAATREGEL
VERKENNER
Wilt u weten wat bepaalde bouwkundige
en installatietechnische maatregelen
per maand opleveren? Kies dan
de ENERGIEMAATREGELVERKENNER.
Samen met uw klant bekijkt u per
maatregel hoeveel het energieverbruik en de maandlasten kunnen dalen en
welke investering hiervoor nodig is. Maar u kunt ook een aantal combinaties
maken en de resultaten vergelijken.
De energiebesparing door isolatiemaatregelen (dak, vloer, gevel, glas), een
betere verwarmingsinstallatie of het toepassen van zonne-energie kan worden
vergeleken. U kunt ook combinaties maken, bewaren en vergelijken om
het gewenste besparingspakket te vinden en te bespreken met uw klant.
Voorbeeld: rijtjeswoning/tussenwoning uit 1946 – 1965
Als alleen de gevel wordt nageïsoleerd (in plaats van ‘geen’ kiest u
‘matig/nageïsoleerd’) is de maandelijkse energiebesparing al € 17,bij
een investering van omgerekend € 6,- per maand. Met isoleren
is in dit geval dus geld te verdienen. Bekijk hier onder de stappen.
Stap voor stap de mogelijkheden in kaart brengen:
Home Woningkeuze
Energiemaatregelverkenner Energielabelverkenner
Energiemaatregelverkenner voor woningen: woningkeuze
Kies het woningtype:
Rijtjeswoning
Kies de bouwperiode:
---Kies uit lijst
Kies de woningvariant:
tussen
Gebruiksoppervlakte in m2 0
Aantal bewoners
0
U kunt de woningvariant ook in onderstaande tekening aanklikken.
Stap 4
Bekijk het overzicht op
het scherm of druk het af
om het rustig na te lezen.
Totaaloverzicht
Stap 1
Kies het woningtype,
de bouwperiode en
variant. Pas zonodig
de gebruiksoppervlakte
aan en vul het
aantal bewoners in.
U ziet meteen de besparingen en investeringen
van de gekozen maatregel(en)
én van het pakket maatregelen voor
maximale energiebesparing (rechts) .
SANNE LAMERS,
SENIOR WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER NIBUD:
” De Energiebesparingsverkenner geeft een realistisch beeld van de
financiële consequenties van de investering en laat zien dat woonlasten
vaak omlaag kunnen door energiebesparende maatregelen
te nemen.”
Veel mogelijkheden
om het effect van
verschillende maatregelen
te bekijken.
Kenmerken Huidige situatie Welke maatregelen
van de woning wilt u nog treffen
gevelisolatie
Geen
Matig/nageïsoleerd
dakisolatie
Goed
Goed
vloerisolatie
Geen
Geen
ramen leefruimtes
Dubbel glas
Dubbel glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
Enkel glas
installatie
VR Combi
VR Combi
ventilatie
Natuurlijk
Natuurlijk
PV-cellen (4m2)
Nee
Nee
Beginwaarden
Bewaar Pakket 1
Let op: onderstaande resultaten zijn een indicatie. De werkelijke waarden kunnen afwijken. Meer informatie.
Huidige situatie Resultaten van de hierboven Maatregelen maximale
van de woning geselecteerde maatregelen energiebesparing
Uw maandelijkse energiekosten gaan omlaag met € 17 € 61
Financieringskosten maatregelen energiebesparing per maand € 6 € 117
Uw maandelijkse voordeel is € 11 € [-56]
De totale investering bedraagt € 850 € 21.480
Daarvan wordt geïnvesteerd in energiebesparing € 782 € 15.900
Energielabel
Comfort
A B C D E F G A B C D E F G
Bekijk het overzicht voor alle resultaten en een uitgebreide toelichting
Stap 2
Pas de kenmerken
van de woning aan de
huidige situatie aan.
Stap 3
Kies de gewenste maatregelen,
in dit voorbeeld
na-isolatie gevel.
A B C D E F G

De Energielabelverkenner
Gaat het uw klant vooral om het
S
T
energieverbruik? Kies dan de
ENERGIE
A L A B E L
ENERGIELABELVERKENNER. Die
R VERKENNER
geeft in een paar stappen inzicht in
T
de energielasten van de woning en
de mogelijke pakketten aan bouwkundige en installatietechnische maatregelen
om een beter energielabel te bereiken en te besparen op de
energiekosten.
Voorbeeld: Twee onder één kap woning, bouwjaar t/m 1965, F-label
U kiest het woningtype en het gewenste label. Hoe groener het label, hoe
energiezuiniger de maatregelpakketten die op een rijtje worden gezet en
hoe meer op de energiekosten bespaard wordt.
Stap voor stap de mogelijkheden in kaart brengen:
Home Woningkeuze
Energiemaatregelverkenner Energielabelverkenner
Energielabelverkenner voor woningen: woningkeuze
Kies het woningtype:
Twee onder een kap
Kies de bouwperiode:
---Kies uit lijst
Gebruiksoppervlakte in m2 0
Aantal bewoners
0
U heeft gekozen voor de verbetering van het energielabel naar
hoogste maandelijkse voordeel
Selecteer volgorde maatregelen:
---kies uit lijst ---
In het overzicht worden maximaal drie laagste totale investering
gekozen energielabel kan worden bereikt laagste maandelijkse energiekosten
laagste maandelijkse financieringskosten
aangeven in welke volgorde de pakettenhoogste
hoogste maandelijkse maan
voordeel
U ziet de drie pakketten
die het beste
voldoen aan het
selectiecriterium
en het pakket maatregelen
voor maximaleenergiebesparing
(rechts).
De aanpassingen
t.o.v. de huidige
woning zijn duidelijk
zichtbaar.
U ziet in één oogopslag
uw maandelijkse
voordeel.
Stap 1
Kies het woningtype,
periode (en eventueel
de variant). Pas de
gebruiksoppervlakte
zonodig aan en vul het
aantal bewoners in.
A B C D E F AG B C D E F G
Kenmerken Huidige woning Pakket 1 Pakket 2 Pakket 3
Maatregelen max.
energiebesparing
gevelisolatie Geen Matig/na-isolatie Matig/na-isolatieMatig/na-isolatie Goed
dakisolatie Goed Goed Goed Goed Goed
vloerisolatie Geen Geen Geen Goed Goed
ramen leefruimtes Dubbel glas HR++ glas HR++ glas HR++ glas HR++ glas
ramen slaapruimtes Enkel glas HR++ glas Dubbel glas HR++ glas HR++ glas
installatie VR-combi HR-combi HR-combi HR-combi HR-combi
+zonneboiler
ventilatie Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk
PV-cellen Nee Nee Nee Nee Ja
DE ONDERSTAANDE RESULTATEN ZIJN BIJ BENADERING EN KUNNEN AFWIJKEN
Kenmerken Huidige woning Pakket 1 Pakket 2 Pakket 3
In het overzicht worden de drie pakketten getoond die het hoogste maandelijkse
voordeel opleveren (energiebesparing minus financieringskosten
investering) voor energielabel B. Pakket 1 levert per saldo € 54 op.
Kenmerken Huidige situatie
van de woning
gevelisolatie
Geen
dakisolatie
Goed
vloerisolatie
Geen
ramen leefruimtes
Dubbel glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
installatie
VR Combi
ventilatie
Natuurlijk
PV-cellen (4m2)
Kies het gewenste energielabel
Nee
U kiest met het gewenste energielabel hoe zuinig de woning moet worden en de verkenner laat
zien met welke maatregelen dit gerealiseerd kan worden.
Klik op een van de energielabels:
Stap 4
Kies het gewenste
financiële criterium.
Maatregelen max.
energiebesparing
Energielabel A B C D E F G A B C D E FAGB C D EAFBGC D E F G A B C D E F G
Uw maandelijkse energiekosten
gaan omlaag met
€ 89 € 84 € 96 € 114
Financieringskosten maatregelen
energiebesparing per maand
€ 35 € 34 € 50 € 185
Uw maandelijkse voordeel is € 54 € 50 € 46 € [-71]
De totale investering is € 10.117 € 10.022 € 12.457 € 32.921
Daarvan wordt geïnvesteerd
in energiebesparing
Comfort
€ 4.802 € 4.624 € 6.830 € 25.112
A B AC BD ACE BDF AGEC FBD GACE
BFD GECStap
FD3 GE
F G
Kies het gewenste
energielabel.
Stap 5
Bekijk het overzicht
op het scherm of
druk het af om het
rustig na te lezen.
Stap 2
Pas de
kenmerken van
de woning aan
de huidige
situatie aan.
Het gepresenteerde gas- en elektriciteitsverbruik
in de Energiebesparingsverkenner
is mede gebaseerd op standaardgegevens
voor gebruikersgedrag. Uit praktijkmetingen
blijkt dat het gebruikersgedrag van grote
invloed kan zijn op het uiteindelijke gas- en
elektriciteitsverbruik.

Nibud heeft geadviseerd over de maandlastenberekening
in de Energiebesparingsverkenner!
De Energiebesparingsverkenner laat zien dat een investering in energiebesparing
leidt tot een daling van de woonlasten. Dan is het natuurlijk
wel van belang dat de berekeningen representatief en betrouwbaar zijn.
Want niet alleen is elke woning verschillend, de financiële situatie van
uw klanten kan flink uiteenlopen. Daarom onderzocht Nibud (Nationaal
Instituut voor Budgetvoorlichting) in 2008 hoe je van een investeringsbedrag
de maandlasten kunt bepalen. Deze zijn dan te vergelijken met
de financiële voordelen die op termijn kunnen worden behaald. Uit dit
onderzoek bleek dat het weinig uitmaakt of je de investering financiert
uit spaargeld, met een lening of via een verhoging van de hypotheek
(met aflossen): de maandlasten, omgerekend naar euro’s van nu, zijn in
alle gevallen ongeveer gelijk. Voor hoge bedragen is een aflossingvrije
hypotheek een oplossing die tot lagere maandlasten leidt. Dit bedrag
moet echter uiteindelijk wel afgelost worden. Dit maakt een reële vergelijking
met de andere financieringsopties niet mogelijk.
Bij de berekening van het maandelijkse voordeel (energiebesparing minus
financieringskosten investering) baseert de Energiebesparingsverkenner zich
op financiering uit spaargeld. Omdat de kosten voor de verschillende financieringsvormen
niet ver uiteenlopen, levert dit een passend resultaat op.
Voorbeeld: Twee onder één kap woning, bouwjaar t/m 1965
(gebruiksoppervlakte 110 m2, 4 bewoners)
Voor dit woningtype wordt bekeken wat het effect is van na-isoleren van
de gevels en plaatsing van HR++ glas. Dat levert in de Energiebesparingsverkenner
het volgende resultaat op:
Kenmerken Huidige situatie Welke maatregelen
van de woning wilt u nog treffen?
gevelisolatie
dakisolatie
vloerisolatie
ramen leefruimtes
ramen slaapruimtes
installatie
ventilatie
PV-cellen (4m2)
Geen
Goed
Geen
Dubbel glas
Enkel glas
VR Combi
Natuurlijk
Nee
Beginwaarden
Let op: onderstaande resultaten zijn een indicatie. De werkelijke waarden kunnen afwijken.
Matig/nageïsoleerd
Goed
Geen
HR++ glas
HR++ glas
VR Combi
Natuurlijk
Nee
Bewaar Pakket 1
Huidige situatie Resultaten van de hierboven
van de woning geselecteerde maatregelen
Uw maandelijkse energiekosten gaan omlaag met € 78
Financieringskosten maatregelen energiebesparing per maand € 27
Uw maandelijkse voordeel is € 51
De totale investering bedraagt € 6.884
Daarvan wordt geïnvesteerd in energiebesparing € 3.704
Energielabel
Comfort
A B C D E F G
A B C D E F G
Voor de financiering van de energiebesparende maatregelen is een investering
van € 3.704 nodig. Volgens het Nibud levert dat de volgende extra
maandelijkse lasten op bij verschillende financieringsvormen:
Financieringsvorm Rentederving /
Betaling (in €)
1 Uit spaargeld (rente 4,0%) 27
2 Uit spaargeld (rente 4,0%) minus
vermogensrendementheffing (1,2%) 23
3 Persoonlijke lening (rente 10%, aftrekbaar,
looptijd 20 jaar) 21
4 Verhoging hypotheek (rente 6,3%, aftrekbaar,
looptijd 30 jaar) 18
Bij financiering uit spaargeld, waarmee in de Energiebesparingsverkenner
wordt gerekend, zijn de maandelijkse financieringskosten € 27. Door deze
investering gaan de energiekosten per maand met € 78 omlaag. Dat levert
per saldo een maandelijks voordeel van € 51 op.
Specifieke investeringskosten
De Energiebesparingsverkenner rekent met de specifieke investeringskosten van een energiebesparingsmaatregel. Dat zijn alleen dié kosten die
ervoor zorgen dat de woning daadwerkelijk energiezuiniger wordt.
Bijvoorbeeld: een cv-ketel is aan vervanging toe. De klant heeft nu een VR-combiketel. Een energiezuiniger HR-combiketel kost (inclusief plaatsing)
gemiddeld € 3.233. Echter: een nieuwe VR-combiketel – die dus géén energiebesparing oplevert – had ook geld gekost: de kosten voor aanschaf en
plaatsing. Een HR-combiketel in plaats van een VR-combiketel kost nu € 1.098 meer. Dus:
• De totale investeringskosten zijn € 3.233.
• De specifieke investeringskosten voor energiebesparing zijn € 1.098. Die investering is specifiek voor de energiebesparing, want de energiebesparing
ontstaat alleen door het betere rendement van de ketel. Als uw klant voor een nieuwe VR-ketel zou kiezen is de energiebesparing € 0.
Voor het woningtype in het voorbeeld op deze pagina zou de extra investering van € 1.098 leiden tot € 8 extra maandelijkse lasten én een
besparing op energie van € 23 per maand. Per saldo een maandelijks voordeel van € 15, omgerekend een jaarlijks voordeel van € 180!

Meer weten?
• Over energiebesparing in het huishouden van uw klant?
Kijk dan op www.energielastenverlager.nl van Milieu Centraal. De energielastenverlager
gaat in op persoonlijk gedrag en energiebesparing, dus
bijvoorbeeld ook op het gebruik van elektrische apparatuur.
• Over EPA-maatwerkadvies?
Wil de klant een advies op maat, schakel dan een gecertificeerd EPA-adviseur
in. Meer informatie vindt u op www.energielabelgebouw.nl.
• Over het energielabel?
Wil de klant een officieel energielabel? Alleen gecertificeerde adviseurs
kunnen dit afgeven. De Energiebesparingsverkenner kan geen energielabel
genereren, alleen een indicatie geven.
Meer informatie vindt u op www.energielabelgebouw.nl.
De Energiebesparingsverkenner voor woningen is onder de naam
Energiebespaarscan ook beschikbaar voor Meer met Minder-partijen.
De Energiebespaarscan biedt o.a. de mogelijkheid eigen kosten in te voeren.
Meer weten over Meer met Minder en de Energiebespaarscan?
Ga naar www.meermetminder.nl.
Kompas, energiebewust wonen en werken
SenterNovem voert in opdracht van VROM / Wonen, Wijken en Integratie
‘Kompas, energiebewust wonen en werken’ uit. Kompas heeft tot doel bij te
dragen aan de kabinetsdoelstellingen voor vermindering van de CO2-uit stoot van de gebouwde omgeving, zoals vastgelegd in Schoon en Zuinig.
Het accent ligt hierbij op de grootschalige inzet van bewezen praktijkvoorbeelden
in woningbouw, utiliteitsbouw en lokaal klimaatbeleid.
Kompas richt zich met kennis, advies en andere instrumenten op
professionele partijen in de bouw. Meer hierover vindt u op:
www.senternovem.nl/kompas
www.senternovem.nl/woningbouw
www.energiebesparingsverkenner.nl
De EnergiebesparingsverkennerTM voor woningen is ontwikkeld door
SenterNovem in opdracht van VROM/ Wonen Wijken en Integratie, in
samenspraak met marktpartijen.
Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan SenterNovem geen
enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Bij publicaties van SenterNovem die
informeren over subsidieregelingen geldt dat de beoordeling van subsidieaanvragen uitsluitend
plaatsvindt aan de hand van de officiële publicatie van het besluit in de Staatscourant.
SenterNovem, voor innovatie en duurzaamheid
Een sterk innovatief bedrijfsleven in een leefbare, duurzame samenleving.
SenterNovem stimuleert duurzame economische groei door een brug te
slaan tussen markt en overheid, nationaal en internationaal. Bedrijven,
(kennis)instellingen en overheden kunnen bij SenterNovem terecht voor
advies, kennis en financiële ondersteuning. Wij verbinden partijen die met
passie en gedrevenheid willen werken aan een duurzame en innovatieve
samenleving. SenterNovem is een agentschap van Economische Zaken en
realiseert beleid in opdracht van de Rijksoverheid op een professionele,
effectieve en inspirerende wijze. Meer informatie: www.senternovem.nl,
info@senternovem.nl of telefoon (030) 239 35 33.
Swentiboldstraat 21
Postbus 17
6130 AA Sittard
Telefoon 046 420 22 02
Telefax 046 452 82 60
www.senternovem.nl februari 2009
info@senternovem.nl 2KPWB 0912