Editie 07 van 2013 - t Periodiekske

Wie schrijft die blijft
’t Periodiekske verwent zijn lezers …
HET BEZOEK: lekker tussendoortje
van Marc Andries
“Vijf reizigers zaten, in diepe
gedachten verzonken, over de
zitplaatsen in de bus verspreid.
Niemand keek op of bewoog zelfs
maar een vingerkootje toen Camille
Vos aan De Duif opstapte en door
de middengang schuifelde. Alleen
de chauffeur, een dikke man
met een snor, een zeemanspet
en een bril met donkere glazen,
loerde monsterend even opzij
terwijl hij iets tussen zijn tanden
murmelde. Misschien vroeg hij
naar een vervoerbewijs. Het kon
ook een onderdrukte geeuw met
wat keelgeschraap zijn. Hij drong
in ieder geval niet aan.”
Zo begint het kortverhaal HET
BEZOEK van Marc Andries, dat
deel uitmaakt van een grotere cyclus. Wie dacht dat Andries de
voorbije maanden had stilgezeten nadat zijn roman VOSSENJONG
in 2011 bij de uitgeverij Zorro was verschenen, kent de Hovese
pappenheimer (uit de Guido Gezellestraat) niet. De rusteloze
Andries werkte al de voorbije maanden en jaren aan het tweede
deel van dit ambitieuze project, met als voorlopige titel BELG en
moet dit jaar nog van de persen rollen.
De novelle slaat een brug tussen VOSSENJONG en het ‘vervolg’,
maar men hoeft echt VOSSENJONG niet te hebben gelezen om te
kunnen genieten van dit meesterlijke kortverhaal. Alleen de twee
protagonisten ervan zijn terug te vinden in VOSSENJONG.
De peetvader van het boek, de bekende luministische schilder
Camille Vos (in werkelijkheid één van Andries’ voorvaderen langs
zijn moeders kant, Edmond Verstraeten, die ooit het zogenaamde
Vossenhol (“een idyllische stukje middeleeuwen”) oprichtte, brengt
een bezoek aan een oud klooster, nu een rustoord voor bejaarde
en hulpbehoevende priesters. Hij zoekt en vindt er een oude
bekende, de stervende deken Verplancke die, als we ons goed
herinneren, een zelfverklaard volgeling was van Cyriel Verschaeve,
de strijder van de Vlaamse Beweging, die achter de vuurlijn van
de Eerste Wereldoorlog de geestelijke leider werd van de radicale
Frontbeweging. Welke de intenties zijn van het bezoek is niet
meteen duidelijk. Andries verbreekt de geheimdoenerij wanneer
hij de stervende priester in de ogen kijkt. “Ik heb gezwegen als gij
op uw kansel, een stoel in mijn atelier, uw registers open trok. Nu
ga ik mijn gedacht eens zeggen …”
Wat hij de priester precies verwijt, volgt want de priester heeft
duidelijk een “vieze rol” gespeeld in het leven van Camille Vos en
zijn geliefden.
Hoewel het slechts om een novelle gaat, is het toch weer
lekkerbekken met de meevoerende sfeer die men van een auteur
als Andries kan verwachten. Om het niet eens te hebben over zijn
70
taalpareltjes (… een stem die over schuurpapier werd gehaald …
de non ruiste als een bos populieren … ze vouwde haar handen
voor haar scheepsboegbrede boezem … hun lichaam was niets
anders meer dan een verkreukelde en gescheurde verpakking …
haar couperose vlamde op als solferstokjes …)
Andries, die meer dan 25 romans en verhalenbundels schreef,
bewijst opnieuw dat hij een meesterlijk short story-writer is
gebleven: kort en compact, realistisch-anekdotisch.
* * *
Marc Andries maakte al vroeg naam met zijn door adolescent erotisme
getemperde pessimistische roman Schaduw op de huid. In zijn
werken registreert hij een existentiële wanhoop, geargumenteerd
en geïllustreerd door de barbaarse gewetenloosheid die het
hedendaagse gebeuren kenmerkt, en waarbij het leven beheerst
wordt door seks, geweld en doodsangst. Zijn later werk is vlotter
en minder pessimistisch. In zijn verhalenbundels doorlicht hij
knap de menselijke tekorten. Militarisme en geweld worden vaak
nadrukkelijk centraal gesteld in sommige romans.
In zijn jongste roman (Vossenjong) vertelde hij de
familiegeschiedenis van de schilder Camille Vos net voor de Eerste
Wereldoorlog. Gaandeweg vernemen we de ware toedracht van
de grote gebeurtenissen die de wereld enerzijds en Vlaanderen
anderzijds haast uit hun voegen hebben gerukt. Families en
mensen, die altijd in vrede hebben samengeleefd, worden door
onbegrip uit elkaar gerukt. De gedachten, de gebeurtenissen,
het leven zelf zoals Andries het ons in warme, levendige stijl,
afwisselend dramatisch en soms geestig geschilderd heeft, stralen
een warme menselijkheid uit.
Er komt hierop een vervolg (Belg) waarin de lotgevallen van
de protagonisten uit Vossenjong worden voortgezet tussen het
interbellum: het wordt ongetwijfeld een groots fresco van de
naoorlogsjaren in Vlaanderen.
Zelfs aan een derde roman werkt Andries verder. “In grote lijnen zie
ik het al,” vertelt hij ’t Periodiekske, “ik lees en verzamel allerlei stof
om te verwerken. Leon Vos, de kleinzoon van de schilder Camille,
die dierenarts is geworden, richt op het Vossenhol een dierenasiel
en een anarchistische, multiculturele commune op. En zo duik ik
stilaan de tegenwoordige tijd in. De immigratieproblematiek zal
daar een grote rol in spelen. Of er nog een vierde boek komt? Het
blijft onzeker. Maar het is mogelijk!”
John RIJPENS
Win Marc Andries’ novelle HET BEZOEK!
Het kortverhaal HET BEZOEK, uitgegeven door vzw Arsenaal,
schitterend geïllustreerd door Eddy Ausloos, verscheen eenmalig
in een beperkte oplage waarvan 20 exemplaren met een gekleurde
omslag.
ZES lezers van ’t Periodiekske kunnen zo’n genummerd en door
de auteur en illustrator gratis gesigneerd exemplaar winnen (vier
in kleur en twee in zwart-wit) door hun naam en adres te laten
geworden via mail (miel@periodiekske.be) of brief (Miel Van Bavel,
p/a ’t Periodiekske, St.-Benedictusstraat 104, 2640 Mortsel) met
vermelding van de titel van Marc Andries’ volgende boek.
Het unieke naslagwerk Literaire vogelvlucht over Mortsel,
Edegem, Boechout, Hove en Kontich, van John Rijpens, 265
bladzijden, 2012, uitgeverij ’t Periodiekske is te koop voor 18
euro bij ’t Periodiekske (Sint-Benedictusstraat 104 Mortsel), De
Boekuil (Antwerpsestraat 32 Mortsel), en de dagbladhandels
Ennordi (Hove), Pirroen (Boechout) en Berghmans (Hof van
Rieth, Mortsel).