Editie 07 van 2013 - t Periodiekske

Epiloog
De Tweede Wereldoorlog heeft precies 2174 dagen geduurd en
eiste naar verluidt circa 55 miljoen mensenlevens of ongeveer
25.300 doden per dag. Het aantal slachtoffers onder de
burgerbevolking, namelijk 28 miljoen, overtreft daarbij dat van de
militairen. Ongeveer 35 miljoen gewonden en verminkten droegen
na de oorlog blijvend de littekens van deze grootste confrontatie
aller tijden.
De voortreffelijke Mosquito
Een beperkt aantal van deze snelle en uiterst manoeuvreerbare
jachtbommenwerpers had volstaan om de Erlawerkplaatsen voor
lange tijd uit te schakelen zonder daarom een bloedbad te Mortsel
aan te richten.
Volgens het boek ‘De Tweede Wereldoorlog’ van eminent historicus
en hoogleraar Luc De Vos, bedraagt het aantal inwoners van België
die door de Tweede Wereldoorlog het leven verloren circa 90.000
(negentigduizend) waarvan 9000 (negenduizend) als gevolg
van geallieerde luchtbombardementen ter voorbereiding van de
bevrijding. Helaas wordt in het boek van nochtans meer dan 400
bladzijden wederom over Mortsel en zijn 936 doden gezwegen.
Sterker nog. Op bladzijde 247 kan men lezen en ik citeer: -België
bleef gespaard van de zwaarste geallieerde bombardementen
(wapenindustrie, spoorwegknooppunten), behalve enkele maanden
vóór en tijdens de bevrijding van België-. Einde citaat. Men zou
voor minder het vertrouwen in de geschiedschrijving kwijtspelen!
Boven bevriend gebied lukraak bombarderen druiste in tegen het
algemene beleid van de geallieerde luchtmacht, maar helaas werd
te pas en te onpas die regel niet gerespecteerd, zoals onder meer
te Mortsel is gebleken.
Opheldering of een verklaring voor dit gruwelijke bombardement
heeft men na de oorlog bij mijn weten nooit gevraagd. Men
trachtte de mensen te sussen met het verhaal van een rookcirkel
die door veel getuigen werd opgemerkt en waarbinnen moest
worden gebombardeerd, maar die door de wind was weggedreven.
Uit opzoekingen verricht door amateurhistorici, de enigen die tot
op heden belangstelling hebben getoond, is gebleken dat de
bommenwerpers tijdens het naderen van Mortsel ernstig werden
gehinderd door Duitse Jagers. Volledigheidshalve moet hieraan
worden toegevoegd dat een luchtaanval van deze omvang en
uitgevoerd vanaf een dergelijke excessieve hoogte, gedoemd was
een bloedbad onder de omwonenden te veroorzaken. Waarom
werd dit bombardement in hemelsnaam uitgevoerd op een
maandagnamiddag wanneer de toch Belgische arbeiders zich op
het werk bevonden en de kinderen op de schoolbanken zaten?
Als deze luchtaanval zich slechts één dag vroeger, een zondag,
had voltrokken, zou het aantal slachtoffers beduidend lager zijn
geweest, vooral bij de kinderen.
Waarom nam de brigadier-generaal, die als waarnemer betrokken
was bij het geknoei boven Mortsel, aan geen operaties boven
66
Europa meer deel? Ofschoon hij een onderscheiding kreeg voor de
geboden hulp aan een zwaargewond bemanningslid werd de man
prompt naar de VS overgeplaatst. Veel later duikt zijn naam weer
op in het Verre Oosten waar hij deelnam aan de luchtstrijd tegen
Japan. Hij overleed in 1969.
Waarom werd een hachelijk doelwit als de werkplaatsen van
de Erla, gesitueerd te midden van dichtbevolkte woonbuurten,
toevertrouwd aan relatief onervaren Amerikaanse vliegers? Niet
eerder dan op 27 augustus 1942 voerden zij een eerste opdracht
met Vliegende Forten uit, waarbij niet verder werd gevlogen dan
tot boven het noorden van Frankrijk. Niet vroeger dan in januari
1943 hadden ze zich voor het eerst boven Duitsland gewaagd. De
Britten, die veel meer ervaring hadden, gelet op het feit dat zij
sedert 1939 met Duitsland in oorlog waren, hadden zich inmiddels
benevens hun nachtelijke bombardementen ook gespecialiseerd in
het vanaf lage hoogte precies toeslaan bij daglicht. Die vaardigheid
nam nog toe vanaf het ogenblik dat de onvolprezen Mosquito’s
door de Britten in gebruik werden genomen.
Desbetreffend schrijft de bekende Nederlandse historicus wijlen
dr. L. De Jong in deel 7 van zijn uitmuntend naslagwerk “Het
Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog” en
ik citeer: - Vergelijkt men de acties van de American Eighth
Air Force met die van de Britse Royal Air Force, dan blijkt
opnieuw hoe weinig verantwoord de inzet van hoogvliegende
zware bommenwerpers boven ons land was. Het geslaagde
Engelse bombardement van de Philipsfabrieken te Eindhoven
op 6 december 1942 en het jammerlijk mislukte Amerikaanse
bombardement van de Rotterdamse haven op 31 maart 1943 (vijf
dagen vóór de luchtaanval op Mortsel, n.v.d.s.) wezen in dezelfde
richting. Het vertrouwen dat de Amerikanen in hun apparatuur
stelden en waarmee de bommen gericht werden, was misplaatst.
Echte precisie werd ook boven Duitsland zelden of nooit bereikt.
Daar kwam nog bij dat de Amerikanen soms slordig waren bij het
lokaliseren van hun doelen -. Einde citaat.
Voetnota
In deel 6 van “Het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede
Wereldoorlog” schrijft dezelfde auteur en ik citeer: - Het is, dunkt
ons, vooral het bombardement van Rotterdam geweest dat tot
veel kritiek aanleiding gaf. Bijna 100 (honderd) Amerikaanse
bommenwerpers waren er in Engeland voor opgestegen om van
grote hoogte, meer dan 8000 meter (achtduizend), een zogezegde
precisieaanval uit te voeren. Doelwit was de grote werf van Wiltonfijenoord.
Door de sterke bewolking kon evenwel twee derde van
de bommenwerpers het doel niet vinden, een derde meende
het gevonden te hebben, maar vergiste zich in de geografie van
de Rotterdamse haven. Het gevolg was niet alleen dat objecten
werden getroffen die minder belangrijk waren, maar vooral ook dat
de meeste bommen in dichtbevolkte wijken van Rotterdam-West
terechtkwamen. Er vielen 326 doden en circa 400 Rotterdammers
raakten ernstig gewond; niet minder dan twintigduizend werden
dakloos. De stemming leek veel op die van mei 1940, merkte een
Rotterdammer op.
De illegale pers voelde geen behoefte de Amerikanen te
beschermen. Ze schreef: - Het van geringe hoogte bombarderen
zoals de Engelsen zo perfect bij Philips hebben gedaan, is een
volkomen verantwoorde techniek, ook al zullen bij dergelijke
bombardementen slachtoffers vallen. Maar het van grote hoogte
bombarderen, zoals de Amerikanen bij voorkeur doen, is zeer
riskant gebleken. Het is te hopen dat deze methode in de toekomst
niet meer zal worden toegepast boven de bezette gebieden -.
Einde citaat.
Helaas zullen dezelfde bommenwerpers amper enkele dagen later
nog verschrikkelijker toeslaan te Mortsel.
A. Rely