Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

aan het bestaan van een hypertensieve aandoening. Uit een onderzoek onder zwangeren met of zonder
hypertensie blijkt dat kinderen van vrouwen met hypertensie aan het begin van het derde trimester minder
beweeglijk zijn dan die van zwangeren zonder hypertensie 71. Rond de à terme datum zijn de foetussen van
zwangeren met hypertensie juist beweeglijker. Opvallend is dat foetussen van zwangeren met chronische
hypertensie even beweeglijk zijn als die van de zwangeren zonder hypertensie 71. Vraag daarom ook standaard
bij ieder consult naar de beweeglijkheid van het kind, of het nu om (een vermoeden van) hypertensie gaat of
niet.
In samenwerking met de NVOG en de KNOV heeft de patiëntenvereniging ‘Stichting HELLP-syndroom’
een memoblokje ontwikkeld, waarin de meest voorkomende klachten staan. Het blokje spoort zwangeren aan
om contact op te nemen met de verloskundige wanneer een of meer van die klachten zich voordoen. Dit
memoblokje kunt u heel goed gebruiken bij uw voorlichting.
Aanbevelingen
• Vraag bij een verhoogde bloeddruk routinematig naar hoofdpijn, pijn in de bovenbuik of tussen de
schouderbladen, visusklachten, oedeem, misselijkheid, braken. Vraag eventueel ook naar een gevoel van
algehele malaise of een grieperig gevoel zonder koorts.
• Geef voorlichting aan alle zwangeren rond de 23-26 weken over de lichamelijke klachten en
verschijnselen die zich kunnen voordoen bij hypertensieve aandoeningen. Dit kunt u doen aan de hand
van het HELLP-memoblokje.
• Instrueer zwangeren met een bloeddruk ≥ 130/85 mmHg bij welke lichamelijke klachten en
verschijnselen zij alert moeten zijn en direct contact moeten opnemen.
• Wees ook alert op (pre-)eclampsie of HELLP-syndroom bij een zwangerschapshypertensie zonder
lichamelijke klachten.
3.4 Bloeddruk, proteïnurie en lichamelijke klachten als voorspellers van complicaties
Belangrijk bij alle bovenstaande diagnostische mogelijkheden is de vraag wat de voorspellende waarde is van
de bloeddruk, proteïnurie of lichamelijke klachten voor het optreden van complicaties.
Bloeddruk als voorspeller van complicaties
Een kwart tot bijna de helft van de vrouwen met zwangerschapshypertensie krijgt pre-eclampsie 7;27;28.
Overigens wordt bij eclampsie en HELLP regelmatig pas achteraf hypertensie vastgesteld, omdat het
ziektebeeld zich zo snel ontwikkelt.
In een laagrisico populatie blijkt de gemiddelde arteriële bloeddruk in het eerste en tweede trimester een
betere voorspeller te zijn van pre-eclampsie later in de zwangerschap dan de diastolische of systolische
bloeddruk alleen 6. Volgens onderzoekers is voor een ziekte als pre-eclampsie met een relatief lage prevalentie
de voorspellende waarde toch te laag 6.
Er werd altijd vanuit gegaan dat een forse stijging van de bloeddruk (SBD ≥ 30 en DBD ≥ 15 mmHg) ook
een voorteken van pre-eclampsie is. Deze bloeddrukstijging was vroeger ook opgenomen in definities van
pre-eclampsie 72;73. Een relatief grote bloeddrukstijging komt weliswaar bijna drie keer vaker voor bij vrouwen
die later pre-eclampsie krijgen, maar is toch geen goede voorspeller van pre-eclampsie 48. Ook bij zwangeren
die tot na de bevalling normotensief blijven, komt een dergelijke stijging voor. Blijft de bloeddruk ondanks de
stijging onder de 140/90 mmHg, dan leidt dit niet tot complicaties 72. Dit laatste geldt alleen bij afwezigheid
van proteïnurie en pre-eclamptische klachten.
26