Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

zwangeren (3% van de 867) pre-eclampsie: 6
hadden proteïnurie (dipstick ≥ 1+) voor de
bloeddruk steeg; 6 hadden proteïnurie op
hetzelfde moment dat de bloeddruk steeg en
bij 12 werd proteïnurie na het stijgen van de
bloeddruk geconstateerd.
Routinematig testen op proteïnurie vroeg in
de zwangerschap heeft geen waarde voor het
voorspellen van pre-eclampsie later in de
zwangerschap.
24
B Alto, 2005 63 2
Overige overwegingen
Het voordeel van de dipstick is dat de uitslag meteen bekend is en u als verloskundige direct uw beleid daarop
af kunt stemmen. Daarnaast hoeft de zwangere maar eenmalig een kleine portie urine te verzamelen.
In de Nederlandse eerstelijns verloskundige praktijk wordt de urine meestal niet gestickt met de Bayer
dipstick. Volgens distributeur Vermeulen wordt een in China geproduceerde dipstick, de Ultimed, het meest
afgenomen (persoonlijke communicatie). De Ultimed is aanzienlijk goedkoper dan de Bayer dipstick. De
testeigenschappen van de Ultimed zijn echter onbekend. Het literatuuronderzoek levert geen studies op met
deze dipstick. Bij de distributeur zijn de testeigenschappen van de Ultimed eveneens onbekend.
De NICE richtlijn ‘Hypertension in pregnancy’ uit Groot Brittannië beveelt de automatisch afgelezen
dipstick aan voor het bepalen van proteïnurie 10, gebaseerd op het bovengenoemde onderzoek van Waugh 62.
De EKR-bepaling wordt momenteel vooral in de tweedelijns zorg ingezet. De testuitslag is na ongeveer één
tot twee uur bekend. Voor de EKR-bepaling moet idealiter 24 uur urine verzameld worden. In de praktijk
wordt de bepaling vaak op één portie urine gedaan. De urine moet naar het laboratorium gebracht worden.
De 24-uurs bepaling heeft een aantal praktische bezwaren. De procedure kost veel tijd, die er niet altijd is.
Voor een nauwkeurige meting mag er geen portie urine verloren gaan, wat in de praktijk toch vaak gebeurt.
Tenslotte moet de verzamelde urine naar een laboratorium gebracht worden.
Bij het bepalen van beleid moet u er rekening mee houden dat de stijging van de bloeddruk niet altijd meteen
gepaard gaat met een stijging van de hoeveelheid eiwit in de urine 67. Soms duurt het even voordat de
proteïnurie meetbaar is. Vindt u bij een verhoogde bloeddruk geen proteïnurie, dan kan dat na een dag of een
paar dagen wel het geval zijn.
Aanbevelingen
• Stel proteïnurie vast door proteïne te bepalen in urine die gedurende 24 uur verzameld is.
• Hebt u onvoldoende tijd om een 24-uursbepaling uit te voeren, bepaal dan proteïnurie met een
automatische dipstickaflezer in de eigen praktijk of een EKR in het laboratorium.
• Screen zwangeren zonder hypertensie niet op proteïnurie.
• Wees ook alert op (pre-)eclampsie of het HELLP-syndroom bij zwangerschapshypertensie in
afwezigheid van proteïnurie.