Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

De diverse methoden zijn met elkaar vergeleken om te bepalen welke de beste testeigenschappen heeft.
Daarbij is gelet op de sensitiviteit, specificiteit en de positieve en negatieve voorspellende waarde.
De testcriteria toegelicht
De sensitiviteit van bijvoorbeeld de dipsticktest is de kans dat de dipstick een positieve uitslag geeft bij
zwangeren die proteïnurie hebben. De specificiteit is de kans dat de dipstick een negatieve uitslag geeft bij
zwangeren die geen proteïnurie hebben. Beide kansen worden uitgedrukt als percentages.
De ideale test is 100% sensitief en 100% specifiek: de gouden standaard. Zulke testen zijn er bijna niet.
Wanneer een test een hoge sensitiviteit heeft, heeft hij meestal een lagere specificiteit. En omgekeerd: een
hoge specificiteit gaat meestal gepaard met een lagere sensitiviteit. In de geneeskunde wordt een test waarvan
de sensitiviteit en de specificiteit boven de 90% liggen als een heel goede test beschouwd.
Het hangt van de situatie af wat wenselijk is. Wanneer u zoveel mogelijk vrouwen wilt selecteren die echt
proteïnurie hebben en u het niet zo erg vindt als sommige vrouwen ten onrechte positief (met proteïnurie)
worden geïdentificeerd, dan is een hoge sensitiviteit wenselijker dan een hoge specificiteit.
De voorspellende waarde van een test geeft aan in hoeverre het resultaat op de test de kans op de ziekte, in
dit geval proteïnurie, verhoogt of verlaagt.
Als de positief voorspellende waarde van een test 95% is, betekent dit dat 95 van de 100 onderzochten met
een positieve uitslag op de test de ziekte ook echt hebben. Vijf van de 100 onderzochten met een positieve
uitslag hebben de ziekte niet.
Een negatieve voorspellende waarde van 95% houdt in dat 95 van de 100 onderzochten met een negatieve
uitslag de ziekte echt niet hebben. De andere vijf met een negatieve uitslag hebben de ziekte dus wel.
Idealiter benaderen de positieve en negatieve voorspellende waarde de 100%, maar in de praktijk komt dit
bijna niet voor.
Dipstick
Met de dipstick bepaalt u in een portie urine hoeveel eiwit er in zit. Het resultaat leest u zelf af of u laat dat
automatisch door een apparaat doen. De drempelwaarde varieert van 1+ (≥ 30 mg/dl) tot 4+.
De visueel afgelezen dipstick van de firma Bayer is geen betrouwbare test. Een systematische review vindt
een specificiteit van 84% en een sensitiviteit 55% 62. De positieve en negatieve voorspellende waarde van de
(Bayer) dipstick van studies onder zwangeren zonder complicaties en zwangeren met hypertensie zijn
respectievelijk 72% (53-86%) en 30% (23-40%), waarbij er sprake is van significante heterogeniteit 62.
Voor het gebruik van de visuele dipstick als screener is een hoge sensitiviteit wenselijk. De sensitiviteit van de
dipstick laat duidelijk te wensen over. Als de sensitiviteit 55% is, wil dat zeggen dat van de 100 zwangeren
met proteïnurie de test er 55 vindt. Deze 55 vrouwen worden terecht verwezen. Maar het betekent ook dat er
45 vrouwen met proteïnurie door de test gemist worden. Deze 45 vrouwen worden ten onrechte niet
verwezen! De specificiteit is met 84% een stuk beter. Van de 100 vrouwen zonder proteïnurie vindt de test er
84. Zestien vrouwen krijgen toch een positieve uitslag en worden ten onrechte verwezen.
De automatisch afgelezen dipstick heeft een betere sensitiviteit (82%) en een bijna even goede specificiteit
(81%) als de visueel afgelezen dipstick, zo blijkt uit een studie onder 171 zwangeren met hypertensie 62.
Proteïnurie zonder hypertensie komt nauwelijks voor. Test u vroeg in de zwangerschap routinematig op
proteïnurie, dan heeft dat geen toegevoegde waarde voor de voorspelling van pre-eclampsie later in de
zwangerschap 63.
22