Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV
Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV
ij zwangeren. Korotkoff 5 geeft een betrouwbare bepaling van de diastolische bloeddruk. De vierde Korotkoff-toon kan niet nauwkeurig waargenomen en gereproduceerd worden bij een aanzienlijk deel van de zwangeren. Bij zwangeren zijn bij een automatische bloeddrukmeting de systolische en diastolische bloeddruk meestal 5-10 mmHg lager dan bij een handmatige bloeddrukmeting. Weinig automatische bloeddrukmeters voldoen aan de eis dat de bloeddrukwaarde < 5 mmHg afwijkt van de handmatige meting. De prevalentie van wittejashypertensie bij zwangeren loopt in onderzoeken uiteen van 29% tot 76%. In het eerste trimester is er een verschil van ≥ 10 mm Hg in de systolische en diastolische bloeddruk tussen de linker en rechterarm bij respectievelijk 8.3 en 2.3% van de zwangeren. Hoe hoger de bloeddruk des te hoger is de prevalentie. Overige overwegingen 20 B O’Brien, 2001 53; C Koenen,1998 54; Natarajan, 1999 55 C Denolle, 2008 56; Bar, 1999 57; Bellomo, 1999 58 C Poon, 2008 46 3 Methode De Riva-Rocci/Korotkoffmethode (auscultatoire methode) is niet helemaal betrouwbaar. U bent als verloskundige hierbij zèlf de belangrijkste foutenbron. Er is een kans op systematische fouten (verschillen in meting tussen verschillende verloskundigen of bij de zelfde verloskundige door bijvoorbeeld gehoorafwijkingen, het niet goed laten leeglopen van de manchet, interpretatie van de Korotkofftonen), afrondingsfouten (u hebt de neiging om waarden af te ronden op 0 en 5), onderzoekersbias (u noteert de bloeddruk die u graag wilt horen) en het gebruik van een onjuiste manchetmaat. Een automatische bloeddrukmeter meet altijd op dezelfde wijze, maar met een andere methode. Met de oscillometrische methode worden trillingen in de vaatwand gemeten. Het apparaat bepaalt de gemiddelde arteriële druk (mean arterial pressure) en berekent met een algoritme de systolische en diastolische bloeddruk. Er bestaat nog geen standaardalgoritme; alle fabrikanten gebruiken een verschillende 59. De oscillometrische methode is minder geschikt voor de opsporing van pre-eclampsie door de vaatverandering die bij die aandoening optreden 60. Instrumenten De kwiksfygmomanometer (kwikbloeddrukmeter) wordt beschouwd als de gouden standaard voor het meten van de bloeddruk. Kwikbloeddrukmeters mogen echter sinds 2003 in Nederland om milieuredenen niet meer verhandeld worden 61. Bent u nog in het bezit van zo’n kwikbloeddrukmeter, dan mag u die wel gebruiken. Onderhoud en reparatie zijn echter niet meer mogelijk, omdat daarbij ook contact met het kwik kan optreden. 2 3
De aneroïde of veermanometer komt het meest overeen met de kwiksfygmomanometer. Nadeel van deze meter is dat deze in betrouwbaarheid achteruit gaat tijdens gebruik, zonder dat u dit merkt. Het is noodzakelijk dat u dit apparaat jaarlijks laat ijken. Automatische bloeddrukmeters verschillen in werking van de handmeters. Zij geven andere, meestal lagere waarden dan de handbloeddrukmeters. Er is een beperkt aantal automatische meters gevalideerd voor zwangere vrouwen. De lagere waarden blijven dan binnen de criteria van de European Society of Hypertension (EHS). Bloeddrukmeters die gevalideerd zijn volgens de criteria van de EHS kunt u vinden op de website van DABL Educational trust: www.dableducational.org/sphygmomanometers.html. De International Society for the Study of Hypertension in Pregnancy’ (ISSHP), heeft internationale afspraken vastgelegd voor het meten van de bloeddruk. Daaronder vallen aanbevelingen voor de houding van de vrouw tijdens de bloeddrukmeting, de meetapparatuur en de meetmethode 2. In deze standaard nemen we die aanbevelingen over. Aanbevelingen Meet de bloeddruk op de volgende gestandaardiseerde wijze. • Meet de bloeddruk met een gevalideerde handbloeddrukmeter en laat deze jaarlijks ijken. Hypertensie kan uitsluitend met een handmeter gediagnosticeerd worden. • Gebruikt u een gevalideerde automatische bloeddrukmeter, meet dan de bloeddruk opnieuw met een handmeter vanaf een waarde van ≥ 130 en/of 80. • Gebruik bij een armomtrek van maximaal 33 cm een luchtzak van tenminste 12x26 cm en bij een armomtrek tot 50 cm een van tenminste 12x40 cm. • Meet de eerste keer de bloeddruk aan beide armen. Is het verschil < 10 mmHg, meet dan voortaan de bloeddruk aan de rechterarm. Is het verschil ≥ 10mmHg, meet dan voortaan aan de arm met de hoogste waarde. • Zorg dat de vrouw al twee tot drie minuten rustig rechtop zit met beide voeten op de grond. • Laat de arm op een tafel steunen en plaats de manchet ter hoogte van het hart op de blote arm. Plaats de manchet 2-3 cm boven de elleboogsplooi, zodat er ruimte is voor een goede stethoscoop. • Pomp op tot 20-30 mmHg boven de waarde waarop u de pols niet meer voelt. • Laat de ballon leeglopen met een snelheid van ongeveer 2 mmHg per seconde. • Bepaal de diastolische bloeddruk met Korotkoff 5 (tonen verdwijnen). Gebruik Korotkoff 4 (ruisen) alleen als K5 er niet is. • Noteer de gevonden waarde op 2 mmHg nauwkeurig. 3.2 Proteïnuriebepaling Voor de diagnose pre-eclampsie moet u bij een zwangere met een verhoogde bloeddruk proteïnurie vaststellen. Volgens de definitie is er sprake van proteïnurie bij meer dan 300 mg eiwitverlies in 24 uur. U kunt proteïnurie op drie manieren bepalen: • eiwitbepaling in één portie urine met een dipstick. U leest de uitkomst zelf of laat dat automatisch doen door een apparaat; • u bepaalt de eiwit-kreatinine ratio (EKR) in één portie urine; • u bepaalt het eiwitgehalte in urine die gedurende 24 uur is verzameld. Dit is de gouden standaard 15. 21
- Page 1 and 2: Hypertensieve aandoeningen tijdens
- Page 3: Voorwoord KNOV-standaarden zijn evi
- Page 7 and 8: 1 Inleiding Aanleiding Ongeveer een
- Page 9: en verwijzing. Hoofdstuk 6 benadruk
- Page 12 and 13: • afwijkingen aan de lever: misse
- Page 14 and 15: Figuur 1. (Heineman 2007, blz 260)
- Page 16 and 17: Analyse van de 27 sterfgevallen lee
- Page 18 and 19: Maternale complicaties Ongeveer de
- Page 22 and 23: De diverse methoden zijn met elkaar
- Page 24 and 25: zwangeren (3% van de 867) pre-eclam
- Page 26 and 27: aan het bestaan van een hypertensie
- Page 28 and 29: Hoewel het aannemelijk is dat de vo
- Page 30 and 31: Factoren tijdens de zwangerschap In
- Page 32 and 33: Het verband tussen stress en (zwang
- Page 34 and 35: • Vraag alle zwangeren regelmatig
- Page 36 and 37: • Verwijs een zwangere tussen de
- Page 38 and 39: - eventuele lichamelijke klachten p
- Page 40 and 41: Al voor de zwangerschap is het moge
- Page 42 and 43: eerstelijns bevalling werden vier v
- Page 45 and 46: Literatuurlijst 1. Schutte JM, Schu
- Page 47 and 48: 27. Barton JR, O'brien JM, Bergauer
- Page 49 and 50: 53. O'Brien E, Waeber B, Parati G,
- Page 51 and 52: 77. Hernandez-Diaz S, Toh S, Cnatti
- Page 53: Bijlagen 53
- Page 56 and 57: • Beoordeel de kans van een zwang
- Page 58 and 59: Bij (dreigende) eclampsie • Laat
- Page 61 and 62: Bijlage 2 Lijst van betrokkenen bij
- Page 63 and 64: Bijlage 3 Indeling literatuur naar
- Page 65: Bijlage 4 Voorbeeld van het HELLP-m
De aneroï<strong>de</strong> of veermanometer komt het meest overeen met <strong>de</strong> kwiksfygmomanometer. Na<strong>de</strong>el van <strong>de</strong>ze<br />
meter is dat <strong>de</strong>ze in betrouwbaarheid achteruit gaat <strong>tij<strong>de</strong>ns</strong> gebruik, zon<strong>de</strong>r dat u dit merkt. Het is<br />
noodzakelijk dat u dit apparaat jaarlijks laat ijken.<br />
Automatische bloeddrukmeters verschillen in werking van <strong>de</strong> handmeters. Zij geven an<strong>de</strong>re, meestal lagere<br />
waar<strong>de</strong>n dan <strong>de</strong> handbloeddrukmeters. Er is een beperkt aantal automatische meters gevali<strong>de</strong>erd voor<br />
zwangere vrouwen. De lagere waar<strong>de</strong>n blijven dan binnen <strong>de</strong> criteria van <strong>de</strong> European Society of<br />
Hypertension (EHS).<br />
Bloeddrukmeters die gevali<strong>de</strong>erd zijn volgens <strong>de</strong> criteria van <strong>de</strong> EHS kunt u vin<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> website van DABL<br />
Educational trust: www.dableducational.org/sphygmomanometers.html.<br />
De International Society for the Study of Hypertension in Pregnancy’ (ISSHP), heeft internationale afspraken<br />
vastgelegd voor het meten van <strong>de</strong> bloeddruk. Daaron<strong>de</strong>r vallen aanbevelingen voor <strong>de</strong> houding van <strong>de</strong> vrouw<br />
<strong>tij<strong>de</strong>ns</strong> <strong>de</strong> bloeddrukmeting, <strong>de</strong> meetapparatuur en <strong>de</strong> meetmetho<strong>de</strong> 2. In <strong>de</strong>ze standaard nemen we die<br />
aanbevelingen over.<br />
Aanbevelingen<br />
Meet <strong>de</strong> bloeddruk op <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> gestandaardiseer<strong>de</strong> wijze.<br />
• Meet <strong>de</strong> bloeddruk met een gevali<strong>de</strong>er<strong>de</strong> handbloeddrukmeter en laat <strong>de</strong>ze jaarlijks ijken. Hypertensie<br />
kan uitsluitend met een handmeter gediagnosticeerd wor<strong>de</strong>n.<br />
• Gebruikt u een gevali<strong>de</strong>er<strong>de</strong> automatische bloeddrukmeter, meet dan <strong>de</strong> bloeddruk opnieuw met een<br />
handmeter vanaf een waar<strong>de</strong> van ≥ 130 en/of 80.<br />
• Gebruik bij een armomtrek van maximaal 33 cm een luchtzak van tenminste 12x26 cm en bij een<br />
armomtrek tot 50 cm een van tenminste 12x40 cm.<br />
• Meet <strong>de</strong> eerste keer <strong>de</strong> bloeddruk aan bei<strong>de</strong> armen. Is het verschil < 10 mmHg, meet dan voortaan <strong>de</strong><br />
bloeddruk aan <strong>de</strong> rechterarm. Is het verschil ≥ 10mmHg, meet dan voortaan aan <strong>de</strong> arm met <strong>de</strong> hoogste<br />
waar<strong>de</strong>.<br />
• Zorg dat <strong>de</strong> vrouw al twee tot drie minuten rustig rechtop zit met bei<strong>de</strong> voeten op <strong>de</strong> grond.<br />
• Laat <strong>de</strong> arm op een tafel steunen en plaats <strong>de</strong> manchet ter hoogte van het hart op <strong>de</strong> blote arm. Plaats <strong>de</strong><br />
manchet 2-3 cm boven <strong>de</strong> elleboogsplooi, zodat er ruimte is voor een goe<strong>de</strong> stethoscoop.<br />
• Pomp op tot 20-30 mmHg boven <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> waarop u <strong>de</strong> pols niet meer voelt.<br />
• Laat <strong>de</strong> ballon leeglopen met een snelheid van ongeveer 2 mmHg per secon<strong>de</strong>.<br />
• Bepaal <strong>de</strong> diastolische bloeddruk met Korotkoff 5 (tonen verdwijnen). Gebruik Korotkoff 4 (ruisen)<br />
alleen als K5 er niet is.<br />
• Noteer <strong>de</strong> gevon<strong>de</strong>n waar<strong>de</strong> op 2 mmHg nauwkeurig.<br />
3.2 Proteïnuriebepaling<br />
Voor <strong>de</strong> diagnose pre-eclampsie moet u bij een zwangere met een verhoog<strong>de</strong> bloeddruk proteïnurie<br />
vaststellen. Volgens <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitie is er sprake van proteïnurie bij meer dan 300 mg eiwitverlies in 24 uur.<br />
U kunt proteïnurie op drie manieren bepalen:<br />
• eiwitbepaling in één portie urine met een dipstick. U leest <strong>de</strong> uitkomst zelf of laat dat automatisch doen<br />
door een apparaat;<br />
• u bepaalt <strong>de</strong> eiwit-kreatinine ratio (EKR) in één portie urine;<br />
• u bepaalt het eiwitgehalte in urine die geduren<strong>de</strong> 24 uur is verzameld. Dit is <strong>de</strong> gou<strong>de</strong>n standaard 15.<br />
21