Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

Endotheelschade door hypoxie
Door de snelle groei van de foetus ontstaat bij de verminderde doorbloeding op enig moment hypoxie in de
intervilleuze ruimte. Deze hypoxie versterkt het vrijkomen van toxische stoffen (zoals vrije zuurstofradicalen
en anti-angiogenetische factoren) die endotheelschade in de hand werken 23.
Endotheelcellen spelen een belangrijke rol in het capillaire transport en de musculaire reactiviteit in de bloed-
en lymfevaten op diverse stimuli. Ook produceren ze prostaglandine en stikstofoxide, die belangrijk zijn in de
vasodilatatie. Het gevolg van schade aan het endotheel is vasospasme, verhoogde bloeddruk, stollingsactivatie
en verhoogde permeabiliteit van het endotheel. Dit leidt tot oedeem, proteïnurie en hypovolemie 26.
Stollingsactivatie uit zich in de daling van het aantal trombocyten, omdat zij worden verbruikt (zgn
verbruikscoagulopathie). Soms treedt daarbij ook hemolyse op (zoals in het HELLP-syndroom).
De pathogenese is niet precies bekend 23. Sommigen suggereren dat het contractiele vaatbed een toename in
de mechanische belasting van de bloedcellen veroorzaakt, waardoor deze worden afgebroken 26.
Pre-eclampsie gaat gepaard met symptomen die terug te voeren zijn op endotheelactivatie, waarbij meerdere
organen zijn aangedaan.
Andere oorzaken van endotheelschade
Hoewel deze theorie nog steeds algemeen wordt geaccepteerd, geeft recenter onderzoek aan dat
endotheelactivatie in de utero-placentaire circulatie niet alleen afhangt van gestoorde aanpassing van de
spiraalarteriën. Onderliggende maternale aandoeningen zoals pre-existente nierziekten, essentiële hypertensie,
diabetes mellitus of metabolic syndrome (ook wel insulineresistentie syndroom genoemd) en stollingsafwijkingen
kunnen uit zichzelf endotheelactivatie veroorzaken als gevolg van oxidatieve stress 23.
2.4 Gevolgen van hypertensieve aandoeningen
Hypertensieve aandoeningen kunnen leiden tot ernstige gezondheidsproblemen bij moeder en kind, ook op
langere termijn. De gevolgen zijn afhankelijk van de ernst van de hypertensieve aandoening en het tijdstip
waarop deze zich openbaart. Er bestaat een kans op herhaling in een volgende zwangerschap.
Gevolgen voor de moeder
De zwangere met hypertensie heeft een hoger risico op pre-eclampsie dan een zwangere zonder hypertensie.
Van de vrouwen met zwangerschapshypertensie krijgt 26-46% pre-eclampsie 27;28.
Verder kunnen vrouwen met zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie ernstige hypertensie (≥
160/110mmHg) ontwikkelen, of complicaties in verschillende organen (zie paragraaf 2.1) 19.
Treedt de pre-eclampsie voor de dertigste week op, dan zijn de gevolgen meestal ernstiger. Ernstige
complicaties die kunnen optreden bij (pre-)eclampsie zijn onder andere abruptio placentae, leverhematoom of
leverruptuur, pulmonair oedeem, cerebrovasculair accident en sterfte 9;23;29;22.
Mortaliteit
Hypertensieve aandoeningen, met name de complicaties van pre-eclampsie en eclampsie, vormen een
belangrijke oorzaak van moedersterfte in Nederland. In de periode 2000-2004 gaat het om 27 op een totaal
van 135 sterfgevallen (20%) 1.
De meeste van deze vrouwen (71%) sterven ten gevolge van een cerebrovasculair accident. Anderen sterven
aan hartfalen (4%), een leverruptuur (4%), het falen van meerdere organen (8%) of een onbekende oorzaak
(11%) 1. Waarschijnlijk door de introductie van de behandeling met magnesiumsulfaat ter preventie van
eclampsie, zien we vanaf 2003 een dalende trend in de sterfte 30.
15