Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

discrepantie tussen deze onderzoeken heeft waarschijnlijk te maken met de wijze waarop de diagnose gesteld
is en de inclusie van zwangeren met chronische hypertensie. Beide studies hanteren dezelfde definities.
Eclampsie wordt in 2007 bij 21 vrouwen (0.02 % van de nulliparae, 0.01% van de multiparae) tijdens de
zwangerschap in de PRN geregistreerd 18.
In Nederland komt eclampsie voor bij 6.2 per 10.000 bevallingen 9. Dit is beduidend hoger dan in
Scandinavische landen (5.0 per 10.000) en Groot-Brittannië (2.7 per 10.000). Een analyse van alle 222
diagnoses van 2004-2006 in Nederland laat zien dat eclampsie optreedt tijdens de zwangerschap (39%),
tijdens de bevalling (32%) of na de bevalling (28%) 9. Eclampsie komt dus vrij vaak voor na de bevalling 9;21;22.
Een Amerikaans onderzoek vindt in de periode 1996-2002 een vergelijkbaar percentage van 33% 21. Uit een
analyse van alle vrouwen met eclampsie van 1931-1990 blijkt dat sinds de introductie van antihypertensiva in
de jaren ’70 de mortaliteit enorm gedaald is en de diagnose nauwelijks meer intrapartum wordt gesteld. In de
periode 1981-1990 wordt de diagnose steeds vaker postpartum gesteld: in 48% postpartum en eveneens 48%
antenataal 22.
2.3 Fysiologie en pathofysiologie
Het fysiologische verloop van de bloeddruk in de zwangerschap en tijdens de baring
Elke zwangerschap gaat gepaard met ingrijpende veranderingen in het cardiovasculaire systeem 23. Onder
invloed van progesteron treedt vasodilatatie op en neemt de elasticiteit van het hart en de grote vaten toe. De
systemische vaatweerstand daalt en ter compensatie stijgen het hartminuutvolume en het circulerend volume.
Het plasmavolume in het bloed stijgt met 50%. Het aantal erytrocyten neemt in verhouding echter minder
toe, slechts met 25-30%. Dit wordt ook 'hemodilutie' genoemd.
Al deze cardiovasculaire veranderingen komen tot uiting in het fysiologische verloop van de bloeddruk tijdens
de zwangerschap. Bij zes weken amenorroe is de bloeddruk al significant lager dan preconceptioneel.
Vervolgens daalt de bloeddruk nog licht door, om tussen de 20 en 24 weken het laagste niveau te bereiken.
Dit laagste punt staat bekend als de ‘mid-pregnancy drop’. In vergelijking met de bloeddruk van voor de
zwangerschap is de systolische bloeddruk dan ongeveer 5 mmHg lager en de diastolische ongeveer 8-10
mmHg lager. Hierna, vanaf ongeveer 28 weken, stijgt de bloeddruk weer naar een waarde die vergelijkbaar is
met voor de zwangerschap 24;25. Figuur 1 geeft dit proces weer. De bloeddrukdaling tot halverwege de
zwangerschap kan een hoge bloeddruk van voor de zwangerschap maskeren.
Over het verloop van de bloeddruk tijdens de baring is niet veel bekend. Het ligt voor de hand dat de
systolische bloeddruk gevoeliger is voor de lichamelijke inspanning en emotionele gesteldheid van de barende
dan de diastolische bloeddruk.
Een Amerikaans onderzoek geeft informatie over het verloop van de diastolische bloeddruk tijdens de
bevalling 7. Van de 4796 vrouwen die tijdens de zwangerschap steeds een diastolische bloeddruk ≤ 90 mmHg
hebben, komt 66% tijdens de bevalling niet boven deze grens uit. Een kwart (26%) heeft alleen hypertensie
(diastole bloeddruk 90-110 mmHg). De overige vrouwen (8%) ontwikkelen pre-eclampsie 7.
13