Hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap ... - KNOV

• afwijkingen aan de lever: misselijkheid, braken, pijn rechts boven in de buik of in epigastrio, verhoogde
transaminasen in het bloed;
• afwijkingen aan de nieren: oligurie, verhoogd kreatininegehalte in het bloed, acuut nierfalen;
• oedeem;
• hematologische afwijkingen: trombocytopenie, intravasale stolling, hemolyse.
Sommige definities maken onderscheid tussen matige en ernstige pre-eclampsie; andere definities doen dat
niet 10;11. Matige pre-eclampsie is dan een systolische bloeddruk (SBD) van < 160 en een diastolische
bloeddruk (DBD) van < 110 mmHg, zonder lichamelijke klachten. Ernstige pre-eclampsie gaat gepaard met
een SBD ≥ 160 en een DBD ≥ 110 mmHg, of wanneer er klinische verschijnselen zijn.
Pre-eclampsie kan zowel in de zwangerschap als in de postpartum periode optreden 12;13.
HELLP-syndroom
HELLP staat voor Hemolyse, Elevated Liver enzymes Low Platelets. Tegenwoordig wordt met HELLP
bepaalde complicaties aangeduid die optreden bij pre-eclampsie; het is vermoedelijk geen op zichzelf staande
aandoening 14. Andere combinaties van de complicaties, zoals ‘ELLP-syndroom’ komen ook voor 14. Het
HELLP-syndroom ontbreekt in classificaties van hypertensieve aandoeningen, zoals die van de ISSHP 15;16.
Het HELLP-syndroom gaat niet altijd gepaard met hypertensie.
Eclampsie
Eclampsie wordt gekenmerkt door convulsies als complicatie van een hypertensieve aandoening tijdens
zwangerschap, bevalling of kraamperiode. Meestal gaan prodromale verschijnselen vooraf aan eclampsie,
zoals (ernstige) pre-eclamptische klachten (bijvoorbeeld ernstige hoofdpijn of visusstoornissen) en
hypertensie. Een eclamptisch insult kan ook de eerste uiting zijn van het ziektebeeld.
Chronische hypertensie
Chronische hypertensie is hypertensie (systolische bloeddruk ≥140 mmHg en/of een diastolische bloeddruk
≥ 90 mmHg) voorafgaand aan de zwangerschap of hypertensie die is ontdekt in de eerste helft van de
zwangerschap. Zie verder paragraaf 2.6 van deze standaard.
Gesuperponeerde pre-eclampsie
Gesuperponeerde pre-eclampsie is pre-eclampsie bij een vrouw met chronische hypertensie.
2.2 Om welke aantallen gaat het?
Het is niet precies duidelijk hoe vaak hypertensieve aandoeningen tijdens de zwangerschap voorkomen in een
eerstelijns populatie. Dit komt doordat de definities en de criteria voor registratie verschillen.
In 2007 krijgen in Nederland 14.228 van alle zwangeren een hypertensieve aandoening: ongeveer 11% (1 op
de 9) van de nulliparae en 6% (1 op de 17) van de multiparae 17;18. De incidentie blijft in de periode van 2003-
2007 vrijwel gelijk 18. Chronische hypertensie komt voor bij 423 zwangeren: 0,2% van de zwangeren 17;18.
De incidentie van specifiek pre-eclampsie is lastig te bepalen. De PRN-database registreert bijvoorbeeld alleen
pre-eclampsie met ziekenhuisopname. In 2007 gebeurt dit bij 547 vrouwen (0,2% van de zwangeren).
Waarschijnlijk wordt dit te weinig gerapporteerd 17;18.
Twee Nederlandse onderzoeken onder nulliparae vinden verschillende incidenties van
zwangerschapshypertensie en pre-eclampsie. In een onderzoek van Knuist onder ruim 2400 zwangeren heeft
16,4% zwangerschapshypertensie en 1.4% pre-eclampsie 19. Een Amsterdams cohortonderzoek onder 3679
multiculturele nulliparae stelt de diagnose zwangerschapshypertensie bij 4.4% en pre-eclampsie bij 3.5% 20. De
12