5 (Maart '10) - Tanuki

N
De kajuit van de Musketier
a vorige keer de overnachtingsperikelen van de Hollanders op Kyūshū te hebben
gevolgd zullen we hen deze keer vergezellen op het restant van hun tocht naar de
shogun te Edo. Avonturen zo heftig als de moord in 1689 waren er zelden, maar dat
wil niet zeggen dat de reis normaal gesproken eentonig was, hoewel het erop lijkt dat het
toch altijd weer opperhoofd Cornelis van Outhoorn was die iets te verduren kreeg. Zo ook
op de hofreis van 1692. In de namiddag had men besloten om in een kleine herberg ergens
op Kyūshū te overnachten en de volgende dag verder te reizen. Aan het vertrek van de Hollanders
grensde een tuintje met daarin een hek met poortje, uitkomend op de straat, dat
van ellende haast uit elkaar viel. De Nederlanders besloten om van het laatste beetje zon
te genieten in het tuintje, maar toen de tolk het haveloze hekje opmerkte, meldde hij het
aan de opperbongiois. Deze liet het meteen van buitenaf dichtspijkeren. Van Outhoorn was
woedend over deze daad:
[...] puijr als off wij gevangenen waren, die daer door ’t mogten ontvluchten, wij vroegen
haar aff off zij daer voor bevreest waren, en off de Japanse beleeftheijd mede braght,
vrinden die expres gingen om den keijser te begroeten, in ’t ooge van de gehele werelt
zoodanigh te onteeren [...]
Krasse taal, maar de Japanners bekommerden er zich niet in het minst om. Volgens Van
Outhoorn omdat ze al door de tolk waren geïnstrueerd om de Hollanders dwars te zitten.
Eenmaal aangekomen in Shimonoseki, gelegen op het noordelijkste puntje van Kyūshū,
begon het tweede stadium van de reis. Vanaf Shimonoseki ging men doorgaans per schip
over de Japanse binnenzee richting Ōsaka. Aangekomen in de stad der kooplieden van
Japan begonnen de eerste officiële handelingen. Allereerst namen de Hollanders hun intrek
in de gebruikelijke herberg, waarna de Ōsaka-bugyō over hun komst werd geïnformeerd.
Vervolgens was het wachten op een audiëntie bij de hoge heren van de stad. Tijdens deze
audiëntie werden geschenken aan de bugyō overhandigd en werden de Nederlanders allerlei
vragen gesteld onder het genot van een pijpje tabak, een kopje ‘gedroogde thee’ en een
portie vis. Bijvoorbeeld hoe ver het was van Batavia tot aan Japan, of de bugyō het rapier
van het opperhoofd niet eens mocht zien en of de Nederlandse dokter geen middeltjes bij
zich had tegen allerhande kwaaltjes. De Nederlanders schonken op hun beurt wat banket
en sterke drank en na enige dagen in Ōsaka te hebben doorgebracht werd de reis voortgezet
naar Miyako (het huidige Kyōto). De handelingen in Miyako verliepen nagenoeg op
dezelfde manier als in Ōsaka. Alleen werd er ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om
de lakwerken te inspecteren die men reeds vanuit Nagasaki had besteld. De reis ging voort
over de Tōkaidō.
In een herberg in Suma (westelijk deel van het huidige Kōbe) was het weer mis. De oude
herbergier was enige tijd daarvoor gestorven en diens pientere knaap van slechts tien à
twaalf jaren oud had de zaak overgenomen. Deze nieuwsgierige jongen was de hele avond
niet bij de Hollanders weg te slaan en met behulp van assistent Visser, die de Japanse taal
een klein beetje machtig was, stelde de jongen intelligentere vragen dan Van Outhoorn
16