Publicatie Voerstreek - Kasteel Altembrouck
Publicatie Voerstreek - Kasteel Altembrouck
Publicatie Voerstreek - Kasteel Altembrouck
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
deVoer<br />
bron van het goede leven<br />
einig gebieden in de Euregio hebben de laatste jaren zo’n grote verandering te zien gegeven als<br />
de <strong>Voerstreek</strong>, het Vlaamse stukje Overmaas (ten oosten van de Maas) dat ligt ingeklemd tussen<br />
het Land van Herve en het Zuid-Limburgse Heuvelland. Crisis in Voeren (Frans: Fourons) dat in<br />
september 1963 was ‘overgeheveld’ van de Franse provincie Luik naar de Nederlandstalige provincie<br />
Limburg, betekende crisis in Brussel. Voeren leek het Ulster van België te worden. En fruittelerszoon José<br />
Happart misschien wel in de rol van de onverzettelijke Ian Paisley.<br />
21
22<br />
Geschiedenis in vogelvlucht<br />
Bijna een halve eeuw later is de invloed van militante Walen uit<br />
Luik teruggedrongen, heeft een fors aantal Nederlanders hier een<br />
tweede huis betrokken, mogen ze meestemmen bij gemeenteraadsverkiezingen<br />
en hebben veel toeristen ontdekt dat het uitstekend<br />
toeven is in de zes dorpen die tezamen Voeren vormen. Nu<br />
de taalstorm is gaan liggen, realiseren veel bewoners en bezoekers<br />
van de <strong>Voerstreek</strong> zich maar al te goed hoe goed het hier toeven is:<br />
in alle rust wordt hier nog veel waarde gehecht aan landschappelijk<br />
schoon en authentieke regionale producten. Wat wil een mens<br />
nog meer?<br />
De streek van Voeren is al sinds mensenheugenis bewoond: de<br />
oudste sporen van bewoning dateren uit 250.000 v.Chr. Bij ’s-Gravenvoeren<br />
en Remersdaal ontstonden 3500 jaar geleden de eerste<br />
nederzettingen. Op de grens van Eijsden en Moelingen is een<br />
grafveldje uit de Romeinse tijd ontdekt, en in Voeren zijn twee Romeinse<br />
villa’s gevonden. Net als Limburg werd Voeren een speelbal<br />
in de geschiedenis van de grotere en ambitieuze buren, waarbij<br />
het gebied dikwijls te lijden had van de strijd die om steden als<br />
Luik en Maastricht werd gevoerd, en die tussen de Noordelijke en<br />
Zuidelijke Nederlanden. Later raakte het gebied ongewild betrokken<br />
bij belegeringen van Maastricht. In 1839 werd de vroegere departementsgrens<br />
tussen Ourthe (later Luik) en Nedermaas (later<br />
Limburg) getrokken, waardoor de <strong>Voerstreek</strong> administratief bij de<br />
Franstalige provincie Luik kwam. In 1963 werden de zes Voerense<br />
dorpen ondergebracht bij de provincie Limburg. In ruil daarvoor<br />
werden onder andere de zes Limburgse Jekerdorpen Bitsingen,<br />
Eben-Emael, Ternaaien, Rukkelingen, Glaaien en Wonk ‘overgeheveld’<br />
naar de Franstalige provincie Luik. De overheveling van<br />
Voeren viel natuurlijk niet goed bij de Franstaligen in Fourons, en<br />
jarenlang werd er – soms op landwegen en in cafés – hevig gestreden<br />
om het behoud van een ieders identiteit. Vooral na het vertrek<br />
van José Happart uit Voeren, het sluiten van de Voerenakkoorden<br />
en de overwinning van Voerbelangen bij de gemeenteraadsverkiezingen<br />
van oktober 2000 – waarbij de Vlamingen, met steun van in<br />
de <strong>Voerstreek</strong> wonende Nederlanders die mochten meestemmen,<br />
een duidelijke meerderheid behaalden –, lijkt de rust te zijn neergedaald<br />
over Voeren.<br />
Voeren nu<br />
Voeren lag in het hart van de dichtst beplante fruitstreek van Europa.<br />
De vorige eeuw belandde de fruitteelt in een diepe crisis toen de Europese<br />
Gemeenschap het kappen van (de veel te talrijke) boomgaarden<br />
Wereldoorlog subsidieerde. De van hoogstamboomgaarden Nederland scheidde. De verdwenen bijna allemaal<br />
N608, uit het die dorpsbeeld. als een gekromde Voeren, zoals ruggegraat de <strong>Voerstreek</strong> in sinds de gemeente-<br />
het lijke landschap fusie in 1977 ligt, heet, volgt telt redelijk ruim 4300 nauwgezet inwoners en bestaat uit zes kerk-<br />
de dorpen: grens Moelingen tussen Voeren (Mouland), en Herve. ’s-Gravenvoeren (Fouron-le-<br />
Comte), Sint-Martens-Voeren (Fouron-Saint-Martin), Sint-Pieters-Voeren<br />
(Fouron-Saint-Pierre), Teuven en Remersdaal. Daarnaast<br />
zijn er nog kleinere gehuchten als De Planck, Ulvend, Nurop<br />
en Veurs, dat uit slechts een paar huizen bestaat, die op schitterende<br />
wijze in de oorspronkelijke vakwerkstijl zijn gerestaureerd.<br />
Tussen de brede valleien van de Maas, Berwijn, Voer, Le Biek,<br />
Noorbeek, Veurs en Gulp strekken zich eiken- en beukenbossen<br />
uit. Wandelaars komen langs tal van spontaan opborrelende bronnen,<br />
vlug stromende beekjes als gevolg van het grote verval, verdekt<br />
gelegen kastelen en piepkleine wegkapelletjes.<br />
23
24<br />
Een cabaretier als<br />
oorlogsverslaggever<br />
Een steeds kleiner aantal Zuid-Limburgers herinnert zich<br />
nog de verhalen die vroeger verteld werden over de Duitse<br />
inval in augustus 1914. Hoe Zuid-Limburgers bij Vaals,<br />
Slenaken, Mesch en de Sint-Pietersberg in die warme<br />
zomermaand gingen kijken hoe de dikke Berhta’s door de<br />
<strong>Voerstreek</strong> rolden op weg naar de forten van Luik. Hoe<br />
Visé, Moelingen, Warsage, Berneau en nog een aantal<br />
dorpen werden platgebrand, er tal van standrechtelijke<br />
executies plaatsvonden, er delen van de bevolking werden<br />
gedeporteerd en hoe er schrikdraad werd uitgerold<br />
langs de grens om te voorkomen dat soldaten of burgers<br />
vanuit het door de Grote Oorlog geteisterde België een<br />
veilig heenkomen zochten in het neutrale Nederland.<br />
Een van de mensen die verslag deden van deze gruwelijke<br />
invasie, was Jean-Louis Pisuisse, de later vermoorde<br />
cabaretier die toen oorlogscorrespondent van Het Vrije<br />
Volk was en van zijn reportages een ‘actueel verhaal ’n<br />
fantastisch borduursel op stramien-van-waarheid’ schreef<br />
onder de titel De franc-tireur van Warsage. Uit den oorlog<br />
van 1914. Amsterdam: Scheltens & Giltay, 1914. Hieruit<br />
een fragment:<br />
‘En zooals ’t hier was, in Warsage, zoo moest ’t ook zijn in<br />
Mouland [Moelingen], in Berneau, in Fouron [sic! Voeren],<br />
in Visé, in Argenteau, in ’t kort, waar Belze boeren<br />
en burgers wonen, die strijden wilden voor hun land,<br />
overal tusschen Luik, de Maas en de grenzen, daar was<br />
’t àl eender: in ’n paar uur van dien vervloekten Woensdagmorgen<br />
had ’t vreemde krijgsgeweld deze gansche<br />
streek, waar ’t alles zomersche bloei en landelijke welvaart<br />
was geweest tot-hieraan-toe, gemaakt tot een hel<br />
van verschrikking, waaruit àl wat zich gelukkig rekenen<br />
mocht, vluchtte met deze gedachte: wèg van hier...’<br />
Op internet zijn diverse indrukwekkende verslagen van journalisten<br />
te lezen die getuigen waren van de brute Duitse inval in augustus 1914:<br />
www.wereldoorlog1418.nl.<br />
Specialiteiten uit de <strong>Voerstreek</strong><br />
Appelwijn<br />
Als geen ander zet Jean-Marie Ernon van<br />
‘Kelders I Genne Pley’ uit ’s-Gravenvoeren<br />
zich in om de appelwijn uit Voeren onder de<br />
aandacht van liefhebbers van de gastronomie<br />
en eerlijke ambachtelijke bereidingswijzen<br />
te brengen. ‘Er wordt in Vlaanderen<br />
en Nederland te veel geknoeid’, schreef<br />
Ernon, wiens familie al sinds 1742 als fruittelers<br />
gekend is in ’s-Gravenvoeren. ‘Menig<br />
zelfvoldane wijnmaker bevoorraadt zich op<br />
het einde van de oogst en neemt wat ie ofwel<br />
gratis ofwel bijna gratis op de kop kan<br />
tikken. Nadien pronkt ie met z’n “grand cru”<br />
tot groot ongenoegen van zijn proevers, die<br />
nooit meer appelwijn zullen drinken.’<br />
Zo! Die zit. Jean-Marie is duidelijk uit ander<br />
hout gesneden: hij koopt uiterst zorgvuldig<br />
in (eind juni al), waarbij onder andere bodem,<br />
types onderstam, bodemgesteldheid,<br />
snoeitechnieken en bemesting zorgvuldig<br />
worden bestudeerd. De fruittelers krijgen<br />
vervolgens instructies waaraan zij zich dienen<br />
te houden tot de pluk (zomersnoei enzovoort).<br />
Bij de pluk moet het zetmeel in de<br />
vrucht plaats hebben gemaakt voor suikers<br />
en moeten de harde zuren zijn afgebroken.<br />
Misvormde, gestoken (wespen), aangepikte<br />
(vogels), bevuilde (te dicht bij de grond)<br />
en gevallen (grasresten!) exemplaren maken<br />
bij Jean-Marie geen kans.<br />
De resultaten – 31 appelrassen werden al<br />
tot appelwijn verwerkt – mogen er wezen.<br />
Jean-Marie: “Neem de Nagafu/Delblush:<br />
een zachte licht fruitige Nagafu in gezelschap<br />
van de licht rinse aromatische Delblush.<br />
Gerijpt op nieuw eikenvat (14 maanden),<br />
‘le côté chic de nos recherches’! Proef<br />
hem vooral bij wild of bij Waygu-rund.”<br />
Een goede tweede: Wellant. “Een appel die<br />
zijn bakermat heeft in Wageningen! Proef<br />
zijn fruitigheid! Een gezellig terras op een<br />
zoele zomeravond, met Wellant krijgt de<br />
gastheer blijde gezichten!”<br />
En de derde, Junami: “Neerlands toekomst<br />
van de fruitteelt (80 procent van de nieuwe<br />
appelpercelen). Een smakelijk eindproduct<br />
veel typische aroma’s. Een aanwinst voor de<br />
appelmakerij!”<br />
Kortom: hier is geen doorsnee appelboer<br />
of appelwijnboer aan het werk, maar een<br />
waarachtig pomoenoloog (vruchtenkundige<br />
die verstand van wijn heeft).<br />
Kelders I Genne Pley Plein 220 ’s-Gravenvoeren<br />
T: +32 (0)4 3810418<br />
Forel<br />
In de riviertjes en beken van de Voer kun<br />
je uitstekend op forel vissen. De zoetwatervis<br />
wordt in de tientallen restaurants in<br />
de <strong>Voerstreek</strong> op voortreffelijke manier<br />
bereid. In de ringvijvers van de voormalige<br />
commanderie van de Duitse orde in Sint-<br />
Pieters-Voeren worden jaarlijks tienduizenden<br />
regenboog- en zalmforellen gekweekt.<br />
RECEPT: Forel op Voerense wijze<br />
Schik de schoongemaakte forellen in een<br />
vuurvaste schotel en begiet ze met een<br />
droge witte wijn (bij voorkeur appelwijn uit<br />
de ‘Kelders I Genne Pley’ uit ’s-Gravenvoeren).<br />
Strooi er wat gehakte sjalot, dragon<br />
en citroenmelisse rond. Laat het gerecht<br />
op een zacht vuurtje gaar stoven. Neem het<br />
van het vuur en bind het vochtmengsel met<br />
een hollandaisesaus.<br />
Hoeve-ijs uit Ulvend<br />
Het verrukkelijke, zelf bereide ijs van het<br />
melkveebedrijf in Ulvend, is verkrijgbaar in<br />
’t Bakhuis, Ulvend 2, Sint-Martens-Voeren.<br />
Hier werd vroeger brood en vlaai gebakken<br />
voor eigen gebruik. Ook werd in het<br />
gebouwtje de melk afgeroomd en de boter<br />
gekarnd. Na de verbouwing tot ijssalon is de<br />
oven behouden gebleven en vormt nu een<br />
belangrijk deel van de inrichting. De boterkarn<br />
en de afromer zijn ook nog behouden,<br />
evenals de transmissie waarop de verschillende<br />
aandrijfriemen gespannen waren om<br />
de apparaten te laten draaien.<br />
Kaas<br />
Naar het oosten toe gaat de <strong>Voerstreek</strong><br />
geleidelijk over in het eveneens prachtig<br />
glooiende Land van Herve. Hier vind je<br />
onder andere de typische, geurige kaasjes<br />
die in Zuid-Limburg bekendstaat als rommedoe<br />
(of minder flatterend: stinkkies).<br />
De bereidingswijze van de rommedoe en<br />
Herfse kaas is dezelfde: verse rauwe melk<br />
wordt gestremd met een scheutje lebmaagsap<br />
van een nuchter kalf. Als de stremming<br />
uitgewerkt is, wordt de wei gescheiden<br />
van de dikke massa, de wrongel. Nadat die<br />
voldoende uitgelekt is, wordt hij lichtjes geperst<br />
en in kubussen gesneden. Na een kort<br />
drogingsproces worden de kaasjes gezouten<br />
door onderdompeling in een pekelbad.<br />
Dan worden de kaasjes gedurende acht tot<br />
tien dagen dagelijks enkele malen gekeerd<br />
en gewassen. Echt rijpen en sterk geuren<br />
gaat de rommedoe pas als hij uit de frisse<br />
kelder op kamertemperatuur wordt gebracht.<br />
Kaasboerderij Kleijnen in Warsage,<br />
zo’n 6 km. van ’s Gravenvoeren, maakt een<br />
origineel stinkkaasje de ‘Trou-Renard’ als-<br />
mede een zalig brie-achtig kaasje de ‘Petit<br />
Bonnier’.<br />
Hoeve Pinckers in Ulvend is een melkveebedrijf<br />
met kaasmakerij, waar ongeveer<br />
honderd koeien grazen. De hoeve verwerkt<br />
de rauwe melk tot boter en harde kaas. Zij<br />
verkregen het eerste certificaat in 2004 voor<br />
hun boerenkaas (fromage Saint-Martin).<br />
Voerense Platz (foto Platz bij bakkerij Lemlyn)<br />
Deze traditionele ‘koningskoek’ is een<br />
variant op de ‘broden’ die in de Middeleeuwen<br />
in Wallonië onder de naam cougnoulx<br />
of couglou bekend waren. De echte<br />
platz wordt nog slechts op enkele plekken<br />
gemaakt: in de <strong>Voerstreek</strong> zelf bij de bakkerij<br />
van Frans en Philippe Lemlyn in ‘s-<br />
Gravenvoeren, en daarbuiten bij boulanger<br />
Fitschi in Hombourg en bij Ledent in Henri-<br />
Chapelle.<br />
Streekbier<br />
Rick’s bier, een Voerens streekbier, is van<br />
hoge gisting met nagisting op de fles. Rick’s<br />
bier wordt op smaak gebracht met ambachtelijk<br />
gestookte stroop. Door die bereidingswijze<br />
heeft dit kwaliteitsbier van en voor<br />
alle seizoenen een opmerkelijk karakter.<br />
Geserveerd op de juiste temperatuur en in<br />
het speciaal daarvoor ontworpen glas zie je<br />
een dunne nevel die lijkt te willen zeggen:<br />
‘Slechts op de tong geef ik iets van mijn Voerens<br />
mysterie prijs.’ Daarnaast brouwt Rick<br />
ook nog het aan faam winnende Abesse de<br />
Mouland (letterlijk: de abdis van Moelingen).<br />
Het is een kersenbier (kriekenbier)<br />
gemaakt van de lokale kers die vernoemd is<br />
naar de abdis van Moelingen.<br />
Stroop<br />
Op verscheidene plaatsen in Voeren, zoals<br />
bij Eugène Wiertz achter de commanderie<br />
van Sint-Pieters-Voeren, wordt nog echte<br />
perenstroop gestookt op een ambachtelijke<br />
wijze die al eeuwen dezelfde is. De bereiding<br />
vindt plaats in grote koperen ketels,<br />
boven een open houtvuur in de vloer van<br />
de stokerij (eigenlijk een open schuur). Het<br />
hoogstamfruit wordt in een verhouding van<br />
70 procent peren en 30 procent appels gemengd.<br />
Daarna ondergaat het een proces<br />
van koken, persen en weer koken van ongeveer<br />
22 uur. Na afloop hiervan kan de stroop<br />
uitgeschept worden, waarbij ongeveer 100<br />
kilo overblijft van 800 kilo fruit. Aan dit natuurproduct<br />
wordt verder niets meer toegevoegd.<br />
25
Een tocht door de <strong>Voerstreek</strong><br />
Moelingen<br />
Het aan de Berwijn (Berwinne) gelegen Moelingen telt een kleine<br />
900 inwoners. Op 5 augustus 1914 werd het dorpje platgebrand als<br />
wraak voor schietpartijen van burgers (de zogenaamde ‘francstireurs’)<br />
op de Duitse bezetter. De Onze-Lieve-Vrouwekerk en een<br />
aantal boerderijen uit de 17de en 18de eeuw rondom de kerk ontsnapten<br />
in 1914 aan het oorlogsgeweld. Moelingen is een kerkdrop.<br />
Twee derde was vroeger weiland, maar nu rukt ook de fruitteelt er<br />
op. Bloesemwandelingen in het voorjaar zijn dan ook een toeristische<br />
attractie geworden. En dan na afloop even bijkomen in het gezellige<br />
Rick’s café, voor een heerlijk biertje uit eigen brouwerij...<br />
’s-Gravenvoeren<br />
’s-Gravenvoeren was twee decennia geleden nog een slaperig lintdorp<br />
langs de Voer, dat tijdens ‘de Troebelen’ klaar wakker werd<br />
wanneer de Franstaligen in Café du Brasseur en de Nederlandstaligen<br />
van Café-frituur Wijnants het weer eens met elkaar aan de stok<br />
kregen. Maar dat is alweer lang geleden. ‘Voere’, zoals het plaatsje<br />
in de volksmond heet, is de grootste deelgemeente, met 1440 inwoners.<br />
De trots van het dorp is de ontdekking op een plek die nu als<br />
Steenbos wordt aangeduid, van een Romeinse villa uit de 2de eeuw.<br />
De Steenboskapel is gebouwd met resten van die villa. Verder zijn de<br />
talrijke watermolens, maar liefst 56 eeuwenoude arduinen grafkruisen<br />
en twaalf kapelletjes een bezoek waard. Op het Kerkplein van ’s-<br />
Gravenvoeren bevindt zich het Bezoekerscentrum <strong>Voerstreek</strong> en de<br />
infobalie van Toerisme <strong>Voerstreek</strong>.<br />
<strong>Kasteel</strong> <strong>Altembrouck</strong><br />
De oudste delen van kasteel <strong>Altembrouck</strong> dateren uit 1314. Al in de<br />
17de eeuw was het een bijzonder fraaie buitenplaats en lustoord,<br />
waar de graven van Dalhem en Hoensbroek ’s zomers hun vertier<br />
kwamen zoeken. <strong>Altembrouck</strong> heeft zich inmiddels ontwikkeld tot<br />
een culinaire broedplaats, van waaruit in 1988 de beroemde Japanse<br />
Wagyu runderen in Europa werden geïntroduceerd.<br />
Sint-Martens-Voeren<br />
Sint-Martens-Voeren wordt beheerst door het spoorviaduct van<br />
gewapend beton van de lijn Aken-Tongeren-Antwerpen. Verder<br />
staat er op een kunstmatige heuvel een kerk waarvan de Romaanse<br />
toren oorspronkelijk 12de-eeuws is. Er is ook het graf van Hendrik<br />
Veltmans, de geleerde filosoof en geestelijke die hier van 1928 tot<br />
1948 pastoor was en die, aldus een oude brochure ‘bij zijn parochianen<br />
het Vlaams-zijn aanmoedigde vooral om ze christelijk te<br />
houden tegenover het onkerkelijke nabije Luik’. Naar de pastoor is<br />
het Veltmanshuis genoemd, oorspronkelijk een kapittelhuis uit de<br />
18de eeuw, dat nu dienst doet als Vlaams Cultureel Centrum.<br />
Veurs<br />
In het gehucht Veurs vind je een aantal prachtig gerestaureerd vakwerkboerderijen.<br />
Ook zijn er nog delen van huizen te zien die helemaal<br />
van silex (vuursteen) zijn opgetrokken. Hier vlakbij ligt het<br />
Natuurgebied Veurs, dat zich kenmerkt door oude hoogstamboomgaarden,<br />
bosranden, taluds en graften.<br />
Sint-Pieters-Voeren<br />
Sint-Pieters-Voeren is het kleinste dorp (280 inwoners) maar beschikt<br />
over een prachtige commanderie uit de 17de eeuw die toebehoorde<br />
aan de Duitse ridderorde en gebouwd is in Maaslandserenaissancestijl.<br />
In het park is een grote forellenkwekerij. Het kerkje<br />
is uit 1660. Op het kerkhof vind je een mooie verzameling arduinen<br />
grafstenen. Achter in de tuin van de voormalige commanderie bevindt<br />
zich de officiële bron van de Voer. En achter de commanderie<br />
ligt een ambachtelijke stroopstokerij.<br />
Teuven<br />
Teuven, de geboorteplaats van architect Charles Vandenhove, wordt<br />
gedomineerd door een neogotische kerk uit 1870. Daaromheen is<br />
een aantal cafés gevestigd die ook bij Nederlanders erg populair zijn.<br />
De Hof de Draeck (nu een hotel-restaurant) dateert uit de 16de eeuw<br />
en de door augustinessen bestierde abdij heeft een Romaanse toren<br />
uit de 13de eeuw. Vlak bij de kerk ligt hotel-restaurant ‘The Kings<br />
Head Inn’, Beneden in het dal ligt het kasteel van Sinnich, vroeger<br />
een abdij.<br />
Remersdaal<br />
In Remersdaal begint het landschap met zijn ver uit elkaar gelegen<br />
hoeves al sterk op het Land van Herve te lijken. (In Moelingen en ’s-<br />
Gravenvoeren liggen de boerderijen midden in het dorp.) Op de grens<br />
met Sippenaken bevindt zich een gedenksteen ter nagedachtenis van<br />
de slachtoffers van de elektrische draad die België tijdens de Eerste
Trip<br />
Het woord ‘tripsop’ komt van ‘trip’ of ‘tripes’<br />
(ingewanden of pens), in vocht of sop<br />
gekookt. In een wedstrijd die de beroepsvereniging<br />
van Limburgse slagers organiseerde,<br />
won de Voerense beenhouwer<br />
Meertens een gouden en een zilveren medaille<br />
met zijn ‘trip’. Volgens Xavier Vliegen,<br />
de huidige uitbater van Beenhouwerij<br />
Meertens, heeft de winnaar het maken<br />
van de trip geleerd van zijn vader, die het<br />
op zijn beurt weer had geleerd van de paters<br />
van Val-Dieu (bij Aubel). ‘Witte trip’ is<br />
de Nederlandse benaming voor de boudin<br />
blanc uit de provincie Luik. Bij de bereiding<br />
begint met melk met rauw vlees, op smaak<br />
gebracht met onder meer marjolein. Je kan<br />
hem rauw eten, of gebakken op de gril.<br />
De rode trip van Meertens dankt zijn kwaliteit<br />
vooral aan de manier waarop hij het<br />
vlees eerst een hele dag laat trekken met<br />
allerhande groente. Daarna voegt hij er het<br />
verse bloed aan toe. De klassieke manier<br />
waarop de Voerenaren de rode trip eten,<br />
is gebakken met appelschijfjes. Koningin<br />
Beatrix van Nederland was in 1993 incognito<br />
op bezoek in de <strong>Voerstreek</strong> – ze verbleef<br />
naar verluidt op het kasteel van Ottegraven<br />
– en ze vond de rode trip ‘een echte lekkernij’.<br />
De rode en witte trip zijn uiteraard<br />
ook voor niet-koninklijke gasten te koop bij<br />
in zijn slagerij aan de Hoogstraat 240 in ’s-<br />
Gravenvoeren.<br />
Voerdrupke<br />
Het ‘voerdrupke mit sjlieëkreke’ is een<br />
lichte aperitiefjenever. Het drankje wordt<br />
gestookt met het extract van sleedoornpruimpjes<br />
die in Voeren werden geplukt.<br />
De stekelige sleedoorn (Prunus spinosa)<br />
vind je er aan bosranden, graften en wegbermen.<br />
Hij bloeit zeer vroeg in het jaar. In<br />
het najaar draagt de struik ronde, blauwe en<br />
heel wrange (‘sleeuwe’) pruimpjes, de ‘sjlieëkreek’.<br />
In het Voerens dialect kent men<br />
ook de uitdrukking ‘sjlieë täng’: het gevoel<br />
aan de tanden dat je krijgt na het eten van<br />
een zure appel, rabarber of sleeuwe pruimpjes.<br />
Wagyu-rund<br />
Op de boerderijen van kasteel <strong>Altembrouck</strong>,<br />
midden in de <strong>Voerstreek</strong>, werd in 1996 al<br />
de eerste aanzet gegeven om te komen tot<br />
een Europese kudde van Wagyu-runderen,<br />
compleet met eigen stamboek. <strong>Altembrouck</strong><br />
maakt daarbij gebruik van het beste genetische<br />
materiaal afkomstig uit een twintig<br />
jaar geleden gestart fok- en veredelingsprogramma<br />
voor de kritische Japanse markt. In<br />
de zomer van 1999 werden de eerste kalfjes<br />
geboren. Ondertussen is de kudde gegroeid<br />
tot bijna tweehonderd stuks Wagyu.<br />
Wagyu vlees kenmerkt zich door zijn prachtige<br />
marmering waardoor het de smaakpapillen<br />
verrast met een ongekende sappigheid.<br />
Het vet in het vlees is enkelvoudig<br />
onverzadigd en smelt bij kamertemperatuur.<br />
De olieachtige laag die daardoor op<br />
het vlees achterblijft, zorgt voor een ouderwetse<br />
vleessmaak.<br />
Wagyu vlees past in een cholesterolarm<br />
dieet en helpt zelfs het cholesterolgehalte<br />
omlaag te brengen.<br />
Wijn<br />
Net als aan het aangrenzende Nederlands<br />
Limburg en in de Haspengouw neemt het<br />
verbouwen van wijn in de <strong>Voerstreek</strong> een<br />
steeds grotere vlucht. Oude namen als de<br />
Wiegersberg en de Wiegershage verwijzen<br />
naar wijnbouw in vroeger tijden in de <strong>Voerstreek</strong>.<br />
De Pietershof in het gehucht Nurop,<br />
vlak bij Teuven, heeft twee wijngaarden<br />
onder beheer aan weerszijden van de oude<br />
heerweg bij De Planck. De wijnen worden<br />
in diverse restaurants in de <strong>Voerstreek</strong> en<br />
daarbuiten geschonken.<br />
Wijngaardslakken<br />
Zelfs de slakken in de <strong>Voerstreek</strong> lijken geporteerd<br />
voor het bourgondische levensgevoel.<br />
De escargots de Bourgogne voelen<br />
zich thuis in de beschutte wegbermen en in<br />
de wijngaarden van de Voerstrek nabij De<br />
Planck. Helaas voor de lekkerbek... ze zijn<br />
beschermd. Wat u in de restaurants krijgt<br />
voorgezet, zijn gekweekte exemplaren, zoals<br />
die van slakkentraiteur Claudine, uit het<br />
nabij gelegen Glons.<br />
Restaurants<br />
Wie al dit lekkers ter plekke wil proeven,<br />
kan terecht in een of meer van de talloze<br />
uitstekende restaurants en andere eetgelegenheden<br />
in de <strong>Voerstreek</strong>. Een selectie:<br />
The Kings Head Inn<br />
Wie deze knusse Inn binnenstapt, maakt<br />
vrijwel direct kennis met the Landlord<br />
and the Landlady! Het landelijk Engels ingerichte<br />
hotel-restaurant met tuinterras<br />
sluit naadloos aan bij het landschap van de<br />
<strong>Voerstreek</strong>. Op het menu staan uiteraard<br />
streekgerechten als licht gerookte of gebakken<br />
Voerense forel, Limburgs zuurvlees<br />
en streekkazen. En uiteraard in het voorjaar<br />
asperges en in het najaar wild.<br />
The kings Head Inn<br />
Dorpsstraat 4 3793 Teuven<br />
T +32 (0)4 381 13 24<br />
info@thekingsheadinn.com<br />
www.thekingsheadinn.com<br />
The Golden Horse<br />
In The Golden Horse, een restaurant met<br />
Belgisch-Franse keuken in ’s-Gravenvoeren,<br />
staat Gabrielle Marchant aan het<br />
fornuis, terwijl haar zoon Luc de gasten<br />
ontvangt en adviseert. Daarnaast is hij de<br />
dessertspecialist. Gabrielle Marchant begon<br />
haar loopbaan als slagersvrouw en studeerde<br />
daarna voor kokkin aan de ‘Ecole supérieure<br />
des métiers de la viande’ te Parijs.<br />
Ze werd traiteur en later restauranthoudster<br />
in ‘The Golden Horse’, waar ze in 1997 tot<br />
‘Lady Chef van het jaar’ gekroond werd. Als<br />
absolute aanrader heeft zij een zalmgerecht<br />
dat is bereid met verse streekproducten. En<br />
bij die heerlijke gerechten adviseert zoon<br />
Luc een voortreffelijke appelwijn van Kelders<br />
I Genne Pley.<br />
The Golden Horse Hoogstraat 242 3798 ’s-<br />
Gravenvoeren T +32 (0)4 381 0229 www.<br />
thegoldenhorse.be<br />
De Cantarel<br />
Hostellerie De Cantarel in Sint-Martens-<br />
Voeren biedt rust, een terras, een speeltuin,<br />
een zwembad, een paardenstalling,<br />
geleide wandeltochten, georganiseerde<br />
huifkar- en ATB-verkenningstochten, een<br />
vijver en een wintertuin. En natuurlijk<br />
voortreffelijke menu’s uit de goede burgerkeuken.<br />
Bijvoorkeur te nuttigen tijdens<br />
een gastro-weekend.<br />
Hof de Draeck<br />
In dit charmante hotel-restaurant in Teuven<br />
serveert men creatieve gastronomische<br />
streekgerechten met boeiende wijnen.<br />
Een ideale plek voor een intiem dinertje,<br />
een gastronomisch weekend of natuurvakantie.<br />
Vanuit de serre en vanaf het terras<br />
heeft u een schitterend uitzicht op de<br />
omgeving. Waar kun je beter genieten van<br />
een voortreffelijke keuken dan hier? Van<br />
een lekkere Bresse-kip, bijvoorbeeld, of<br />
van een carré van melkbiggetje, van zeeduivel<br />
of van een filet van hoeve-eend.<br />
Hoeve de Bies<br />
Begin 1700 stond in Sint-Martens-Voeren<br />
op de plek van de huidige hoeve een carréboerderij<br />
die ‘de Bies’ heette, als aanduiding<br />
dat de noordenwind er (nog steeds)<br />
heel hard kan waaien. In de hoeve kunt u<br />
genieten van streekgerechten als zalmforel,<br />
konijn en uitgebreide salades. Of van<br />
een Voerense barbecue op de binnenplaats<br />
of een verwenbuffet bij een knapperend<br />
haardvuur.<br />
Gasterij De Commanderie<br />
Gasterij ‘De Commanderie’ in Sint-Pieters-Voeren<br />
is een knusse en gezellige gelegenheid,<br />
geheel in lokale stijl gebouwd.<br />
Hier, op 200 meter van de forellenkwekerij,<br />
kunt u genieten van verschillende<br />
streekgerechten en diverse Belgische en<br />
Hollandse bieren.<br />
De Kommel<br />
In restaurant van De Kommel in ’s-Gravenvoeren<br />
kunt u genieten van de Belgisch-<br />
Franse keuken met een vleugje Méditerranée.<br />
Ook dit restaurant biedt diverse mogelijkheden<br />
voor gastronomische weekends<br />
of midweek-arrangementen. En heel apart<br />
voor hotelgasten: sinds 2007 kun je hier terecht<br />
voor schouder-, nek- en rugmassage.<br />
Café Modern<br />
Het restaurant is ondergebracht in Lokaal<br />
3 van het dorpsschooltje in Teuven waar<br />
vroeger meester Kevers onverbiddelijk de<br />
scepter zwaaide. Het heeft een flamboyante<br />
retro-inrichting waar je met uitzicht<br />
op het oude schoolbord kan genieten van<br />
de verfijnde keuken. Streekproducten gecombineerd<br />
met een wereldse ingrediënten<br />
vormen de basis van de meeste gerechten.<br />
Bij mooi weer kun je natuurlijk ook op het<br />
grote speelplein, nu het terras, eten.<br />
Moeder de Gans<br />
Moeder de Gans is gevestigd in een karakteristieke<br />
vakwerkboerderij uit de 18de eeuw<br />
aan het dorpsplein van Teuven. De herberg<br />
heeft een café met talloze soorten bier, een<br />
restaurant voor streekgebonden specialiteiten,<br />
een wintertuin, een beschutte binnenplaats<br />
en een weideterras voor de zonliefhebbers.<br />
Op de kaart prijken lekkernijen als<br />
‘huisgemaakt gehakt volgens oud Teuvens<br />
recept in een saus van witlof, bier, uien en<br />
stroop’, ‘huisgedroogde (half jaar) Voerense<br />
scheenk, dun gesneden, geserveerd<br />
met honingmeloen’, en natuurlijk forel op<br />
diverse manieren bereid.<br />
Herberg De Swaen<br />
Bij een oude waterpomp en een fraai gerestaureerde<br />
kapel in ’s-Gravenvoeren ligt de<br />
oudste herberg van de <strong>Voerstreek</strong>, Herberg<br />
De Swaen, een oude postkoetshalte. De<br />
herberg is sinds 1987 weer in zijn oude glorie<br />
hersteld. Op het menu staan overheerlijke<br />
streekmaaltijden als konijn op grootmoeders<br />
wijze, Voerense trip, Herfse-kaasplank<br />
en maar liefst dertien smakelijke Belgische<br />
bieren van het vat.<br />
Met dank aan Guido Sweron, aan wiens publicatie Voeren,<br />
de legpuzzel van een rijk verleden (Voeren: Toerisme<br />
<strong>Voerstreek</strong> vzw, 2007) ik veel gegevens heb ontleend.