wandeling - Federatie Historie Sittard-Geleen-Born

Sittard heeft van oudsher relatief veel joodse inwoners gehad. Aan het begin van de Tweede
Wereldoorlog waren er ruim 230 in Sittard geregistreerd, inclusief zo’n 90 Duitse vluchtelingen.
Daarvan overleefden er slechts enkelen en ter herinnering aan de 160 omgekomen joodse burgers uit
de regio is in de kloostertuin een monument opgericht.
Sittard kende in de 16 e eeuw al joodse inwoners die echter niet altijd als medeburgers werden
behandeld. Eind 18 e eeuw woonden er zo’n 50 in de stad, een aantal dat eind 19 eeuw was gegroeid
tot bijna 200 mensen. Tot het midden van de 19 e eeuw bevond hun synagoge zich onopvallend in
een in 1965 afgebroken huis in de Molenbeekstraat. Daarna betrokken ze in de Plakstraat een
nieuwe synagoge die in 1953 werd gesloopt. Vanwege het geringe aantal leden was de joodse
gemeente inmiddels in 1947 opgeheven.
22. Dominicanen- / Jezuïetencomplex
In 1626 kwamen de Dominicanen naar Sittard. Ze kregen de beschikking over het Gasthuis, gelegen
op de hoek van de Oude Markt / Markt. Van de hertog van Gulik kregen zij toestemming voor de
bouw van een nieuw klooster met kerk op de plek van het Gasthuis; deze nieuwbouw was gereed in
1668. De Dominicanen hadden hier het College Albertinum, een Latijnse school, maar in 1797 werden
zij door de Fransen verdreven en werd de school opgeheven. In 1850 werden ze opgevolgd door de
Jezuïeten en dezen namen ook het hele college over. Op hun beurt werden zij in 1922 gevolgd door de
Franciscanen met het missiehuis Franciscus Solanus. In 1945 verliet ook deze orde Sittard. Daarna
werden de gebouwen nog gebruikt als gezellenhuis voor mijnwerkers en als onderkomen voor allerlei
onderwijsinstellingen, zoals de laboratoriumschool en de Katholieke Leergangen. Ook dit gedeelte van
het zogenaamde “Kloosterkwartier” is gerestaureerd en heeft een nieuwe bestemming.
23. Jezuïetentuin
Evenals de Ursulinen hadden ook de Jezuïeten grond in bezit buiten de omwalling. Om die te kunnen
bereiken maakten zij een doorgang door de wal, een route, die momenteel door veel bezoekers van
de binnenstad wordt benut. Een deel van hun tuin lag echter binnen de wallen, sinds de tijd van de
Franciscanen “Cour Solanus” genoemd. In de muur van het Kerkepad ziet men nog hier en daar de
plekken waar de paters vroeger hun kaarsjes voor verlichting zetten.
Aansluitend aan (maar wel afgescheiden van) de kloostertuin van de Ursulinen hadden ook de
Jezuïeten aan deze kant van de wal hun tuin die echter als groentetuin werd gebruikt. De aankoop
van dit terrein door de Jezuïeten had voor de mensen van Sittard wel tot gevolg dat het “Lank
Getske” (een veel gebruikt voetpad langs de voet van de wal) tot veler verdriet (en ongenoegen)
werd opgeheven.
24. “Jardin d’Isabelle”
“Jardin d’ Isabelle” is genoemd naar Isabelle de Borman, de dochter uit een rijke doktersfamilie. Het
gezin De Borman woonde aan de Markt en dit was hun tuin. Isabella was verliefd op de dichter en
bohémien Charles Beltjens die met haar wilde trouwen. Dokter de Borman gaf echter geen
toestemming en Charles is naar Frankrijk vertrokken waar hij dichtte in zijn moedertaal, het Frans. Hij
kreeg enige bekendheid en wordt daarom in de tuin van de vroegere dokterswoning herdacht met
fragmenten uit zijn gedicht over de Condor en met een kopie van zijn beeld van de hand van de
beeldhouwer Gjus Roebroek.
22