Nota 'Op eigen kracht' - Raadsinformatie - Gemeente De Bilt

Op eigen kracht
Kadernota armoedebeleid 2012-2016
GEMEENTE DE BILT, BILTHOVEN, JUNI, 2012
Behoort bij raadsbesluit d.d. 28 juni 2012 tot vaststelling
van de Nota 'Op eigen kracht' als kader voor het
gemeentelijk armoedebeleid in de periode 2012-2016.

Samenvatting
Het huidige minimabeleid van de gemeente De Bilt, verwoord in de nota `Gemeentelijk minimabeleid 2009´, voldoet
niet meer vanwege gewijzigde wetgeving, een veranderde lokale visie en behoeften uit het veld.
Het doel van het nieuwe armoedebeleid is: de zelfredzaamheid stimuleren van financieel kwetsbare inwoners zodat zij
zelfstandig kunnen ‘meedoen aan de samenleving’ én ‘meedoen in de samenleving’.
‘Meedoen aan de samenleving’ is gedefinieerd als: het gebruik maken van en deelname aan de regelingen en de
collectieve voorzieningen. Dit zijn voorzieningen die vooral op landelijk en regionaal niveau aanwezig zijn. In de nota
worden deze voorzieningen benoemd. Vervolgens focust het armoedebeleid zich op de pijler ‘meedoen in de
samenleving’: zelf actief en op eigen kracht meedoen. Daarnaast besteden wij extra aandacht aan kinderen uit arme
gezinnen en schuldhulpverlening.
Uit de evaluatie van het huidige armoedebeleid blijkt dat de landelijke, regionale en lokale voorzieningen het deelnemen
aan de samenleving goed stimuleren. Het meedoen in de samenleving heeft in het huidige beleid weinig aandacht.
Voor deze kadernota zijn ook behoeften uit het veld verzameld. De Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt en
maatschappelijke organisaties uit het veld hebben hun ervaringen en ideeën gedeeld over nieuw te voeren beleid. De
wensen richten zich met name op betere communicatie en laagdrempelige toegang tot informatie en voorzieningen.
Daarnaast worden de maatjesprojecten, betere onderlinge samenwerking en betere bekendheid van de lokale
mogelijkheden in samenhang met kennis van de sociale kaart genoemd.
Op dit moment worden lokaal participatieprojecten ontwikkeld voor de kwetsbare groepen inwoners. De Wijkcoach, de
Wijkdiensten, het Wijkrestaurant en de voorgenomen campagne voor schuldhulppreventie, hebben als doel het
meedoen van de kwetsbare inwoners in de samenleving te stimuleren. De bestaande initiatieven en voorzieningen
moeten daarbij goed worden benut.
In de nota wordt het oude en wettelijk toegestane beleid doorgetrokken én een vernieuwingsslag gemaakt. Hiervoor
worden de volgende aanbevelingen gedaan:
1. Zorg voor een goede en laagdrempelige communicatie en voorlichting naar de doelgroep door te investeren in
goede aanspreekpunten/doorverwijzers in het veld en onderlinge samenwerking. Geef de MENS-loketten hierbij
een duidelijke rol. Organiseer een informatiebijeenkomst waarbij de medewerkers van maatschappelijke
organisaties voorgelicht worden over de belangrijkste minima-informatie en er een kans tot netwerken ontstaat.
2. Onderzoek de mogelijkheid van het inrichten van een minimaloket in de gemeente waar de financieel kwetsbare
inwoners terecht kunnen met hun (aan)vragen over de inkomensondersteunende regelingen en voorzieningen.
3. Verhoog, bij structurele ruimte op de gemeentebegroting, de gemeentelijke bijdrage voor de collectieve
ziektekostenverzekering met 5 euro per persoon.
4. Onderzoek de mogelijkheden om de tijdelijke functie van wijkcoach structureel en breder in te zetten voor alle
financieel kwetsbare groepen. Zorg dat de wijkcoach nog meer de verbinding legt met onze lokale integrale
participatieprojecten.
5. Experimenteer met maatjesproject waarbij ervaringsdeskundigen kunnen worden ingezet.
6. Zet in op schuldpreventie middels een lokale campagne en werk samen met RSD aan een goede
schuldhulpverlening en schuldpreventie.
7. Geef in het (nog te ontwikkelen) jeugdbeleid specifieke aandacht aan kinderen uit financieel kwetsbare gezinnen
met als doel het voorkomen van sociale uitsluiting.
8. Onderzoek hoe groot de groep peuters is waarvan de ouders geen gebruik kunnen maken van gemeentelijke dan
wel rijksregelingen en die om financiële redenen niet in staat zijn om hun kinderen naar een voorschoolse
voorziening te laten gaan.
8-5-2012

Inhoudsopgave
Samenvatting 3
Inhoudsopgave 5
1 Inleiding 6
1.1 Algemeen 6
1.2 Doelstelling 6
1.3 Leeswijzer 6
2 Achtergrond 7
2.1 Wat is armoede? 7
2.2 Doelgroep 7
3 Evaluatie beleid en behoeften 9
3.1 Evaluatie oude beleidsnota 9
3.2 Evaluatie lokale projecten 11
3.3 Behoeften uit het veld 12
3.4 Conclusie 12
4 Bilts beleid 13
4.1 Visie en uitgangspunten 13
4.2 Randvoorwaarden 14
4.3 Definitie doelgroep 15
4.4 Meedoen 15
4.4.1 Meedoen aan de samenleving 15
4.4.2 Meedoen in de samenleving 16
4.5 Aanbevelingen 17
4.5.1 Meedoen aan de samenleving 17
4.5.2 Meedoen in de samenleving 18
4.5.3 Schuldhulpverlening en –preventie 19
4.5.4 Jeugd 19
4.6 Uitvoering 20
5 Communicatie en Evaluatie nieuw beleid 21
5.1 Communicatie 21
5.2 Evaluatie 21
6 Financiën 22
Bijlage 1 Definities 23
Bijlage 2 Doelgroepanalyse 24
Bijlage 3 Overzicht meedoen aan de samenleving, landelijk 25
Bijlage 4 Overzicht meedoen aan de samenleving 26
Bijlage 5 Behoeften uit het veld 28
Bijlage 6 Sociale kaart
Bijlage 7 Maatschappelijk organisaties 31
Bijlage 8 Bronnen 32

1 Inleiding
1.1 Algemeen
Voor u ligt de nota "Op eigen kracht" kadernota armoedebeleid De Bilt 2012-2016. Het gemeentelijk armoedebeleid was
toe aan vernieuwing vanwege veranderende visie en wet- en regelgeving. Ons beleid op het terrein van
samenlevingszaken richt zich steeds meer op wijkgericht, vraaggericht en integraal werken. Hierbij staan de eigen
kracht van onze inwoners en hun sociale netwerk centraal. Voor de kwetsbare individuen zetten wij extra in zodat ook
zij mee kunnen doen. Het vernieuwde armoedebeleid sluit daarom aan bij het Wmo-beleidsplan ‘De Biltse kleur, kansen
voor de wijken en de dorpen’ (De Biltse kleur) en de ‘Startnotitie Vernieuwend Welzijn’. Zo wordt de samenhang en
integraliteit gecreëerd in het gemeentelijk beleid.
Wij hebben ook rekening te houden met door het rijk opgelegde versoberingen op het terrein van
inkomensondersteunende voorzieningen. Voor gemeenten is het niet langer toegestaan om inkomensondersteuning te
bieden aan groepen met een inkomen boven de 110% van het wettelijk sociaal minimum.
Met het vernieuwde gemeentelijk armoedebeleid zetten we in op het ‘meedoen aan de samenleving’ én ‘meedoen in de
samenleving’. Onder meedoen aan de samenleving vallen de voorzieningen waarmee we in financieel opzicht sociale,
culturele, recreatieve en sportieve activiteiten toegankelijker maken voor onze inwoners met een laag inkomen. Onder
meedoen in de samenleving vallen voorzieningen die vanuit sociaal en economisch perspectief de zelfredzaamheid
vergroten door inzet van eigen kracht en eigen netwerk. Ons armoedebeleid heeft daarom niet alleen als doel een
aanvulling te zijn op het inkomen, maar stimuleert inwoners om actief mee te doen. De focus op het meedoen in de
samenleving brengt een nieuw accent in het armoedebeleid en bevordert nog meer de participatie van de financieel
kwetsbare inwoners.
Ondanks alle noodzakelijke bezuinigingen waar we als gemeente mee hebben te maken, willen wij dit terrein buiten
schot houden. Het bedrag op onze concept meerjarenbegroting 2013 voor het armoedebeleid willen wij blijven inzetten
voor de minder financieel draagkrachtige inwoners in onze gemeente.
1.2 Doelstelling
De gemeente De Bilt wil in de periode 2012-2016 het volgende effect bereiken: financieel kwetsbare inwoners
stimuleren en faciliteren teneinde participatie in en aan de samenleving te bevorderen.
Financieel kwetsbare inwoners moeten kunnen meedoen aan en in de samenleving en worden gestimuleerd te werken
vanuit hun eigen kracht, om zo hun zelfredzaamheid te vergroten. Soms lukt het meedoen niet op eigen kracht. De
(financieel) kwetsbare inwoners worden , indien nodig, ondersteund in het meedoen aan de samenleving en het
herstellen van hun eigen zelfredzaamheid. Daarnaast worden zij gestimuleerd in de samenleving mee te doen.
1.3 Leeswijzer
Hoofdstuk 2 gaat over de achtergrondinformatie over de armoede en doelgroep. De evaluatie van het huidige beleid en
de behoeften uit het veld worden beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 worden de nieuwe visie en uitgangspunten
beschreven met de daarbij horende randvoorwaarden. Daarnaast wordt het huidig beleid weergegeven die wij willen
voortzetten en maken wij de aanbevelingen voor het nieuw te voeren beleid. In Hoofdstuk 5 besteden wij aandacht aan
de communicatie en de evaluatie en hoofdstuk 6 gaat over de financiële kaders. De bijlagen vullen de nota aan.
6 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

2 Achtergrond
2.1 Wat is armoede?
Armoede wordt in het algemeen beschreven als ‘iemand is arm als hij over een langere periode niet de middelen heeft
om te kunnen beschikken over hetgeen in zijn samenleving minimaal noodzakelijk is’. (Vrooman, SCP CBS, 2010). De
financiële component wordt omschreven als “het over onvoldoende middelen beschikken voor noodzakelijke en
onvermijdelijke kosten van een huishouden” (SCP, 2010 basispakket Nibud). Deze financiële component wordt gemeten
aan de hand van het wettelijk sociaal minimum, wat gekoppeld is aan het bijstandsniveau.
Het probleem armoede staat niet op zichzelf. Armoede is een complex verschijnsel met veelal samenhangende
dimensies zoals inkomen, schulden, maatschappelijke participatie, opleidingsniveau, zelfredzaamheid, wonen en
leefomgeving. Armoede zorgt dat men onvoldoende kan meedoen aan en in de samenleving.
2.2 Doelgroep
Inkomensgrens
Het rijk legt de inkomensgrens voor de doelgroep van gemeentelijk minimabeleid vast op 110 % van het wettelijk
sociaal minimum. Dit zijn mensen met werk, met een AOW-uitkering of een of andere vorm van bijstand al dan niet
gerelateerd aan bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Het rijk maakt hierbij uitzonderingen: wanneer er sprake is van
een (dreigende) problematische schuldsituatie of wanneer er een recht op inkomensondersteuning voor bijzondere
bijstand bestaat.
Kinderen uit arme gezinnen
Kinderen leven in Nederland vaker in armoede dan volwassen. Sinds jaren staat kinderarmoede op de Europese
politieke agenda, waar ook Nederland zich bij aan heeft gesloten, met als centrale doelstelling participatiebevordering,
door meer kinderen uit arme gezinnen aan sport, cultuur of andere vrijetijdsactiviteiten te laten meedoen.
Door sociaal culturele activiteiten komt de jeugd namelijk in contact met andere kinderen. Daarbij ervaren ze hoe het is
om deel uit te maken van een groter geheel, leren ze samen te werken en zich te houden aan regels. Deze contacten
zijn belangrijk voor de ontwikkeling van een sterke sociale identiteit. Door deel te nemen aan sociaal culturele
activiteiten zullen kinderen meer kansen krijgen om hun talenten te ontwikkelen en een betere start te maken in de
maatschappij 1 . Uit studies blijkt ook dat kinderen baat hebben bij sportdeelname. Bij hen is een gedragsverbetering te
zien op het gebied van sociale vaardigheden, zelfbeeld, zelfdiscipline en doorzettingsvermogen.
Mensen met schulden
Het aantal mensen met schulden groeit. Schulden en het aflossen hiervan beperkt het besteedbare inkomen, hoe hoog
het inkomen ook mag zijn. Mensen in de schuldsanering hebben nog een besteedbaar inkomen rond 110% van het
wettelijk sociaal minimum, omdat zij moeten voldoen aan hun aflossingscapaciteit die als voorwaarde geldt voor hun
traject. Landelijk is bekend dat ook bij zelfstandigen schulden toenemen. Door financiële problemen ontstaat vaak een
beperking in het meedoen.
Steeds vaker kampen minderjarigen met schulden. De jeugd moet voldoende basiskennis hebben van financiën, en
omgaan met geld. Ouders moeten, vanuit hun taak als opvoeder en voorbeeldfunctie, over voldoende handvatten
beschikken om kinderen hierin te begeleiden. Financiële bewustwording van de jeugd kan een slechte start voorkomen.
1 Kunnen meer kinderen meedoen? Veranderingen in de maatschappelijke deelname van kinderen 2008- 2010, Annette Roest, Sociaal
Cultureel Planbureau, oktober 2011.
7 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Lokale cijfers
De gemeente heeft 42.015 inwoners in 18.550 huishoudens. Hiervan leven ongeveer 1.400 huishoudens met een
inkomen lager dan 110 % van het wettelijk sociaal minimum, waarvan ongeveer tweederde een of andere uitkering
heeft. In 2011 heeft de gemeente in totaal 497 bijstandsuitkeringen verstrekt.
Er waren 1.078 huishoudens in onze gemeente in het bezit van de U-pas met in totaal 1.736 U-pashouders. Hieronder
vallen 458 kinderen (stand december 2011). Een uitgebreide doelgroepanalyse is opgenomen als bijlage twee.
8 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

3 Evaluatie beleid en behoeften
Het gemeentelijk minimabeleid 2009 bevatte diverse voorstellen. De uitvoering van deze voorstellen zijn in paragraaf
3.1 geëvalueerd om nieuw beleid te kunnen ontwikkelen en om positief geëvalueerd beleid voort te kunnen zetten.
Daarnaast zijn de lokale participatieprojecten geëvalueerd in paragraaf 3.2. De behoeften die uit de evaluatie zijn
voortgekomen vindt u terug onder paragraaf 3.3.
3.1 Evaluatie oude beleidsnota
Voorstellen over het bereiken van de doelgroep
Zorg dat inwoners met een laag inkomen goed geïnformeerd zijn/worden over inkomensondersteunende
voorzieningen en worden gestimuleerd hierop een beroep te doen.
Experimenteer met het actiever inzetten van de huidige communicatiemiddelen om de doelgroep zo goed mogelijk
te bereiken.
Zet als experiment een overlegstructuur op van relevante maatschappelijke organisaties met als doel te
informeren, te signaleren en te proberen materiële ondersteuning te koppelen aan immateriële hulpverlening.
• Uitvoering:
Om de doelgroep goed te informeren is er een overzichtelijke minimafolder gemaakt. Deze is o.a. naar alle
U-pashouders gestuurd. Er is aandacht besteed aan de inkomensondersteunende voorzieningen in de lokale media (via
krantenartikelen) en de informatie op de website is verbeterd. Daarnaast is er een sociale kaart gemaakt van de
organisaties die veel met de doelgroep te maken hebben (zie bijlage 6). Deze is gecommuniceerd in het veld.
De maatschappelijke organisaties zijn twee keer bij elkaar geweest met als doel elkaar te ontmoeten en zo elkaar beter
te kunnen vinden.
• Evaluatie:
Uit de reacties blijkt dat de doelgroep nog te weinig bereikt wordt. De indruk bestaat dat minima de kranten (te) weinig
lezen, nog slecht internet gebruiken en dat de folder nog niet duidelijk genoeg is. De maatschappelijke organisaties zijn
niet goed op de hoogte van de sociale kaart. Uit de evaluatie blijkt verder dat de maatschappelijke organisaties elkaar
moeilijk kunnen vinden en een netwerk nog niet is ontstaan.
Voorstellen over integraal beleid
Zie het armoedebeleid als integraal onderdeel van het gemeentelijk economisch, sociaal en maatschappelijke
beleid.
Vooruitlopend op het advies over de voortzetting van extra sport- en cultuuraanbod al een bedrag op de
begrotingspost minimabeleid te reserveren voor het inzetten van combinatiefunctionarissen in achterstandswijken
en/of zogenaamde zwarte scholen.
• Uitvoering:
Bij de ontwikkeling van gemeentelijk economisch, sociaal en maatschappelijk beleid is ook aandacht voor minima. De
combinatiefunctionarissen (5 fte’s) zijn ingezet en werken vanuit de stichting Animo, Stichting Delta De Bilt voor primair
onderwijs, Masquerade, Vereniging voor Samenlevingsopbouw WVT, Vrijwillig in Actie De Bilt en Sport Vereniging Irene.
• Evaluatie:
Minima behoren tot een financieel kwetsbare groep en zijn daarmee onderdeel van de Biltse Kleur. Het regionale
participatiebeleid, het regionale meerjarige beleidskader sociale en economische participatie
en de startnotitie Vernieuwend Welzijnsbeleid besteden aandacht aan financieel kwetsbaren.
De combinatiefunctionarissen organiseren extra sport- en cultuuraanbod op scholen, in de buurt en op buitenschoolse
opvang en ondersteunen geselecteerde sportverenigingen en/of cultuurinstellingen. Specifieke medefinanciering van de
combinatiefunctionarissen (in De Bilt specifiek voor de doelgroep jeugd) uit de begrotingspost voor het gemeentelijk
9 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

minimabeleid bleek niet nodig. De functie van combinatiefunctionarissen is nu geheel ingebed in het sportbeleid en is
daarom geen apart onderwerp meer van het gemeentelijk minimabeleid. In de kadernota sport ‘Topper in sport en
bewegen’ wordt ook extra aandacht besteed aan de kinderen uit arme gezinnen.
Voorstellen over het U-pasaanbod
Afnemen van het totale aanbod van het U-pasbureau te weten het basispakket, de twee specials (School€xtra en
Compu4school) en de U-pas voor kinderen met ouders in een schuldhulpverlenings-traject.
Stel als voorziening aan huishoudens met U-pas in het kader van het gemeentelijk minimabeleid en ter
stimulering van deelname aan sociaal culturele activiteiten jaarlijks een bedrag van € 50,- beschikbaar voor
kosten van openbaar vervoer bij deelname aan U-pas activiteiten.
• Uitvoering:
De twee voorstellen zijn zoals voorgesteld uitgevoerd.
• Evaluatie:
Een grote meerderheid van de U-pashouders heeft in de afgelopen jaren gebruik gemaakt van de U-pas. Iets meer dan
de helft van U-pashouders is activiteiten gaan ondernemen die zij zonder U-pas niet gedaan zouden hebben. Het
gebruik van de U-pas ligt bij de kinderen hoger dan bij volwassenen. Het aantal U-pashouders is in drie jaar tijd
toegenomen van 1622 in 2009 naar 1980 in 2011. Voor de computerregeling komen jaarlijks gemiddeld 14 tot 16
kinderen in aanmerking. School€xtra komt ten goede aan alle kinderen met een U-pas; gemiddeld 450 kinderen op
jaarbasis. De waardering van de U-pas is met een gemiddeld cijfer van 7,6 goed te noemen 2 . Overige cijfers zijn
opgenomen in bijlage twee. De wetgever heeft gesteld dat er geen ruimte is voor eigen gemeentelijk categoriaal beleid
over bijzondere inkomens aanvullingen. Hiervoor werd met de bijdrage in de kosten van openbaar vervoer bij
U-pasgebruik per november 2011 gestopt.
Voorstellen over inkomensondersteunende voorzieningen
Harmoniseer de collectieve ziektekostenverzekering door de gemeentelijke bijdrage naar € 20,- en de
inkomensgrens naar 110 % van het bestaansminimum op te trekken.
Schaf het heffen van een eigen bijdrage voor de hulp bij de huishouding in het kader van de Wmo af voor mensen
met een inkomen op of rond het minimum niveau.
Onderzoek de mogelijkheid van een gezamenlijke draagkrachtberekening met het waterschap Amstel, Gooi en
Vecht bij de beoordeling van de aanvragen kwijtschelding gemeentelijke belastingen en waterschapsbelasting.
• Uitvoering:
De drie voorstellen zijn zoals voorgesteld uitgevoerd.
• Evaluatie:
De RSD voert de uitvoering van de collectieve ziektekostenverzekering uit. Het afschaffen van de eigen bijdrage bij de
aanvraag huishoudelijke hulp in het kader van de WMO is doorgevoerd. De verhoging van de inkomensgrens naar
110% van het wettelijk sociaal minimum bij de collectieve ziektekostenverzekering is doorgevoerd en sluit nu aan bij de
nieuwe landelijke inkomensgrens voor het gemeentelijk minimabeleid.
Het Jeugdsportfonds en St. Leergeld dragen bij in de kosten van sport en activiteiten buitenshuis voor
kinderen. Het aantal aanvragen bij het Jeugdsportfonds is gegroeid van 11 in 2008 naar 75 in 2011 en van
St. Leergeld van 60 in 2010 naar 125 in 2011.
In verband met de samenwerking van de gemeenten De Bilt en Utrecht op het gebied van de gemeentelijke belastingen
en de Wet WOZ gaat vanaf 2009 de kwijtschelding automatisch. Dit geldt niet voor de kwijtschelding van het
waterschap voor Westbroek, omdat Westbroek onder een ander waterschap valt. De huishoudens uit Westbroek
moeten dan ook zowel bij het waterschap als bij de gemeente kwijtschelding aanvragen. Het gaat om zeven gevallen.
Wij voeren een ruimer kwijtscheldingsbeleid dan het rijk, want bij de kosten van bestaan wordt uitgegaan van 100%
van de bijstandsnorm (het rijk hanteert 90%). Ook degenen die in aanmerking komen voor gedeeltelijke kwijtschelding
krijgen kwijtschelding voor het gehele aanslagbedrag. Deze norm wordt ook voor 65-plussers gehanteerd.
Vanaf 2012 komen ook de kleine ondernemers in aanmerking voor kwijtschelding van hun (privé) belastingen. In De Bilt
gaat het tot nu toe om drie gevallen. De kosten van kinderopvang worden bij de beoordeling van de
kwijtscheldingsaanvragen niet meegenomen. De reden daarvan is dat het om een zeer kleine doelgroep gaat en aan de
uitvoering een enorme administratieve last is. De kosten van kinderopvang worden bij de beoordeling van de
kwijtscheldingsaanvragen niet meegenomen. Als reden noemt de gemeente Utrecht dat het om een zeer kleine
doelgroep gaat en aan de uitvoering een enorme administratieve last is.
2 Rapportage Klanttevredenheidsondezoek U-pas De Bilt 2010.
10 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Voorstellen over het sociaal noodfonds
Trek in het kader van deregulering de “Verordening Sociaal Fonds De Bilt 1994” in en laat het college per situatie
beslissen.
Per schrijnende financiële situatie beslist het college of er recht is op een lening of bijdrage uit het Sociaal Fonds.
Aangetoond moet zijn dat er geen beroep kan worden gedaan op reguliere en voorliggende voorzieningen. Ook
ter zake doende omstandigheden, inkomenssituatie en de betalingscapaciteit van betrokkene moeten in
aanmerking zijn genomen.
Breng het sociaal fonds onder de aandacht van sociale en maatschappelijke instanties.
• Uitvoering:
De drie voorstellen zijn zoals voorgesteld uitgevoerd.
• Evaluatie
Voor individuele financieel schrijnende gevallen bewijst het sociaal fonds zijn nut. Per jaar doen gemiddeld een tot twee
inwoners een beroep op het fonds. Maatwerk is bij het beoordelen van de aanvraag van belang. Er wordt getoetst of er
geen andere voorliggende voorziening is. De maatschappelijke organisaties blijken niet goed op de hoogte te zijn van
het bestaan van deze voorziening en de mogelijkheden daarvan.
3.2 Evaluatie lokale projecten
Participatie projecten: de wijkcoach, de aanvullende wijkdiensten en het wijkrestaurant
De lokale participatieprojecten: de wijkcoach, de wijkdiensten en het wijkrestaurant waren niet opgenomen in de nota
2009. Zij zijn ontwikkeld tijdens de uitvoering van het gemeentelijk minimabeleid. Zij hebben een gezamenlijk doel : via
een wijkgerichte aanpak het meedoen in de samenleving bevorderen.
De wijkcoach benadert inwoners actief voor participatie. Dit begint met een huisbezoek bij inwoners met een grote
afstand tot de arbeidsmarkt en met meervoudige problematiek. Op jaarbasis zo’n 36 gezinnen. De situatie wordt in
kaart gebracht en een aanpak afgesproken: het participatietraject. Het traject richt zich vooral richten op zorg,
inkomensondersteuning en re-integratie. Hierbij wordt vanuit de leefsituatie van de cliënt naar de
ondersteuningsbehoeften maar ook naar de kracht van de persoon gekeken. De wijkcoach zoekt de vraag achter de
vraag, legt een verbinding tussen de individuele vraag en de bestaande lokale initiatieven: het vernieuwend welzijn. Het
streven is dat de cliënt stijgt op de participatieladder. Het Wijkrestaurant en de aanvullende wijkdiensten zijn hierbij
nuttige instrumenten zowel als voorziening en als leerwerktraject. De RSD is de uitvoerder. Het maakt geen onderdeel
uit van de reguliere dienstverlening van de RSD maar valt onder de zogenaamde 10 % lokale initiatieven die te
financieren zijn uit het Werkdeel van het Participatiebudget.
De aanvullende wijkdiensten zijn praktische diensten en maatjesprojecten aan huis. De wijkdiensten zijn er voor alle
inwoners van De Bilt die enige ondersteuning nodig hebben, waaronder ook de doelgroep financieel kwetsbaren. De
diensten worden uitgevoerd door inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt met als doel maatschappelijke- en
arbeidsparticipatie te stimuleren.
Het wijkrestaurant is gevestigd bij een verzorgingshuis en heeft zowel een functie als eetzaal voor bewoners, alsmede
een functie van een betaalbaar restaurant voor de wijk. Het wijkrestaurant is een leerbedrijf waarbij studenten van ROC
en (re)-integratie doelgroepen leer- en werk ervaring opdoen. Het doel van het wijkrestaurant is tweeledig: de
maatschappelijke- en arbeidsparticipatie bevorderen én bijdragen aan de sociale cohesie.
• Evaluatie:
De aanpak van een wijkcoach voorziet in een behoefte. In een periode van een half jaar was sprake van 51 trajecten
waarbij 20 deelnemers inmiddels actief zijn in het vrijwilligerswerk (tussentijdse evaluatie project wijkcoach d.d. 24 april
2012) . De wijkcoach zou meer ruimte moeten krijgen en zich niet beperken tot de RSD-cliënten. De Cliëntenraad
Sociale Zaken De Bilt en diverse ketenpartners bleken nog niet bekend met de wijkcoach. Het is van belang dat de
wijkcoach goed op de hoogte is van de (lokale) mogelijkheden en die met elkaar weet te verbinden. Bij de aanvullende
wijkdiensten en het wijkrestaurant was er over een periode van een half jaar sprake van in totaal 14 re-
integratietrajecten. Er is een gevarieerd aanbod aan leer-werkplaatsen. Er is nog geen sprake van financiële
11 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

zelfredzaamheid bij de uitvoeringsorganisaties. De inkoop van trajecten komt mondjesmaat op gang. De lokale
projecten moeten nog een groter bereik krijgen en de samenwerking moet worden geïntensiveerd met overige
organisaties in het veld.
3.3 Behoeften uit het veld
In het contact met de Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt, de maatschappelijke organisaties die werken met de
doelgroep (minimakring), de wijkcoach en het wijkrestaurant, zijn ervaringen gedeeld en ideeën en behoeften voor de
toekomst besproken. Hieronder worden deze kort samengevat. In de bijlage 5 vindt u een verzameling van de
uitkomsten uit deze gesprekken.
Wie Behoeften
De cliëntenraad
Sociale Zaken
Maatschappe-
lijke
organisaties
12 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
Een betere en begrijpelijkere communicatie met de doelgroep; een makkelijk (leesbare)
folder, een brief met alle wijzigingen etc. houd rekening met laaggeletterden en analfabeten.
Een betere en laagdrempelige toegang tot en informatie over de regelingen en
voorzieningen (op wijkniveau)
één loket of aanspreekpunt waar minima terecht kunnen voor alle (aan)vragen.
Maatjesprojecten waarbij de ervaringsdeskundigen (bekend met minima) ingezet kunnen
worden en anderen kunnen ondersteunen bij het zelfredzaam worden. Zij kunnen een
voorbeeldfunctie hebben.
De bestaande voorzieningen, zoveel mogelijk in stand houden die direct zorgen voor
inkomensondersteuning. Hierdoor nemen de financiële zorgen af.
Het bedrag dat niet meer wordt uitgegeven aan de bijdrage van € 50,- aan de kosten van
openbaar vervoer, toevoegen aan de aanvullende zorgverzekering Dit sluit ook aan het
advies van de Regionale Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt.
Investeer in een netwerk tussen de organisaties die met de financieel kwetsbaren te maken
hebben. Een goede samenwerking tussen organisaties, waarbij in het concrete gevallen
direct kan worden samengewerkt.
De organisaties geven aan behoefte te hebben aan een netwerk en/ of een overlegstructuur.
Wijkcoach Geef de wijkcoach meer ruimte om bredere doelgroep te bereiken en zorg dat er meer
kennis is over sociale kaart van De Bilt.
Vergroot de bekendheid over de mogelijkheden van het wijkrestaurant onder de financieel
kwetsbare groep. Stimuleer de verbinding van het wijkrestaurant met lokale projecten en
voorzieningen.
Wijkrestaurant Vergroot de bekendheid over de mogelijkheden van het wijkrestaurant onder de financieel
3.4 Conclusie
kwetsbare groep.
Stimuleer de verbinding van het wijkrestaurant met lokale participatie projecten en
voorzieningen.
Op basis van de evaluaties van de uitvoering van de voorstellen uit de nota 2009, de evaluatie van (nieuwe) lokale
projecten, de ervaringen en behoeften uitgesproken in het veld, kunnen wij conclusies trekken. Met het opstellen van
de aanbevelingen (in hoofdstuk 4) houden wij daar rekening mee. De aandachtspunten zijn: laagdrempelige
communicatie en voorlichting, centralisatie van informatie, betere samenwerking en afstemming in het veld, handhaven
huidige inkomensondersteunende voorzieningen, de rol van de wijkcoach; schuldhulp en aandacht voor de jeugd.

4 Bilts beleid
In dit hoofdstuk wordt het nieuwe beleid beschreven. Daarbij worden in paragraaf 4.1 de nieuwe visie en
uitgangspunten beschreven. In paragraaf 4.2 worden de randvoorwaarden voor het nieuwe beleid benoemd. Paragraaf
4.3 definieert de doelgroep. In paragraaf 4.4 worden de huidige voorzieningen en beschreven waarmee willen wij door
willen gaan. In paragraaf 4.5 worden de aanbevelingen beschreven en onderbouwd.
4.1 Visie en uitgangspunten
Missie en Visie
De gemeente zet zich in om iedereen de kans te geven mee te kunnen doen aan en in de maatschappij. Wij streven
ernaar dat inwoners zoveel mogelijk gewoon werken of naar vermogen actief meedoen.
Er is een tweedeling gemaakt in meedoen aan de samenleving én meedoen in de samenleving. Om het meedoen aan
de samenleving te bevorderen leggen we de focus op inkomensondersteuning bij vaste lasten, zoals de
ziektekostenverzekering en de toegang tot sportieve en culturele activiteiten. Bij meedoen in de samenleving gaat het
om lokale initiatieven die ervoor zorgen dat de financieel kwetsbaren zelf actief en naar vermogen meedoen stimuleren,
zoals de wijkcoach. Het meedoen van kinderen en de inzet op schuldhulppreventie en schuldhulpverlening krijgen extra
aandacht.
De nadere uitwerking van meedoen aan en in de samenleving vindt u in de paragraaf 4.4. Hieronder wordt dit
schematisch weergegeven:
Meedoen AAN Meedoen IN
de samenleving de samenleving
Door:
Ondersteuning
13 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
Door:
Stimulering & Eigen kracht
Regionaal & Lokaal Landelijk Lokaal
Inkomens-
ondersteunende
voorzieningen en
regelingen
Gemeentelijke uitgangspunten
Inkomens-ondersteunende
voorzieningen
Werken vanuit de eigen kracht, activering en werken
aan vergroting van de zelfredzaamheid
In de gemeente zijn een aantal uitgangspunten waarmee rekening wordt gehouden in het armoedebeleid.
Deze uitgangspunten zijn:
• lokaal en wijk gericht werken;
• uitgaan van de eigen kracht van het individu en de samenleving;
• activering participatie;
• ontzien van kinderen en jeugd uit financieel kwetsbare gezinnen;
• aansluiting bij diverse beleidsterreinen;
• samenwerking en integraal beleid;
• preventieve inzet van schuldhulpverlening.
Aansluiting bij Wmo-beleidsplan De Biltse Kleur
We laten het minimabeleid aansluiten bij De Biltse kleur die vijf doelen beoogt:
• Zelfstandigheid;
• Leefbaarheid;

• Samenwerken;
• Hulp in de eigen leefomgeving;
• Bewust en gezond.
Het armoedebeleid heeft directe raakvlakken met de Biltse kleur, met name op het gebied van zelfstandigheid c.q.
zelfredzaamheid, leefbaarheid en hulp in de eigen leefomgeving. We hebben het over zorgen dat in plaats van zorgen
voor. Er wordt een beroep gedaan op de zelfstandigheid/zelfredzaamheid van de burger zelf, zijn eigen netwerk en/of
zijn leefomgeving, alvorens de hulp van de gemeente wordt ingezet. Daarnaast wordt voor mensen in de bijstand het
principe voor wat hoort wat aangehaald, wat aansluit bij de stimulering van participatie.
4.2 Randvoorwaarden
Deze paragraaf beschrijft de wetgeving en ontwikkelingen die van toepassing zijn voor het armoedebeleid.
• Wet werk en bijstand (WWB) en Wet Werken naar Vermogen (WWNV)
Gemeenten hebben met de WWB de wettelijke taak om te zorgen voor inwoners die niet over de middelen beschikken
om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien. De wetgever heeft bepaald welke taken gemeenten in ieder
geval dienen uit te voeren, namelijk het verstrekken van bijstandsuitkeringen, individuele bijzondere bijstand en de
Langdurigheidstoeslag. Binnen deze regelingen heeft de gemeente de mogelijkheid om eigen beleid te voeren. Maar
mogen binnen het regionale en het plaatselijke beleid géén categoriale bijzondere bijstand verstrekken, met
uitzondering van de groepen chronisch zieken, kinderen en ouderen. Het gemeentelijk armoedebeleid moet zich
beperken tot 110% van het wettelijk sociaal minimum.
Naar verwachting komt er een herziening van het sociale zekerheidsstelsel. Met één wet, de Wet Werken Naar
Vermogen (WWNV), worden dan de huidige WWB, Wajong, WIJ en WSW gebundeld. De Wajong en WSW blijven
alleen bestaan voor mensen zonder enig arbeidsperspectief.
• Wet gemeentelijke schuldhulpverlening
De wet gemeentelijke schuldhulpverlening treedt per 1 juli 2012 in werking. Met deze kaderwet krijgt de
schuldhulpverlening een wettelijke basis.
• Wet eenmalige gegevensuitvraag werk en inkomen (WEU)
Op 1 januari 2008 is de WEU in werking getreden. De wetgever heeft bepaald welke gegevens niet opnieuw bij de
burger uitgevraagd mogen worden, als deze gegevens al bekend zijn bij de overheidsinstanties en verplicht moeten
worden ingeleverd door de bronhouders van deze gegevens.
• Verordening participatie kinderen
De gemeente moet in een verordening regelen hoe invulling gegeven wordt aan het gemeentelijk armoedebeleid ter
bevordering van participatie van kinderen uit arme gezinnen. Het kabinet wil zo borgen dat alle gemeentes invulling
geven aan de participatie van kinderen van de minima. De gemeente mag zelf bepalen wat er in de verordening komt
te staan. De inhoud van deze nota moet aansluiten bij het opstellen van de verordening.
• Meerjarenbeleidskader; Sociale- en economische participatie 2011-2014, Regio Kromme Rijn en Heuvelrug
Met het Meerjarenbeleidskader wordt in de gemeenten in de regio Kromme Rijn Heuvelrug, bewust gekozen voor een
algemeen kader sociaal- en economische participatie. Een gezamenlijke ambitie is dat iedere inwoner van de regio die
het nodig heeft, ondersteuning krijgt in sociaal economische participatie, waarbij aandacht voor de minder kansrijken,
voorop staat. Het kader beslaat een zeer brede reeks van (gerelateerde) onderwerpen en wetten en bovenwettelijke
regelingen op het gebied van minimabeleid. Het Meerjarenbeleidskader schetst de beleidsuitgangspunten op het gebied
van werk, inkomen, zorg en arbeidsmarkt, inclusief de relatie met de Wmo, economie, onderwijs.
14 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

4.3 Definitie doelgroep
Het armoedebeleid richt zich op de doelgroep van de financieel kwetsbare inwoners in De Bilt. De doelgroep is in
paragraaf 2.2 beschreven. Onder financieel kwetsbare inwoners verstaan wij:
• inwoners die leven van een inkomen tot maximaal 110% van het wettelijk sociaal minimum;
• inwoners met schulden;
• kinderen van financieel kwetsbare inwoners (jeugd).
4.4 Meedoen
4.4.1 Meedoen aan de samenleving
In deze paragraaf worden de voorzieningen en regelingen beschreven op lokaal en regionaal niveau die het meedoen
aan de samenleving stimuleren. Het betreft de al bestaande vormen van inkomensondersteuning vanuit het oude beleid
en waarmee we willen doorgaan. Landelijke voorzieningen vindt u in de bijlage 3. Daarnaast wordt hier speciale
aandacht gegeven aan schuldhulpverlening en jeugd.
Gemeentelijk beleid
• Computerregeling
Kinderen met een U-pas die voor het eerst naar het voortgezet onderwijs gaan kunnen de gratis computer en printer
aanvragen.
• Kwijtschelding aanslag gemeentelijke belastingen
De gemeente De Bilt, de gemeente Utrecht, het Hoogheemraadschap en De Stichtse Rijnlanden werken samen op het
gebied van de gemeentelijke belastingen en de Wet WOZ. Kwijtschelding van de aanslag gemeentelijke belastingen
kunnen de inwoners via de gemeente Utrecht aanvragen. We hanteren de een ruimer kwijtscheldingsbeleid dan het rijk,
want bij de kosten van bestaan wordt uitgegaan van 100% van de bijstandsnorm. Degenen die in aanmerking komen
voor gedeeltelijke kwijtschelding, krijgen kwijtschelding voor het gehele aanslagbedrag. Ook de kleine ondernemers
komen in aanmerking voor kwijtschelding van hun (privé) belastingen. De nieuwe norm voor 65-plussers wordt
gehanteerd.
• Geen eigen bijdrage voor hulp in huishouden
Als het inkomen van inwoners die hulp bij het huishouden nodig hebben op grond van de WMO op of rond het
minimum inkomen ligt, hoeft de eigen bijdrage hiervoor niet te worden betaald.
• Sociaal Fonds De Bilt
In onvoorziene en schrijnende financiële noodsituaties waarbij geen beroep kan worden gedaan op reguliere een
voorliggende voorzieningen biedt de gemeente een oplossing in de vorm van eenmalige financiële hulp. Ter zake
doende omstandigheden en de betalingscapaciteit van betrokkene worden in aanmerking genomen.
• Jeugd
In het armoedebeleid zijn diverse initiatieven opgenomen om de ouders en dus de kinderen, te compenseren in de
kosten van participatiebevordering voor de jeugd, zodat de kinderen van minima kunnen meedoen aan de samenleving.
Het rijk verplicht gemeenten datgene wat specifiek onder jeugdparticipatie valt vast te leggen bij verordening. Een
Verordening Kinderenparticipatie wordt in de loop van 2012 opgesteld.
Lokale particuliere initiatieven
• Jeugdsportfonds
Als een kind vanwege de kosten moet afzien van sportdeelname, kan het een bijdrage aanvragen voor bijvoorbeeld
lidmaatschap of de aanschaf van sportattributen bij het Jeugdsportfonds. De aanvraag gebeurt via een tussenpersoon,
zoals bijvoorbeeld de leerkracht, huisarts of hulpverlener.
• Stichting Leergeld
Stichting Leergeld biedt financiële bijdragen aan kinderen van 4-18 jaar uit gezinnen met een minimum inkomen, zodat
deze aan sociale activiteiten mee te kunnen doen.
15 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

• Stichting Bijzondere hulp
Deze stichting heeft als doel het ad hoc ondersteunen van inwoners die zich in acute noodsituaties bevinden en hetgeen
daarmee in verband houdt. In beginsel gaat het om een eenmalige financiële bijdrage of lening. De stichting plaatst
zich bewust niet op de voorgrond.
• Voedselbank
Per 2012 is de Voedselbank een feit. De Voedselbank verstrekt levensmiddelenpakketten aan inwoners op indicatie van
Vitras/CMD.
• Van Ewijckfonds
Het lokale fonds is vanuit nalatenschap ontstaan en voorziet onder andere in giften in natura aan speciale doelgroepen.
• Diaconie
De opdracht van de kerk bij het diaconaat is het delen en ondersteunen van zorg voor mensen in materiële nood.
Financiële besteding in de eigen gemeente is beperkt. Indirecte hulp wordt geboden door mensen te verwijzen naar de
juiste organisaties.
Regionale samenwerkingsverbanden
• U- pas
De U-pas is een kortingspas op sportieve, creatieve, culturele en educatieve activiteiten. Inwoners vragen zelf een pas
aan met uitzondering van inwoners met een bijstandsuitkering: die krijgen automatisch de U-pas thuisgestuurd. Met
een U-pas heeft een schoolgaand kind ook recht op School€xtra: op het basisonderwijs tot max. €50,- en op het
voortgezet onderwijs per schooljaar gratis mee doen aan bepaalde schoolactiviteiten voor kinderen die voor het eerst
naar het voortgezet onderwijs gaan.
• RSD
De gemeentelijke taken op de terreinen werk en inkomen worden uitgevoerd vanuit de Regionale Sociale Dienst
Kromme Rijn Heuvelrug (RSD). Dit is de uitvoering van de WWB en alle regelingen die hiermee te maken hebben, zoals
de algemene- en bijzondere bijstand en Langdurigheidstoeslag en de toeleiding naar de arbeidsmarkt (voor overzicht
zie bijlage 4). De RSD voert tevens onderstaande diensten uit:
- Formulierenbrigade: om er voor te zorgen dat men goed op de hoogte is van de voorzieningen ontvangen
nieuwe klanten een informatiemap met relevante informatie. De Formulierenbrigade biedt ondersteuning bij
het invullen van uitkeringsaanvragen. Tijdens de uitkeringsintake wordt bij “broodnood” een voorschot op de
uitkering verstrekt;
- Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering: de inwoners met een inkomen tot 110 % van het wettelijk
sociaal minimum ontvangen een collectiviteitkorting op de basiszorgverzekering en een gemeentelijke
bijdrage van € 20,- per maand in de premie van de aanvullende ziektekostenverzekering. Hierdoor stimuleert
het minimabeleid de deelname aan de aanvullende verzekering. Daarmee worden cliënten ondersteund in de
hoge kosten van verzekering en worden beter beschermd tegen hoge ziektekosten.
• Schuldhulpverlening
De RSD voert de schuldhulpverlening voor de gemeente De Bilt uit. Het doel van schuldhulpverlening is het vergroten
van de duurzame zelfredzaamheid en participatie van de burger, zowel financieel en sociaal. Schulden komen nooit
alleen en onderzoek toont aan dat geldzorgen een belemmering vormen voor deelname aan en in de samenleving 3 .
Duidelijk is dat de gemeente actief beleid moet voeren op de schuldenproblematiek van haar inwoners, wil zij met het
minimabeleid de juiste resultaten bereiken.
Per 2012 gold de huishoudtoets bij de WWB. Deze stelde dat als een meerderjarig gezinslid in huis woont en inkomen
uit arbeid heeft, de ander geen (volledige) uitkering meer krijgt. Met de val van het kabinet is deze maatregel vervallen.
4.4.2 Meedoen in de samenleving
Meedoen in de samenleving richt zich met name op lokaal beleid. We hebben diverse integrale participatieprojecten die
we voort willen zetten en verder willen ontwikkelen. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van deze projecten. Daarnaast
leest u over schuldpreventie en meedoen in de samenleving, specifiek voor de doelgroep jeugd.
3 Schuldhulpverlening Loont, Nadja Jungmann en Roeland van Geuns, Amsterdam, juli 2011
16 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Participatieprojecten
Als onderdeel van MENS zijn er drie participatieprojecten:
- de Wijkcoach;
- de Wijkdiensten;
- het Wijkrestaurant (voor meer informatie verwijzen wij u naar paragraaf 3.2).
Vrijwillig in Actie De Bilt
Het nieuwe servicepunt Vrijwillig in Actie De Bilt bemiddelt vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties die zich actief inzetten
voor de samenleving. Het servicepunt wil zoveel mogelijk mensen stimuleren om zich vrijwillig in te zetten voor de
Biltse samenleving.
Jeugd
De doelgroep jeugd heeft onze bijzondere aandacht. Ook het jeugdbeleid is gericht op participatie. Op dit moment
wordt de nota Jeugd geschreven waarin specifieke aandacht wordt besteed aan kinderen van financieel kwetsbare
ouders. Zie verder de paragrafen 4.4.1. en 4.5.4.
4.5 Aanbevelingen
Om de zelfredzaamheid te vergroten van de financieel kwetsbare inwoners, doen wij in dit hoofdstuk een aantal
aanbevelingen. Bij deze aanbevelingen is rekening gehouden met de uitkomsten en conclusies op grond van de
evaluatie (hoofdstuk 3). Deze aanbevelingen houden rekening met de visie en uitgangspunten (paragraaf 4.1) en de
randvoorwaarden ( paragraaf 4.2) en het beleid dat meedoen stimuleert (paragraaf 4.4).
4.5.1 Meedoen aan de samenleving
Kennis en samenwerking in het veld, en communicatie naar de doelgroep
• Betere communicatie naar de doelgroep
Mede door verschillende samenwerkingsverbanden van de gemeente en de nieuwe ontwikkelingen, is er een grote
hoeveelheid lokale en regionale regelingen en voorzieningen, nog buiten alle landelijke regelingen en voorzieningen om.
Om de zelfredzaamheid van de doelgroep te vergroten is een laagdrempelige toegang tot de voorzieningen en
regelingen belangrijk. Men moet goed worden geïnformeerd en voorgelicht over de mogelijkheden die het
armoedebeleid biedt. Uit de evaluatie komt naar voren dat het voor de doelgroep onvoldoende duidelijk is waar en
waarvoor ze terecht kunnen.
Het is van belang dat de communicatie naar de doelgroep, met aandacht voor laaggeletterden en analfabeten, zo
laagdrempelig mogelijk wordt ingericht. Hierbij valt te denken aan:
- De folder begrijpelijker te maken in taalgebruik en de vormgeving aantrekkelijker maken;
- Een goed zichtbare minimaposter ontwikkelen die de folder ondersteund;
- Folder en poster verspreiden in de omgeving van de financieel kwetsbaren (huisartsen, bibliotheek,
apotheken, scholen, wijkcentra in alle kernen, culturele instellingen waaronder muziekscholen en sportclubs);
- Maandelijks (met een thema) adverteren in de gemeentekrant. Hierbij wordt gedacht aan een minima-
campagne om bijvoorbeeld maandelijks een andere inkomensvoorziening onder de aandacht te brengen. Dit
maandelijks thema kan aansluiting vinden met de schuldhulpverleningscampagne;
- De sociale kaart nogmaals onder de aandacht brengen bij maatschappelijke organisaties, het zorgloket, de
wijkcoach, de MENS-wijkservicecentra etc.;
- Een brief te sturen naar de minima met alle (nieuwe) ontwikkelingen op gebied van armoedebeleid waarin zij
ook worden gestimuleerd een beroep op deze voorzieningen te doen.
- Website aan te passen aan de nieuwe ontwikkelingen en (simpeler) taalgebruik.
De communicatie over het armoedebeleid is echter een continu proces en kan altijd beter.
• Betere informatie naar het veld en samenwerking tussen maatschappelijke organisaties
Om de minima beter van dienst te zijn, moeten de organisaties die veel met minima te maken hebben goed op de
hoogte zijn van de sociale kaart (zie bijlage 6). Zij zijn vaak het aanspreekpunt van minima en moeten daarom een
duidelijkere doorverwijsfunctie krijgen. Daarnaast is het goed nogmaals gezamenlijk te investeren in de integraliteit en
17 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

onderlinge samenwerking tussen de maatschappelijke organisaties voor de financieel kwetsbaren. Hierbij kan de
Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt een actieve rol in spelen.
Aanbeveling 1: Verbeteren samenwerking en communicatie
Zorg voor een goede en laagdrempelige communicatie en voorlichting naar de doelgroep door te investeren in goede
aanspreekpunten/doorverwijzers in het veld en onderlinge samenwerking. Geef de MENS-loketten hierbij een duidelijke
rol.
Organiseer een informatiebijeenkomst waarbij de medewerkers van maatschappelijke organisaties voorgelicht worden
over de belangrijkste minima-informatie en er een kans tot netwerken ontstaat.
Centralisering van informatie in een minimaloket
De doelgroep vindt een centraal loket (dicht in de buurt), waarbij alle vragen gesteld kunnen worden en de aanvragen
gedaan kunnen worden van groot belang. De informatie is op dit moment versnipperd in het veld en de minima weten
vaak niet waar ze voor wat terecht kunnen. In de gemeente is er niet één duidelijk centraal punt waar alle vragen
gesteld kunnen worden en waarnaar toe andere organisaties kunnen doorverwijzen. Om de doelgroep goed van dienst
te zijn, is het voorstel een onderzoek in te stellen voor het inrichten van een minimaloket in de gemeente. Eén
herkenbaar loket kan voor een betere informatievoorziening, een snellere afhandeling van de aanvraag en een snellere
verstrekking van de aangevraagde voorziening zorgen. De komst van het gemeentelijk Klant Contact Centrum (KCC) is
hierbij een kans.
Aanbeveling 2: Minimaloket
Onderzoek de mogelijkheid van het inrichten van een minimaloket in de gemeente waar de financieel kwetsbare
inwoners terecht kunnen met hun (aan)vragen over de inkomensondersteunende regelingen en voorzieningen.
Toegang tot inkomensondersteunende regelingen
De lokale en regionale inkomensondersteunende regelingen (de U-pas met SchoolExtra, de Computerregeling, de
gemeentelijke kwijtscheldingen, geen eigen bijdrage WMO, de aanvullende ziektekostenverzekering en de overige
regelingen van de RSD) en de particuliere initiatieven (Jeugdsportfonds, Stichting Leergeld en Voedselbank) zorgen er
voor dat de financieel kwetsbaren makelijker mee kunnen doen aan de samenleving. Van belang is dat deze blijven
gehandhaafd.
Zowel de lokale als de regionale Cliëntenraad Sociale Zaken dringt erop aan de gemeentelijke bijdrage voor de
collectieve ziektekostenverzekering te verhogen.
Aanbeveling 3: Inkomensondersteuning
Verhoog, bij structurele ruimte op de gemeentebegroting, de gemeentelijke bijdrage voor de collectieve
ziektekostenverzekering met 5 euro per persoon.
4.5.2 Meedoen in de samenleving
De Wijkcoach
De wijkcoach is degene die de participatie in de samenleving kan stimuleren en bevorderen voor financieel kwetsbare
groepen. Hierbij kan nog meer de nadruk worden gelegd op het benutten van eigen kracht en de verbinding met onze
lokale participatieprojecten, zoals de wijkdiensten en het wijkrestaurant.
Aanbeveling 4: Wijkcoach
Onderzoek de mogelijkheden om de tijdelijke functie van wijkcoach structureel en breder in te zetten voor alle
financieel kwetsbare groepen. Zorg dat de wijkcoach nog meer de verbinding legt met onze lokale integrale
participatieprojecten.
Minima-maatjes project
De inzet van minima-maatjes sluit aan bij de wens van de Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt om de participatie onder
de doelgroep te vergroten en op het uitgangspunt van deze nota, meedoen in de samenleving. Een maatjesproject kan
in het kader van armoedebeleid een verzamelbegrip zijn voor projecten waarbij ervaringsdeskundigen als vrijwilliger
een-op-een worden gekoppeld aan minima, die een lichte vorm van ondersteuning nodig hebben. Bij de doelgroep
minima kan het gaan om een regulier minima-maatje (praktische of emotionele steun, hulp bij aangaan van contacten,
18 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

stimulans om mee te doen aan projecten) of een schuldhulpmaatje (bij lichte ondersteuning op financieel vlak). Maatjes
stimuleren vanuit hun rol het meedoen in de samenleving en stimuleren op den duur de zelfredzaamheid.
De invulling van maatjesproject moet nader uitgewerkt worden met de partijen in het veld die al ervaring hebben, zoals
het nieuwe vrijwilligerssteunpunt VIA en het Steunpunt Vluchtelingen De Bilt. Daarbij moeten er vragen worden
beantwoord over o.a. de begeleiding, de werving, vereiste opleiding voor maatjes en het toezicht. Daarnaast moet de
financiële dekking van het project worden onderzocht.
Aanbeveling 5: Maatjesproject
Experimenteer met maatjesproject waarbij ervaringsdeskundigen kunnen worden ingezet.
4.5.3 Schuldhulpverlening en –preventie
Schuldpreventie
Schuldpreventie is meer dan vorige jaren actueel op het gebied van schuldhulpverlening. De uitvoering van de
schuldregelingen gebeurt in het samenwerkingsverband met de RSD. In 2012 hebben we een start gemaakt met een
campagne gericht op schuldpreventie. De campagne richt zich op communicatie en ondersteuning door activiteiten,
zoals actief aanbieden van cursussen en trainingen. Doel hiervan is het terugdringen van de toename van het aantal
inwoners in de schuldhulpverlening. De RSD start dit jaar met een specifieke aanpak waarbij een vrijwilliger
ondersteuning biedt aan mensen met problematische schulden (schuldhulpmaatje).
Ook experimenteert de RSD gedurende 2012 met het ontwikkelen en professionaliseren van de ’Eigen Kracht
Conferenties’ (EKC’s). Maatschappelijke organisaties die zich ook bezig houden met de aanpak van
schuldenproblematiek en schuldpreventie zullen worden gestimuleerd in het bevorderen van hun deskundigheid en op
het focussen van de eigen kracht van de klant.
Aanbeveling 6: Schuldhulpverlening en -preventie
Zet in op schuldpreventie middels een lokale campagne en werk samen met RSD aan een goede schuldhulpverlening en
schuldpreventie.
4.5.4 Jeugd
Algemeen
Bij de nieuwe, nog te ontwikkelen, nota jeugdbeleid is het van belang ook het meedoen van kinderen van de financieel
kwetsbare inwoners te waarborgen met als doelstelling de zelfredzaamheid van de jeugd te stimuleren. Op deze manier
kan de jeugd op termijn zelfstandig een betere bijdrage leveren in de samenleving. Daarnaast kan onderzocht worden
hoe ouders opvoedkundig sterk(er) kunnen worden in de voorlichting over inkomen en omgaan met geld. De
toekomstige welzijnsorganisatie en het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) kunnen hierin een rol krijgen.
Aanbeveling 7: Jeugdbeleid
Geef in het (nog te ontwikkelen) jeugdbeleid specifieke aandacht aan kinderen uit financieel kwetsbare gezinnen met
als doel het voorkomen van sociale uitsluiting.
Kinderopvang
Op 26 april 2012 hebben wij besloten vanaf 2014 het algemeen peuterspeelzaalwerk niet meer te subsidiëren.
Uitgangspunt is dat ouders primair verantwoordelijk zijn voor het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen. De
gemeente blijft zich wel inzetten voor peuters met een taal- en/of ontwikkelingsachterstand. De ouders van deze
peuters worden gestimuleerd om hun kinderen deel te laten nemen aan een VVE programma, waarbij de eigen bijdrage
van de ouders beperkt is.
Daarnaast is er een groep peuters dat naar de kinderopvang gaat. Ouders die beiden werken krijgen hiervoor een
inkomensafhankelijke eigen bijdrage vanuit de Belastingdienst. Ouders die in een bijstandssituatie zitten en deelnemen
aan een re-integratietraject kunnen gebruik maken van kinderopvang en een beroep doen op een voorziening vanuit de
RSD. Ouders, waarbij één van beiden werkt, kunnen er voor kiezen om op eigen kosten hun kinderen naar de
kinderopvang te laten gaan. Tot slot zijn er ouders die om principiële redenen er voor kiezen om hun kinderen niet naar
een voorschoolse voorziening te laten gaan.
Er is een kleine groep peuters, waarvan de ouders geen gebruik kunnen maken van gemeentelijke dan wel
rijksregelingen en die om financiële redenen niet in staat zijn om hun kinderen naar een voorschoolse voorziening te
19 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

laten gaan, terwijl ze dat wel graag zouden willen. Onderzocht moet worden hoe groot deze groep is en of er
oplossingen te vinden zijn.
Aanbeveling 8: Kinderopvang
Onderzoek hoe groot de groep peuters is waarvan de ouders geen gebruik kunnen maken van gemeentelijke dan wel
rijksregelingen en die om financiële redenen niet in staat zijn om hun kinderen naar een voorschoolse voorziening te
laten gaan.
4.6 Uitvoering
Om het nieuwe minimabeleid met de aanbevelingen uit te voeren is een uitvoeringsplan opgesteld. Op grond van de
aanbevelingen zijn hierin de noodzakelijke acties en de tijdsplanning opgenomen.
Onderwerp Actie Tijdspad
Verbetering
communicatie
Verbetering
samenwerking
20 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
In samenwerking met de afdeling communicatie een communicatieplan
maken om de doelgroep beter te bereiken.
Informatiebijeenkomst organiseren voor maatschappelijke organisaties met
als doel netwerkversterking en informatie-uitwisseling.
Minimaloket Onderzoek naar de mogelijkheid van het inrichten van een minimaloket in de
Inkomensondersteu
ning
gemeente. Hierbij moeten antwoord zijn op de vragen waar en hoe. Hierbij
denken aan KCC, Mens of Stichting Maatschappelijke ondersteuning.
Regie op de uitvoering van de inkomensondersteunende voorzieningen.
Verleng de (subsidie)contracten met de bestaande uitvoeringsorganisaties.
Wijkcoach Tussentijdse evaluatie over het effect van de wijkcoach op de groei op de
participatieladder van de inwoners in de bijstand. Op basis van de uitkomst
een besluit nemen over structurele inbedding van deze functie.
Maatjesproject In samenwerking met VIA, de Cliëntenraad Sociale Zaken De Bilt, Bureau
Schuldregeling RSD en Steunpunt Vluchtelingen De Bilt experimenteren met
maatjesprojecten. Op basis van de resultaten een besluit nemen.
Schuldhulpverlening - In samenwerking met de afdeling communicatie en de RSD een
thematische voorlichtingscampagne opzetten om de financiële zorgen van de
inwoners aan te pakken en in de toekomst te voorkomen.
- Voorlichting aan kinderen en hun ouders over het omgaan met geld in
samenwerking met CJG.
Jeugdbeleid - Verordening kinderparticipatie opstellen en vaststellen.
- In de Nota Jeugdbeleid specifiek ingaan op het voorkomen van sociale
uitsluiting van kinderen uit financieel kwetsbare gezinnen.
Kinderopvang Onderzoek naar de omvang van de groep peuters waarvan de ouders geen
gebruik kunnen maken van gemeentelijke dan wel rijksregelingen.
Beleidscyclus Evaluatie en actualisatie
4 e kw.
2012
4 e kw.
2012
2013
2012-2016
2014
2013-2014
2012-2013
4 e kw.
2012
2012-2013
3 e kw.
2016

5 Communicatie en Evaluatie nieuw beleid
5.1 Communicatie
In samenwerking met de afdeling Communicatie wordt er een communicatieplan opgesteld om het nieuwe beleid te
communiceren en in te kunnen voeren. Dit maakt onderdeel uit van de uitvoeringsplan.
Het bereiken van de kwetsbaren en de doelstellingen van het minimabeleid zijn afhankelijk van goede communicatie en
voorlichting. De bestaande kanalen moeten extra worden benut, zodat de financieel kwetsbaren beter worden bereikt.
Aandachtspunt hierbij zijn de laaggeletterden en analfabeten. Daarnaast is het van belang dat de ketenpartners op de
hoogte zijn van het nieuwe minimabeleid en dienen zij hier soms zelf scholing te volgen of te worden voorgelicht.
Daarnaast zal onderling meer moeten worden samengewerkt en op de juiste manier naar elkaar worden doorverwezen,
om zo de financieel kwetsbaren optimaal gebruik te laten maken van het minimabeleid. Hierover gaat aanbeveling 1
(zie hoofdstuk 4).
5.2 Evaluatie
De beschreven aanbevelingen leveren een bijdrage met uiteindelijk doel de zelfredzaamheid te stimuleren van financieel
kwetsbare inwoners, zodat zij zelfstandig kunnen meedoen aan en in de samenleving. Het minimabeleid heeft effect
als:
• Het beleid, binnen de mogelijkheden, armoede tegengaat;
• Financieel kwetsbaren doen mee aan en in de samenleving;
• Financieel kwetsbaren zijn meer zelfredzaam;
• Het bereik van de minimaregelingen is toegenomen.
Deze bovenstaande effecten zijn bij een volgende evaluatie te toetsen aan de hand van de aanbevelingen die in deze
nota staan beschreven. Of het beleid, binnen de mogelijkheden, armoede tegengaat kan worden onderzocht aan de
hand van de resultaten van de gedane aanbevelingen gericht op preventieve schuldhulpverlening en door een
inventarisatie van het gebruik van de voorzieningen door de doelgroep.
Om te toetsen of er een toename is van het meedoen aan en in de samenleving door de financieel kwetsbaren, kan
gebruik gemaakt worden van evaluatie van de volgende aanbevelingen uit deze nota; evaluatie van de wijkcoach,
ervaringsdeskundigen als minimaatjes, het benutten van de combinatie van lokale projecten en de effecten van een
laagdrempelige voorlichting en informatievoorziening. Dit geldt ook voor het evalueren van de vraag of de financieel
kwetsbaren meer zelfredzaam zijn geworden.
Of het bereik van de minimaregelingen is toegenomen kan getoetst worden door een vergelijking te maken tussen het
huidige gebruik/deelname, en het gebruik/deelname op het moment van evaluatie van deze nota.
21 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

6 Financiën
Dit overzicht is gebaseerd op de in gemeentebegroting geraamde budgetten voor de minimaregelingen én op het
percentage van 10 procent wat uit het re-integratiedeel van het Participatiebudget beschikbaar is voor lokale
participatie-initiatieven. Het bedrag uit het Participatiebudget is indicatief maar de uitgaven zijn gelijk aan het
definitieve vastgestelde rijksbudget.
Door hogere uitgaven voor de Langdurigheidtoeslag, de collectieve ziektekostenverzekering en de Formulierenbrigade
levert het afschaffen van de bijdrage in de kosten van het openbaar vervoer niet het financiële voordeel waarop was
gehoopt.
De kosten van het contract met het U-pasbureau zijn per 2013 gebaseerd op de werkelijke kosten. Met het financiële
voordeel over 2012 is een post onvoorzien aangemaakt. Dit zal worden gebruikt voor de uitwerking van de
aanbevelingen. Om dit voor de looptijd van het beleid in te kunnen zetten, wordt in de jaarrekening 2012 een reserve
gevormd voor het gemeentelijk minimabeleid.
Gemeentelijke
minimaregelingen Uitgaven
Omschrijving 2012 2013 2014 2015 2016
LDT € 103.000 € 103.000 € 103.000 € 103.000 € 103.000
ziektekostenverzekering € 95.000 € 95.000 € 95.000 € 95.000 € 95.000
U-pas € 125.000 € 125.000 € 125.000 € 125.000 € 125.000
Jeugdsportfonds € 6.700 € 6.700 € 6.700 € 6.700 € 6.700
St. Leergeld De Bilt € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000 € 10.000
Computerregeling € 8.000 € 8.000 € 8.000 € 8.000 € 8.000
Sociaal fonds € 1.600 € 1.600 € 1.600 € 1.600 € 1.600
communicatie € 4.000 € 4.000 € 4.000 € 4.000 € 4.000
Kwijtschelding rioolrechten pm pm pm pm pm
Kwijtschelding vuilnisrechten pm pm pm pm pm
kwijtschelding OZB pm pm pm pm pm
Kwijtschelding hondenbelasting € 12.000 € 12.000 € 12.000 € 12.000 € 12.000
kwijtschelding eigen bijdrage wmo pm pm pm pm pm
Formulierenbrigade € 16.000 € 16.168 € 0 € 0 € 0
wijkcoach € 87.950 € 40.000 € 50.000 € 50.000 € 50.000
onvoorzien € 70.579 € 3.969 € 6.340 € 6.340 € 6.340
TOTAAL uitgaven € 539.829 € 425.437 € 421.640 € 421.640 € 421.640
Omschrijving Begroot
gemeentelijke minimaregelingen € 488.724 € 371.640 € 371.640 € 371.640 € 371.640
Pp-budget,reintegratie,10 % € 51.105 € 53.797 € 50.000 € 50.000 € 50.000
TOTAAL begroot € 539.829 € 425.437 € 421.640 € 421.640 € 421.640
22 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 1 Definities
Activering: Activering in de zin van het (financieel) stimuleren dat zoveel mogelijk minima
23 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
(meer) actief worden in de sport, cultuur en samenleving.
Broodnood: Indien belanghebbende geen geld meer kan opnemen door een ernstige
Cliëntenraad
debetstand op de bankrekening en de uitkering nog niet is verstrekt.
Sociale Zaken De Bilt: De cliëntenraad Sociale Zaken behartigt de belangen van de inwoners van de
gemeente De Bilt met een minimum inkomen. Deze raad, met onder andere leden
uit de bijstand, adviseert de gemeente over het gemeentelijk beleid. 4
Eigen kracht (empowerment): Het proces waardoor mensen meer invloed verwerven over (eigen) beslissingen en
acties, daarmee de regie over het leven herwinnen en zo sturing aan de eigen
toekomst geven.
Financieel kwetsbare groepen: Inwoners met een (tijdelijk) laag inkomen (tot maximaal 125% van het
minimumloon), die niet vermogend zijn conform de uitgangspunten van de Wet
Werk en Bijstand (WWB), en/of te maken hebben met een schuldenproblematiek.
‘meedoen aan de samenleving’: het gebruik maken van en deelname aan de regelingen en de collectieve
voorzieningen. Dit zijn voorzieningen die vooral op landelijk en regionaal niveau
aanwezig zijn.
‘meedoen in de samenleving’: zelf actief en op eigen kracht meedoen.
MENS: Project MENS heeft tot doel te zorgen voor een volledig pakket aan diensten op de
gebieden wonen, welzijn en zorg in de gemeente De Bilt, kortom MENS realiseert
woonservicewijken (in De Bilt en Maartensdijk). Om mee te kunnen blijven doen
met de samenleving is een belangrijk uitgangspunt in het project.
Minima: Inwoners met een inkomen tot 110% van het minimumloon, die niet vermogend
zijn conform de uitgangspunten van de Wet Werk en Bijstand (WWB).
Minimakring: Dit netwerk bestaat uit maatschappelijke organisaties die direct te maken hebben
met de doelgroep minima.
Participatie: Zorg dragen voor actieve deelname van alle inwoners van de gemeente aan en in
aan de samenleving ongeacht inkomen, afkomst, geslacht, leeftijd,
opleidingsniveau en anderzijds, om de zelfstandige bestaanszekerheid te
bevorderen.
Participatie aan: Het gebruik maken van en deelname aan regelingen en collectieve voorzieningen
en regelingen.
Participatie in: Zelf actief, op eigen kracht en naar vermogen, meedoen.
RSD: De Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn Heuvelrug (RSD) voert de Wet werk en
bijstand (WWB) uit voor inwoners van de gemeenten De Bilt, Bunnik, Utrechtse
Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist.
U-pas: De U-pas is een gratis kortingspas voor inwoners van Utrecht, Houten, Stichtse
Vecht, De Bilt, Nieuwegein en IJsselstein met een laag inkomen. U-pashouders
krijgen met de pas korting op sport, recreatie en cultuur.
WMO: Wet maatschappelijke ondersteuning
WWB: Wet werk en bijstand
Wettelijk sociaal minimum: bijstandsnorm, wettelijk minimumloon
WWNV: Wet werken naar vermogen
Zelfredzaamheid: Zelfredzaamheid is het vermogen (normale) activiteiten in het dagelijkse leven
zelfstandig uit te kunnen voeren.
4 http://www.debilt.nl/nl-nl/algemeen/persberichten/2009/februari/verruiming-gemeentelijk-minimabeleid.aspx

Bijlage 2 Doelgroepanalyse
Om inzicht te hebben op de grootte en kenmerken van de huishoudens met een inkomen tot 110 % van het sociaal
minimum binnen De Bilt is een doelgroepanalyse uitgevoerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
1. CBS Statline, geraadpleegd op 18 februari 2012. Het verwerken van de vermelde informatie vond plaats door
omrekening van genoemde eenheden en percentages. Hierbij kan, door het doorrekenen met afgeronde getallen, enige
onnauwkeurigheid niet voorkomen worden.
2. rapportage ‘Klanttevredenheidsonderzoek U-pas De Bilt’ van 29 april 2010, uitgevoerd door Tangram advies &
onderzoek. Dit onderzoek wordt representatief geacht voor de gehele doelgroep.
3. GBA gegevens De Bilt, 31-12-2011.
4. Management informatie De Bilt, 2e kwartaal 2011.
De doelgroepanalyse is opgesteld op basis van de beschikbaarheid van bovenstaande informatie uit met name de
periode 2009-2011.
Tabel 1 Inwonersinformatie
Categorie Aantal bron
Inwoners 42.078 3
Huishoudens 18.550 1
Huishoudgrootte 2,2 1
Minimahuishouden 1400 1
Beroepsbevolking 18.500 1
Personen met uitkering 2470 1
minderjarigen 9036 3
Tabel 2 Aantal minderjarigen in gemeente De Bilt (bron GBA De Bilt, 31-12-2011)
Leeftijd totaal
0 t/m 3 1578
4 t/m 12 4724
13 t/m 17 2734
Totaal 9036
Tabel 3 Overzicht aantal uitkeringen (WWB inkomensdeel, Wij inkomensvoorziening en BBZ) naar norm en exclusief
IOAW en IOAZ, eerste kwartaal 2011 (bron Voorjaarsnota 2011,RSD)
Gehuwd/ samenwonend Alleenstaande ouder Alleenstaand Totaal
24 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
54 88 48 70
Tabel 4 Overzicht aantal uitkeringen naar soort (WWB inkomensdeel, WIJ inkomensvoorziening, BBZ, IOAW en IOAZ),
eerste kwartaal 2011
Personen 18 –
27 jaar WIJ
Personen < 65
jaar
Elders verplicht
verzekerd
Krediet
hypotheek
IOAW IOAZ Totaal
29 319 1 0 20 4 373
Tabel 5 Overzicht U-Pashouders (Bron Management info De Bilt, 2e kwartaal 2011/peildatum: 01-07-2011)
Type klant Aantal U-
pashouders
Hoofdklant 1078 1078
Partner 200
Kinderen 458
Totaal 1736
Aantal huishoudens

Bijlage 3 Overzicht meedoen aan de samenleving, landelijk
Landelijk beleid:
Generiek inkomensbeleid is de verantwoordelijkheid van het Rijk. Periodiek (per januari en juli) wordt door het
ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het sociaal minimum vastgesteld. De bijstandsnorm en de Algemene
ouderdomswet (AOW) worden hieraan gerelateerd. Deze norm geldt voor alle inwoners van Nederland. Een overzicht
van het landelijk beleid ter voorkoming van armoede en koopkrachtdaling aan uitkeringen, toeslagen en
tegemoetkomingen voor speciale groepen of voor speciale kosten en de uitvoering hiervan.
Uitkeringen levensonderhoud (sociale zekerheidswetten)
• Algemene wet bijzondere ziektekosten (AWBZ)
• Ziektewet
• Algemene ouderdomswet (AOW-uitkering)
• Algemene nabestaanden wet (ANW-uitkering)
• Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)
• Werkloosheidswet (WW-uitkering)
• Toeslagenwet
• Wet werk en bijstand (WWB/IOAW/IOAZ) (wet werken naar vermogen volgt deze wet op)
• Langdurigheidstoeslag (LDT, kaderwetgeving WWB over extra bijstand voor gebruiksgoederen, verder
gemeentelijk beleid
• Wet werken naar vermogen (WWNV) (per 1 januari 2012 van kracht voor alle nieuwe aanmeldingen, op 1
januari 2013 voor alle huidige inwoners met een WWB-uitkering)
• Besluit bijstand zelfstandigen: bijstandsuitkering levensonderhoud of bedrijfskapitaal
Kortingen en toeslagen op inkomen uit werk of uitkering
• Inkomensafhankelijke arbeidskorting
• Combinatiekorting
• Alleenstaande ouderkorting
• Kindgebonden budget (is samengevoegd met De tegemoetkoming schoolkosten)
• Zorgtoeslag
• Huurtoeslag
• Kinderopvangtoeslag
Financiële tegemoetkomingen
• Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo): kaderwetgeving, verder gemeentelijk beleid
• Bijzondere bijstand (kaderwetgeving via WWB, verder gemeentelijk beleid
• Algemene Kinderbijslagwet (kinderbijslag)
• Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg)
• Studiekosten via Informatie en Beheergroep
• Tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS)
• Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB)
Particuliere initiatieven (ook op lokaal niveau)
• Voedselbank
• Stichting Leergeld
• Diaconieën
• Jeugdsportfonds
25 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 4 Overzicht meedoen aan de samenleving
Voorzieningen gericht op in inkomensvoorziening
• Bijstandsuitkering WWB met ingang van 1 januari 2013 WWNV, IOAW, IOAZ, BBZ.
Bij het toekennen en verstrekken van bijstand voor levensonderhoud is geen sprake van gemeentelijke beleidsvrijheid.
• Toeslagen alleenstaanden en alleenstaande ouders.
Extra uitkering voor de bestaanskosten als de kosten niet met een ander kunnen worden gedeeld. De gemeentelijke
beleidsregels hiervoor zijn vastgelegd in de “Toeslagenverordening WWB 2012 RSD.
• Langdurigheidstoeslag (LDT)
De LDT is voor de minima die drie jaar lang een langdurig laag inkomen hebben en geen uitzicht op
inkomensverbetering. Een langdurig laag inkomen is een inkomen dat gedurende de referte periode niet uitkomt boven
de 100% van de bijstandsnorm. De beleidsregels over de hoogte van de toeslag, de invulling van de begrippen
langdurig, laag inkomen en gebrek aan arbeidsperspectief moeten zijn vastgelegd in de “Verordening
langdurigheidstoeslag WWB 2012 RSD” en de “Beleidsregels langdurigheidstoeslag WWB 2012 RSD”.
Bijzondere bijstand
Op grond van de WWB kan de gemeente financieel tegemoetkomen in uitgaven voor noodzakelijke kosten in het
bestaan. De volgende mogelijkheden zijn aanwezig:
• Bijzondere bijstand voor uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan.
• Drempelbedrag.
De gemeenten hebben de bevoegdheid om een wettelijke gemaximeerd drempelbedrag toe te passen (artikel 35
WWB). De RSD heeft ervoor gekozen geen drempelbedrag als ondergrens voor een vergoeding binnen de bijzondere
bijstand toe te passen. De aanvrager heeft hierdoor geen eigen bijdrage.
• Woonkostentoeslag
Op grond van individualisering (uitzonderlijke en tijdelijke situaties) kan de gemeente iemand tijdelijk een
woonkostentoeslag als specifieke bijzondere bijstand toekennen.
• Reiskosten mbo-scholieren
De OV-jaarkaart voor studenten en verstrekt door de IB-groep geldt niet voor Mbo-scholieren. Daarom is het
toegestaan de reiskosten via de bijzondere bijstand te vergoeden.
• Categoriale bijzondere bijstand in natura:
Categoriale bijzondere bijstand is in eerste instantie niet toegestaan door het rijk. Ter ondersteuning van huishoudens
met schoolgaande kinderen mogen gemeenten op grond van artikel 35, vijfde lid van de WWB categoriale bijstand in
natura verstrekken. De achterliggende gedachte hierbij is dat kinderen in hun kans en mogelijkheden op ontwikkeling
en participatie niet moeten worden belemmerd door de slechte financiële positie van hun ouders.
Re-integratie
Op grond van de WWB en het gemeentelijke re-integratiebeleid kunnen re-integratie gerelateerde kosten worden
vergoed. Het betreft de volgende kosten:
• Vergoeding/ betaling van kosten gerelateerd aan het re-integratietraject.
De kosten die worden gemaakt in het kader van de arbeidsinschakeling worden gefinancierd uit het Werkdeel WWB. Te
denken valt aan reis- en scholingskosten. De gemeentelijke beleidsregels zijn vastgelegd in de “Re-
integratieverordening Wet werk en bijstand RSD 2007”.
Onkostenvergoeding vrijwilligerswerk
Op grond van de WWB worden de inkomsten uit parttime werk niet helemaal verrekend met de bijstandsuitkering
(zogenaamde algemene inkomensvrijlating);
• Onkostenvergoeding vrijwilligerswerk
Als een organisatie voor vrijwilligerswerk, als onderdeel van het sociaal activerings- of het werkervaringstraject, een
onkostenvergoeding uitbetaalt, wordt het door de Belastingdienst vastgestelde onbelaste bedrag niet verrekend met de
uitkering;
• Uitstroompremie na succesvolle uitstroom naar de arbeidsmarkt
Na 6 maanden regulier werk kan een ex-uitkeringsgerechtigde zelf een uitstroompremie aanvragen. Dit onderwerp is
ook opgenomen in de “Re-integratieverordening Wet werk en bijstand RSD 2007”. In de praktijk blijft het aantal
aanvragen in relatie tot uitstroomcijfers sterk achter;
26 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

• Inburgeringstraject
Op grond van de Wet inburgering vindt via het inburgeringstraject de integratie plaats, al dan niet gecombineerd met
een zorgtraject of een traject naar werk (het zogenaamde duale traject). Op de eigen bijdrage na wordt het traject
geheel vergoed;
• Schuldhulpverlening
Met een speciaal programma biedt de RSD klanten een schuldhulpverleningstraject. Als re-integratie ook aan de orde is
maakt de schuldhulpverlening onderdeel uit van dat traject. De trajectkosten worden niet bij de klant in rekening
gebracht;
• Zorgtraject
Een zorgtraject gaat meestal vooraf aan een sociaal activerings- of re-integratietraject. Ook hiervoor zijn de
beleidsregels vastgelegd in de “Re-integratieverordening Wet werk en bijstand RSD 2007” en worden de kosten uit het
Werkdeel WWB vergoed;
• Gedeeltelijke kosten en eigen bijdrage kinderopvang
27 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 5 Behoeften uit het veld
Om de evaluatie en actualisatie van het beleid te kunnen doen is er op verschillende manieren informatie verzameld. Dit
is gebeurd middels:
- een enquête aan de maatschappelijke organisaties (minimakring)
- een informatiebijeenkomst met de achterban van de cliëntenraad sociale zaken De Bilt
- een brainstormsessie met de cliëntenraad sociale zaken De Bilt
- diverse gesprekken in het veld met o.a. de Wijkcoach, het wijkrestaurant en Voedselbank
- daarnaast is er rekening gehouden met de lokale en de regionale een advies van de sociale zaken De Bilt.
Hieronder worden uitkomsten beschreven van die gesprekken.
Behoeften vanuit de cliëntenraad
Vanuit de cliëntenraad blijkt dat zij graag willen dat drempels voor de burger lager worden en informatie begrijpelijker.
Zo kan de burger in één keer over de bestaande regelingen en ontwikkelingen geïnformeerd worden waarbij er ook
sprake is van eenmalig papierwerk. Eén contactpersoon is wenselijk. Daarnaast is er behoefte, mede door het
ontbreken van internet bij veel mensen uit de doelgroep, aan gemakkelijk leesbare en begrijpelijke informatiefolders op
locaties waar de doelgroep geregeld komt. Concreet wordt genoemd: de huisarts, apotheek, wijkvereniging ect.
Ook voldoende kennis bij de sociaal maatschappelijke organisaties over de sociale kaart en de inkomensondersteunende
maatregelen wordt als een wens geuit. Het betrekken van wijkbeheerder vanuit de woningbouwvereniging, die bij de
inwoners thuis komt, kan een meerwaarde hebben.
Zorg voor beter communicatie met de doelgroep en betere en laagdrempelige toegang tot en publiciteit van de
regelingen en voorzieningen.
De cliëntenraad ziet een meerwaarde in één centrale loket/ aanspreekpunt waar minima terecht kunnen voor informatie
over bijzondere bijstand, maatschappelijke participatie, de langdurigheidstoeslag, andere minimavoorzieningen, en waar
ze ook een aanvraag in kunnen dienen. Vanzelfsprekend wordt gevonden dat mensen dat in hun eigen gemeente, bij
het gemeentehuis zouden moeten kunnen doen. Het reizen naar RSD in Zeist wordt hierbij als een drempel beschouwd.
Zorg voor één loket en/ of aanspreekpunt waar minima terecht kunnen voor alle vragen.
Gericht op het vergroten van de participatie en eigen kracht door de doelgroep, en het versterken van het zelfbeeld,
wordt een vorm van maatjesproject genoemd. Ervaringsdeskundigen en/of minima kunnen hun kennis overdragen of
een tijdelijke ondersteuning zijn voor een andere minima. Door (tijdelijke) ondersteuning wordt de zelfredzaamheid
vergroot. Het concept van de Stichting Vluchtelingenwerk, waarbij vrijwilligers een maatje zijn voor een vluchteling en
gelijktijdig werken aan zelfredzaamheid, is als goed werkend voorbeeld hiervoor benoemd.
Creëer maatjesprojecten waarbij de ervaringsdeskundigen ingezet kunnen worden.
Men is voor het behoud van de bestaande voorzieningen, te weten de U-pas, kwijtschelding waterschappen, geen eigen
bijdrage WMO en de bijdrage aan de collectieve ziektekostenverzekering. Vanuit de cliëntenraad is tenslotte het
voorstel (in brief 30 december 2011) gedaan om de € 50,00 welk voorheen werd verstrekt voor de kosten van
maatschappelijke participatie, te besteden aan de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. Door de verhoging
van de eigen bijdrage van de ziektekostenverzekering komt de burger namelijk meer in financiële problemen.
Houd de huidige inkomensondersteunende voorzieningen in stand.
Behoeften vanuit de maatschappelijke organisaties
Door de maatschappelijke organisaties (Diaconie/ Werkgroep oecumenisch diaconaat, Diaconie/ College van Diaken van
de protestantse gemeenten te De Bilt, Plaatselijke stichting Emmaus De Bilt, landelijk: Secretariaat Emmaus Nederland,
Fonds Bijzondere Hulp De Bilt, St. Leergeld De Bilt, het U-pasbureau, het Jeugdsportfonds, het Jeugdcultuurfonds en
R.K. Diaconie (Maartensdijk) – Bilt’s Parochieverband) ook wel de minimakring genoemd, wordt aangegeven dat er
28 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

ehoefte is aan een sociale kaart. Zij zouden daarbij ook graag een overzicht hebben van de aanwezige vrijwilligers in
een wijk.
Daarnaast zien zij graag een goede samenwerking tussen organisaties, waarbij er in het concrete geval direct kan
worden samengewerkt. De partners onderling werken nu weinig samen en hebben weinig kennis van elkaars producten
en diensten. Van een integrale aanpak is dan ook geen sprake.
De overlegstructuur die de afgelopen jaren door de gemeente is geprobeerd op te zetten, is door de organisaties niet
goed van de grond gekomen. De voedselbank was nog niet aangesloten bij deze overlegstructuur maar heeft
aangegeven hier graag deel van uit te maken, daar zij uitsluitend met de doelgroep financieel kwetsbaren werken en
graag kennis zouden delen.
Samenwerking, afstemming en integraliteit als het gaat om financieel kwetsbaren is een vereiste. Vaak spelen er
meerdere problemen, ook wel Multi problematiek genoemd, waarbij samenwerking van verschillende partners
noodzakelijk is, om een klant meer zelfredzaam te maken en te laten meedoen aan en in aan de samenleving.
Omdat ook de ketenpartners aangeven hier behoefte aan te hebben, zal er een overlegstructuur worden ontwikkeld. De
rol van de gemeente zal hierin klein zijn, eerder faciliterend bij het opzetten van de overlegstructuur.
Investeer in een netwerk tussen de organisaties die met de financieel kwetsbaren te maken hebben.
Behoeften vanuit de wijkcoach
De wijkcoach wil graag adressen van minimakring en een betere bekendheid met de voorzieningen en regelingen om
cliënten zo nog beter van dienst te kunnen zijn. Voor de cliënten die door de wijkcoach worden begeleid zou ze graag
meer tijd willen, ook voor andere personen die niet klanten van de RSD zijn, en een ruimer budget voor o.a. cursus of
scholing, reiskostenvergoeding voor bijv. vrijwilligerswerk. Daarnaast is het van belang dat mensen beter op de hoogte
zijn over waar zij hulp of financiële ondersteuning kunnen krijgen.
Geef de wijkcoach meer ruimte om bredere doelgroep te bereiken en zorg dat er meer kennis is over sociale kaart van
De Bilt.
Behoeften vanuit het wijkrestaurant
Het wijkrestaurant is zeer recent geopend en heeft de wens zich te profileren als een ontmoetingsplek en verbindende
schakel in wijkaangelegenheden. Het wijkrestaurant is op zoek naar vrijwilligers. Samenwerkingsverbanden, zoals met
het project wijkdiensten, intensiveren en concreet invullen.
Vergroot de bekendheid over de mogelijkheden van het wijkrestaurant onder de financieel kwetsbare groep. Stimuleer
de verbinding van het wijkrestaurant met lokale projecten en voorzieningen.
29 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 6
30 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT
Inkomensondersteunende voorzieningen in een oogopslag
Voor een uitgebreide digitale sociale kaart wordt verwezen naar: www.debilt.nl >zorgloket
Thema wie wat WAAR
1. Inkomen
2. Werk
Belastingdienst Toeslagen en kortingen op inkomen en voor mensen met kinderen T. 0800-0543 , E. www.toeslagen.nl
Gemeente Kwijtschelding gemeentelijke belastingen: rioolrechten, vuilnisrechten, hondenbelasting
T. 030-2862190 E.
gemeentebelastingen@utrecht.nl
Regionale Sociale Dienst Bijstandsuitkering voor levensonderhoud T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
Sociale verzekeringsbank Kinderbijslag T. 030-2649020
Sociale Verzekeringsbank (Aanvullende) AOW T.030-2649000
Voedselbank Zeist Geven mensen met financiële problemen tijdelijk een voedselpakket. Gelijktijdig steun van externe deskundigen is mogelijk E. www.voedselbankzeist.nl
Waterschap Kwijtschelding waterschapsbelasting T. 0800-0231777, www.destichtserijnlanden.nl
WERKplein Eerste instantie waar mensen terecht kunnen wanneer ze werkloos zijn of gaan worden T. 030-6929500, E. www.werk.nl
Regionale Sociale Dienst/Bureau Inburgering Aanbod en bekostiging van inburgeringsprogramma nieuwkomers T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
Regionale Sociale Dienst Bemiddeling en bekostiging reintgratie naar de arbeidsmarkt T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
WERKplein Bemiddeling en bekostiging reintgratie naar de arbeidsmarkt T. 030-6929500, E. www.werk.nl
3. Onderwijs
4. Wonen
5. Zorg
6. Welzijn
7. Vrije tijd
8. Overig
Belastingdienst Tegemoetkoming onderwijskosten T. 0800-0543, E. www.toeslagen.nl
Computerregeling
Kinderen in het bezit van een U-pas en die voor het eerst naar het voortgezet onderwijs gaan, kunnen een computer aanvragen. Aanvraagformulier bij receptie bij receptie gemeentehuis Bilthoven Bilthoven of via www.debilt.nl
DUO (IB-groep) Studiekosten-financiering beroepsonderwijs T. 050-5997755, www.ib-groep.nl
Regionale Sociale Dienst Bijzondere bijstand voor reiskostenvergoeding mbo-scholieren T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
School€xtra Gedeeltelijke vergoeding kosten schoolactiviteiten voor kinderen van 4-16 jaar, die in het bezit zijn van een U-pas
Informatie: school van het kind.
Stichting Leergeld De Bilt
Belastingdienst Huurtoeslag T. 0800-0543, E. www.toeslagen.nl
Leger Des Heils Laagdrempelige 24-uurs opvang voor dak- en thuislozen T. 030-2513604, E. www.legerdesheils.nl
Leger Des Heils Algemene opvang voor dak- en thuislozen T. 030-2656568, E. www.legerdesheils.nl
Regionale Sociale Dienst Bijzondere bijstand: vergoeding voor noodzakelijke kosten vanwege bijzondere omstandigheden die men niet zelf kan betalen en niet T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
op een andere manier vergoed worden
Regionale Sociale Dienst Langdurigheidtoeslag: extra bijdrage voor mensen tussen 23- en 65 jaar die zeer langdurig een uitkering hebben. T. 0800-6929595,
www.rsdkrh.nl
T. 0800-6929595, E. www.rsdkrh.nl
St Emmaus Opvang dak- en thuislozen. T. E. www.emmaus.nl
Belastingdienst Zorgtoeslag T. 0800-0543, E. www.toeslagen.nl
Diaconie Vanuit de kerken zorg voor mensen in materiële nood kerken De Bilt
Gemeente/Zorgloket Aanpassingen woning, hulpmiddelen wonen, geen eigen bijdrage hulp in de huishouding T.030-2289411, E. www.debilt.nl > zorgloket
Gemeente Leerlingenvervoer: vervoersvergoeding huis-school T. 030 228 94 11, E. www.debilt.nl
Regionale Sociale Dienst Collectieve ziektekostenverzekering: bijdrage van de gemeente aan mensen met een inkomen tot 110 % WML bij deelname aan een T. 0800-6929595, www.rsdkrh.nl
ziektekostenverzekering via de RSD.
Stichting Tafeltje Dekje Bilthoven Maaltijden bezorgen bij mensen die tijdelijk of langdurig niet zelf voor een hoofdmaaltijd kunnen zorgen. T. 030-2288000
Stichting Animo Bij dragen aan een zo breed mogelijke participatie van alle groepen/individuenen in de gemeenschap, met bijzondere aandacht voor
kwetsbare groepen/individuen. Er is een speciaal belastingspreekuur
T 030-2201701, www.animowerkt.nl
V.V.S.O WVT
Materiële en financiële hulp voor schoolgaande kinderen die om financiële redenen niet met leeftijdsgenoten kunnen meedoen aan
(buiten)schoolse buitenschoolse activiteiten
T. 06 -12 70 37 37/ 030- 2291437,
E. www.leergeld.nl
De stichting vervult een schakelfunctie tussen hulpvragende inwoners van de gemeente en hulpbiedende organisaties. Er is een speciaal T belastingspreekuur
030- 228 49 73, www.vvsowvt.nl
CJP-pas Culturele kortingspas voor jongeren tot 30 jaar
www.cjp.nl
Jeugdsportfonds financiele bijdrage in geval van ouders van kinderen 6-16 jaar de kosten voor sportactiviteiten niet kunnen betalen. E. www.jeugdsportfonds.nl
Museumjaarkaart Gratis toegang of korting musea E. www.museumjaarkaart.nl
Nederlandse Spoorwegen Kortingsregeling NS ouderenkorting E. www.ns.nl , www.50plusplein.nl
Stichting Leergeld De Bilt Materiële en financiële hulp voor schoolgaande kinderen die om financiële redenen niet met leeftijdsgenoten kunnen meedoen aan
(buiten)schoolse buitenschoolse activiteiten
T. 06 -12 70 37 37/ 030- 2291437, E. www.leergeld.nl
U-pasbureau Kortingen en soms gratis toegang op sociaal, culturele en sportieve activiteiten. T 030-286 50 50, www.upas.nl
Juridisch Loket Utrecht Helpt met juridische vragen T. 0900-8020, www.juridischloket.nl
Rechtswinkel (bij V.V.S.O WVT)
De stichting vervult een schakelfunctie tussen hulpvragende inwoners van de gemeente en hulpbiedende organisaties. Belasting spreekuur T 030- 228 49 73, E. www.vvsowvt.nl
St. Animo Belastingspreekuur T. 030-2201701, E. www.animowerkt.nl
Vitras Algemeen maatschappelijk werk T. 0900-8212382
Wijkserviceteams MENS Vragen over wonen, zorg en welzijn T. 030-2217550 of 0340-211055, E. helpdeskdb@mensdebilt.nl

Bijlage 7 Maatschappelijk organisaties
Aan de onderstaande organisaties is enquête met betrekking tot de evaluatie van het beleid:
Diaconie/ Werkgroep oecumenisch diaconaat
Doelstelling: vanuit de kerken zorg voor mensen in materiële nood.
Diaconie/ College van Diaken van de protestantse gemeenten te De Bilt
Doelstelling: vanuit de kerken zorg voor mensen in materiële nood.
R.K. Diaconie (Maartensdijk) – Bilt’s Parochieverband
Plaatselijke stichting Emmaus De Bilt
Doelstelling: de opbrengst van de verkoop tweedehands goederen komt ten goede aan het opvangen van dak- en
thuislozen en financiële steun aan ontwikkelingsprojecten en bewustwording.
Fonds Bijzondere Hulp De Bilt
Doelstelling: financiële hulp aan inwoners van de gemeente De Bilt die zich in acute noodsituaties bevinden en verder
nergens terecht kunnen (broodnood). (de stichting wil niet in de publiciteit)
St. Leergeld De Bilt
Doelstelling: materiële en financiële hulp voor schoolgaande kinderen - die om financiële redenen niet met
leeftijdsgenoten kunnen meedoen aan schoolse en buitenschoolse activiteiten - op een zodanige wijze dat de dreiging
van sociaal isolement/uitsluiting wordt verminderd dan wel wordt voorkomen.
Jeugdsportfonds
Doelstelling: Via een intermediair kan een kind hulp krijgen bij de bekostiging van bijvoorbeeld lidmaatschapsgeld en de
aanschaf van de eerste sportattributen. Particulier initiatief waarbij de gemeente gedeeltelijk financieel ondersteunt;
Voedselbank
Geeft een aanvullend voedselpakket voor mensen die (tijdelijk) in financiële moeilijkheden verkeerden.
31 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT

Bijlage 8 Bronnen
Rapporten
• Sociaal Cultureel Planbureau
Kunnen meer kinderen meedoen? Veranderingen in de maatschappelijke deelname van kinderen 2008- 2010,
oktober 2011
• Sociaal en Cultureel Planbureau
Armoedesignalement 2010: A. Soede & C. Vrooman, “Armoede volgens de budgetbenadering”(p. 43-66). Den
Haag.
• SCP, 2010 basispakket Nibud
• Tangram
Rapportage Klanttevredenheidsondezoek U-pas De Bilt 2010
• Managemenentinformatie U- pas De Bilt 2 e kwartaal 2011
• Schuldhulpverlening Loont, Nadja Jungmann en Roeland van Geuns, Amsterdam, juli 2011
• RSD: Jaarverslag 2011
• RSD: Tussentijdse evaluatie project wijkcoach; datum: 24 april 2012
• DSP groep
Websites
De sport-zorgtrajecten in beeld; Eerste tussenrapportage: beschrijving, typologie en kritische succesfactoren;
Wendy Buysse; Paul Duijvestijn,
• http://www.debilt.nl/nl-nl/algemeen/persberichten/2009/februari/verruiming-gemeentelijk-minimabeleid.aspx
• http://www.debilt.nl/gemeenteloket/producten/producten/g/gemeentelijke-belastingen-kwijtschelding-
aanvragen.aspx
• http://www.mensdebilt.nl/nl_NL/top/onderdelen
• http://www.voedselbankdebilt.nl/
• http://www.rsdkrh.nl/
• http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/szw
32 OP EIGEN KRACHT, GEMEENTE DE BILT