1e editie 2005 - NVVE

Desinfectie
van het wortelkanaalstelsel
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de desinfectantia die gebruikt worden tijdens
de wortelkanaalbehandeling. De eigenschappen van de verschillende antimicrobiële middelen
en het effect ervan op de endodontische microflora wordt beschreven. Ten slotte worden prak-
tische tips voor de toepassing tijdens de wortelkanaalbehandeling aangereikt.
Dr. Linda Peters
Desinfectie van het wortelkanaalstelsel bij de endodontische behandeling
Inleiding
Oorzaak van een parodontitis apicalis is infectie
van het wortelkanaalstelsel (Kakehashi et al,
1965). Genezing van de parodontitis apicalis
wordt mogelijk als de wortelkanaalinfectie kan
worden geëlimineerd met behulp van desinfectantia.
De micro-organismen die zich in het wortelkanaalstelsel
bevinden zijn uitvoerig onderzocht
en beschreven. Met behulp van geavanceerde
microbiologische technieken zijn al meer dan
twintig soorten bacteriën in het wortelkanaal
gevonden (Theilade, 2003). Om deze bacteriën
te elimineren is veel onderzoek gedaan naar
verschillende desinfectantia. Veruit het meeste
onderzoek is uitgevoerd op vrijzwemmende
(planktonische) micro-organismen. Recent is
echter aangetoond dat ook in het wortelkanaal
sprake is van een biofilm: een georganiseerde
a b
laag bacteriën ingebed in slijm, gehecht aan een
oppervlak (figuur 1 en 2). Biofilminfecties zijn
verantwoordelijk voor 65% van alle bacteriële
infecties in het menselijke lichaam (Costerton et
al, 1999). De bacteriën in de biofilm zijn in hoge
mate beschermd tegen irrigantia, desinfectantia
Figuur 1.a. Lichtmicroscopische
coupe van de biofilm in het
wortelkanaal (met dank aan
D. Riccucci).
Figuur 1.b. Detail van figuur a.
en antibiotica (Stewart et al, 2004). De belangrijkste
mechanismen die hieraan ten grondslag liggen
zijn (Donlan en Costerton, 2002):
◆ het vermogen van de biofilm om de concentratie
van het desinfectans in de omgeving
van de biofilm te reduceren;
1