De Hessencombinatie - Uitgave 9 | December 2012 - Hc 03

Morgenster Het knopen van de tapijten vormde een gezellige bezigheid
Mosterdzaad
groot klankbord, een soort echoput. Tot grote teleurstelling bij
predikant en gemeenteleden.
Wetenschappelijk onderzoek
Er werd van alles geprobeerd en diverse geluidsinstallaties
werden getest. De nagalm van Drempt kreeg landelijke
bekendheid. Het fenomeen was overigens ook bij vele andere
gerestaureerde kerken een probleem, echter niet zo extreem
als hier!
De landelijke aandacht had tot gevolg dat diverse deskundigen
zich meldden met eventuele oplossingen. Bureau Peutz
uit Nijmegen deed allerlei proeven maar liet verder niets meer
van zich horen. Ook TNO in Delft reageerde. Als wetenschappelijk
onderzoeksinstituut bood zij aan geheel kosteloos onderzoek
te laten doen door haar akoestisch bureau. Gezien de
fi nanciële positie van de kerkelijke gemeente na de kostbare
restauratie, was dit een buitengewoon aantrekkelijk aanbod
en men ging met dit instituut in zee. Ook de Rijksdienst voor
de Monumentenzorg was zeer geïnteresseerd en bestempelde
Drempt offi cieel tot proefproject.
Er werden opnieuw testen gedaan met heuse schietproeven
en ook de kerkgangers werden bij het onderzoek betrokken.
Geluiden met hoge en lage frequenties waren in Drempt het
gesprek van de zondag. Uiteindelijk bleek dit alles niet voor
niets te zijn geweest.
Oplossing
Alle gegevens en uitkomsten samen leidden tot de veronderstelling
dat een aanzienlijke verbetering, en wellicht zelfs een
oplossing, mogelijk was. Met de suggesties waarmee TNO
kwam, kon de nagalm mogelijk worden teruggebracht tot 1,6
seconde!
Deze suggesties hielden in: het rondom het koor aanbrengen
van een verend aangebrachte lambrisering; de tien blinde
muurvlakken bedekken met doorblaasbaar materiaal van 2x3
meter en 5 cm dik; de vloer van het koor bedekken met hoogpolig
tapijt; het orgel verplaatsen naar de westwand. Er werd
besloten een proef te doen.
In het koor werden triplex platen neergezet en op 9 meter
hoogte werden glaswoldekens van 2x3 meter opgehangen.
Ook op de vloer van het koor werd glaswol gelegd. Hoewel
er aan de westwand nog niets was gedaan was het resultaat
verbluff end! ‘Laten we het zo maar houden’, zeiden de kerkgangers.
Maar zo kon het niet blijven. Het was een erg lelijke
aanblik en achteraf gezien ook levensgevaarlijk. Iedereen had
last van de ronddwarrelende glaswolvezeltjes, met hoesten
en proesten als gevolg. Bij zonlicht was een scherm van helder
schitterende glasvezels waarneembaar. Tijdens het stofzuigen
trok de koster een nylonkous over z’n hoofd. Het leek wel op
een roofoverval.
Tapijten
De lambrisering was natuurlijk eenvoudig netjes af te werken
en ook het leggen van hoogpolige vloerbedekking in het koor
was snel uitvoerbaar. Het (ver)plaatsen van het orgel naar
de westwand had meer voeten in de aarde. Vóór de restauratie
was het orgel geheel gedemonteerd en opgeslagen in
Leiderdorp. Herplaatsing was alleen mogelijk na een algehele
restauratie, maar de historische en muzikale waarde van het
instrument werden sterk in twijfel getrokken. Maar bij nauwkeurig
onderzoek viel men van de ene verbazing in de andere.
Het orgel bleek veel ouder (van vóór 1625) en uniek in onze
omgeving. Monumentenzorg (het Rijk) bleek daarop toch bereid
fi nancieel mee te werken aan een uitgebreide restauratie.
Wat de glaswoldekens betreft werd in eerste instantie door
de architect gedacht aan beschilderde hoezen van kaasdoek
om de dekens. Hij vroeg Gunhild Kristensen uit Oosterbeek
hiervoor de beschilderingen te maken. Zij had echter grote
bedenkingen. Het kaasdoek moest doorblaasbaar blijven, en
dat zou ongetwijfeld invloed hebben op de herkenbaarheid
van de beschildering. Door de open structuur zou ook het
probleem van het glasvezelstof blijven bestaan.
Het toeval wilde dat zij korte tijd later in Noorwegen op bezoek
was bij vrienden. In de kathedraal van Bodø zag zij fraaie
wandtapijten, uitgevoerd in de zeer hoogpolige ‘rya-techniek’.
Met meegebracht materiaal knoopte zij thuis twee proefl appen,
één voor de architect en één voor TNO. Beiden waren
direct enthousiast en de geluidsabsorptiemetingen waren
zeer gunstig.
Ontwerp van de tapijten
In de sobere kerk van Drempt waren ‘rustige’ tapijten in natuurlijke
kleuren gewenst, met een voorkeur voor lichtbeige
als hoofdkleur en om en om, per tapijt, een iets sterker kleuraccent.
De voorstellingen dienden, vanwege de hoge pool van
het tapijt, eenvoudig en symbolisch van karakter te zijn.
Gunhild Kristensen had in zeer korte tijd haar ontwerpen
gereed en architect en kerkelijke gemeente waren zeer enthousiast.
Zij had gekozen voor een tiental Bijbelse symbolen:
de morgenster, het mosterdzaad, het geknakte riet, de distels,
het kruis, de palmtak, de zon, de fontein, de korenaren en de
wijnstok.
Het ontwerp van zo’n groot wandtapijt begint met een kleine
schets, waarna het op ware grootte wordt overgebracht op
papier. Hiervan wordt de uiteindelijke werktekening gemaakt
op speciaal ruitjespapier. Ieder ruitje is een knoop en op ieder
ruitje wordt de kleur van de wol aangegeven. Voor de knoper
of knoopster komt daarna het overbrengen en het eindeloos
natellen op het stramien om zo het ontwerp te verwezenlijken.
Een zeer nauwkeurig werk gezien deze wijze van
vervaardigen.
De Hessencombinatie | december 2012 47