De Hessencombinatie - Uitgave 9 | December 2012 - Hc 03

Groeten uit …
De watermolen in
Laag-Keppel
omstreeks 1915
Als men vanaf Wehl richting Laag-Keppel rijdt dan is het silhouet van het statige kasteel Keppel al
van verre te zien. Dichterbij gekomen wordt de aandacht echter getrokken door de entree van het
oude stadje (1361) met rechts het voormalige tolhuisje van de Zutphen-Emmerikse Grindweg en
links de fraai gerestaureerde watermolen. De watermolen is dit keer het thema van deze rubriek.
Wanneer de eerste watermolen in Laag-Keppel is gebouwd
is niet bekend. Het is in het midden van de 14e eeuw, dat op
de plek waar de handelsweg tussen Zutphen en Emmerik de
Oude IJssel kruist, door Sweeder van Voorst (de opvolger van
Wolter van Keppel) een nieuw kasteel wordt gebouwd. Een
kasteel bij een bestaande donjon uit circa 1300 op het zogenaamde
‘Keppelsch Eiland’. Een plek omgeven door de Oude
IJssel en een strang, een soort nevengeul van het riviertje. In
diezelfde tijd (1361) krijgt Keppel van Keizer Karel IV het recht
om week- en jaarmarkten te houden. Hierdoor ontstaat er
natuurlijk veel bedrijvigheid. Het is daarom niet ondenkbaar
dat omstreeks die tijd de eerste watermolen wordt gesticht.
Tekst: Rinus G.M. Rabeling
Foto’s: Wim van Hof en collectie Rinus G.M. Rabeling
De Dorpsstraat van Laag-Keppel met links de watermolen omstreeks 1915.
De Dorpsstraat van het ‘stadje’ had bestrating met kinderkopjes. De weg
naar Wehl was een zandweg.
Een kaartfragment uit 1645 van de ‘Vleck tot Keppel’ door Nicolaes
van Geelkercken. Hierop zijn de beide molenraderen duidelijk te zien.
Als in 1404 de rechten van ‘Keppel-Binnen’
worden uitgebreid en bevestigd, wordt
daarbij ook gesproken over ‘…het moegen nederwart leggen
van ene waetermoele…’ Hierbij gaat het echter over de watermolen
die daarna bij Mulra (toponiem voor molenrad) wordt
gebouwd. In de loop van de 15e eeuw vinden we hiervan diverse
bronnen die dit bevestigen. Het is bekend dat er in 1458
tien watermolens in gebruik zijn langs de Oude IJssel.
Omstreeks 1530 komt het Keppelse bezit, inclusief watermolen,
in handen van de familie Van Pallandt. Johan van Pallandt
laat kort daarna de watermolen opknappen.
In de tachtigjarige oorlog (1582) wordt kasteel Keppel grotendeels
verwoest door de Staatsen. Ook de watermolen moet
het ontgelden, de resten worden afgebroken.
De molen wordt herbouwd
De gesloopte molen wordt door enkele regionale scheep-
De Hessencombinatie | december 2012 39