Arbocatalogus Kunsteducatie Werkdruk ... - FNV Kiem

dB(A) Maximale veilige blootstellingduur per dag
80 8 uur (een normale werkdag)
83 4 uur
86 2 uur
89 1 uur
92 Half uur
95 Kwartier
98 7,5 minuten
101 3,75 minuten
Piekbelasting
Piekgeluiden komen voor bij alle akoestische muziekinstrumenten. Specifieke reflecties in een
akoestische ruimte kunnen ook tot piekbelasting leiden. Verschillende onderzoeken laten zien dat
door hoge piekbelasting meer schade kan optreden dan men kan verwachten op basis van een
gegeven daggemiddelde. Waan je niet altijd veilig met piekbelasting. Meer onderzoek naar invloed
van piekgeluid in specifieke muzikale situaties is op zijn plaats.
Bij piekbelasting gaat het onder ander om: extreme geluidspulsen bij een aanzet van een geluid;
extreme hoge waarde binnen een klein frequentie gebied (“over-resonantie”van een instrument of
ruimte) en over elkaar schuivende geluidspulsen of frequentie pieken. Zelfs in een situatie met een
gemiddelde gemeten waarde rond de 80 dB(A), dan kunnen dergelijke pieken oplopen tot rond en
zelfs boven de 120 dB(A).
Maskering
Door overlapping van verschillende geluidsbronnen ontstaat maskering van geluiden. Gevolg is
afname van verstaanbaarheid van spraak (zang) en het horen van noodzakelijke informatie om zuiver
te kunnen intoneren. Hoge geluidsniveaus, slechte akoestiek en onbalans in volume en klankkleur
(bijvoorbeeld te veel lage frequenties) dragen bij aan hinderlijke maskering. De meest voorkomende
reactie is stemverheffing, harder spelen op een instrument en geluidsversterking opdraaien. Herstel
van volume- en klankbalans is een meer praktische oplossing.
Werking van het oor
Op de website van orkest en gehoor wordt een beschrijving gegeven van de werking van het
menselijke oor.
Gezondheidseffecten
De effecten van blootstelling aan geluid kunnen zowel schadelijke als hinderlijk zijn. De effecten zijn
onder te verdelen in twee categorieën:
Lichamelijke effecten op het gehoor en andere effecten
Functionele effecten
Lichamelijke effecten
Het belangrijkste effect van de blootstelling aan hoge geluidsniveaus is de beschadiging van de
haarcellen. Daarnaast kan stress, onder invloed van geluid, leiden tot verschillende fysiologische
veranderingen in het menselijk lichaam. Het is zeer waarschijnlijk dat een hoog geluidsniveau een
verhoogde bloeddruk kan veroorzaken en daardoor een bijdrage kan leveren aan het ontstaan van
hartziekten. Er zijn tevens aanwijzingen dat lawaai een oorzaak kan zijn van klachten als nervositeit,
slaapproblemen en maagdarmstoornissen. Overigens zijn er ook aanwijzingen dat deze relatie twee
kanten op werkt. In het geval van gewenst geluid kan stress, veroorzaakt door geluidsniveaus boven
de 90 dB(A), ook een positief gevoel geven en zelfs leiden tot gevoelens van euforie. Zeker als we het
geluid zelf in de hand hebben en/of de klanken voorspelbaar zijn. Signalen van het lichaam die
waarschuwen voor schade worden door de “kick” onderdrukt.
Uit meetresultaten valt op te maken dat er meestal sprake is van een combinatie van klachten over het
gehoor. Het is vaak niet één probleem, maar meer problemen tegelijk. Het is zeker niet alleen
gehoorverlies, maar ook vaak tinnitus en hyperacusis. Meestal zijn problemen met gehoor niet
eenvoudigweg te verhelpen met de inzet van een hoorapparaat.
Arbocatalogus Kunsteducatie, versie februari 2011 blz. 20