Arbocatalogus Kunsteducatie Werkdruk ... - FNV Kiem

Taakroulatie en jobrotation
Omgaan met veranderingen kan bevorderd worden door op gezette tijden van functie te wisselen.
Veel bedrijven en ministeries hanteren dit beginsel. Medewerkers zijn op deze manier niet alleen
multi-inzetbaar, maar werken ook aan hun eigen ontplooiingsmogelijkheden. Tegelijk neemt hun
mentale en emotionele weerbaarheid toe. Hierbij kan gedacht worden aan het rouleren van taken bij
medewerkers van ondersteunende diensten maar ook bijvoorbeeld aan het wisselen van
(leeftijds)groepen of locaties bij docenten en het werken in andere cursusvormen of nieuwe markten.
Rol leidinggevende
Uit onderzoek is gebleken dat succesvolle leidinggevenden in staat zijn om aan te sluiten bij de
behoefte aan leiderschap en structuur bij de medewerker. Onder de naam situationeel leidinggeven
zijn verschillende stijlen van leiderschap beschreven. Naast deze stijlen zijn uiteraard ook andere
stijlen van leidinggeven mogelijk. Door het inzetten van de meest geschikte stijl op het juiste moment
zullen motivatie en resultaten toenemen maar ook zullen negatieve effecten als werkdruk beperkt
kunnen blijven. Zie bijlage VI voor een toelichting op situationeel leiderschap.
De medewerker die lijdt onder werkdruk en stressreactie vertoont is gebaat bij een leidinggevende die
luistert, meedenkt en analyseert waar de knelpunten zitten. Oplossingen alleen aan de medewerker
zelf overlaten werkt echter niet, net zomin als oplossingen zonder instemming van de medewerker.
Taakeisen
De eisen die door de organisatie worden gesteld kunnen hoog zijn, mits ze in overeenstemming zijn
met de capaciteiten van de werknemer (belastbaarheid). Langdurige disbalans hiertussen levert
werkdruk en stressreacties op. Bij stressreacties dient een leidinggevende in overleg met de
medewerker te onderzoeken hoe de disbalans kan worden opgeheven. Enerzijds kunnen de
taakeisen te zwaar zijn voor de werknemer en is een ander functie meer passend. Anderzijds kan er
sprake zijn van een tijdelijke vermindering van belastbaarheid van de werknemer (ziekte, conflicten op
het werk, thuissituatie), waarvoor oplossingen gevonden dienen te worden.
Taakvariatie
Hoe meer variatie, des te meer er een beroep gedaan wordt op verschillende vaardigheden van de
werknemer. Dit biedt ontplooiingskansen en erkenning van talenten. Niet voor alle beroepen en
functies binnen de Kunsteducatie is het mogelijke taakvariatie aan te brengen. Soms vraagt dit om
een herontwerp van de werkprocessen.
Taak- en rolduidelijkheid
Elke medewerker moet weten wat er van hem of haar verwacht wordt. Onzekerheid hierover beperkt
regelmogelijkheden. Functioneringsgesprekken, POP 1 -gesprekken en het werkoverleg zijn hiervoor
adequate middelen. De medewerker draagt ook zelf bij aan het scheppen van duidelijke
verwachtingen over zijn/haar taak en rol door aan te geven wat hij verwacht van de eigen
taakuitvoering en die van zijn collega’s en leidinggevenden. Zie bijlage IV voor een handreiking
werkoverleg en bijlage VII voor een opzet van een functioneringsgesprek. Via de brancheacademie
kan een training in het voeren van functioneringsgesprekken worden gevolgd.
Arbeidsvoorwaarden
Arbeidszekerheid in de zin van garantie van de arbeidsrelatie draagt bij aan onzekerheidsreductie en
afname van werkdruk. Er is echter een trend dat werkgevers steeds meer gebruik van flexibele
arbeidsovereenkomsten en tijdelijke contracten. Ook de materiële beloning draagt bij aan
bestaanszekerheid en waardering voor geleverde prestaties.
Bij docenten kunnen de omvang en het aantal dienstverbanden een belangrijke bijdrage leveren aan
werkdruk en mogelijk leiden tot werkstress. Het is belangrijk om al in een vroeg stadium (bij
indiensttreding) en hierna op regelmatige basis (bijvoorbeeld jaarlijks) aandacht te hebben voor de
factoren die hier een rol in spelen. In bijlage VIII wordt een checklist aangeboden waarbij verschillende
aspecten worden aangegeven. In de CAO voor de Kunsteducatie (in bijlage 1) worden model
arbeidsovereenkomsten gegeven. In de CAO voor gemeenten (de CAR-UWO) zijn eveneens
afspraken over de inhoud van arbeidsovereenkomsten opgenomen.
1 In een POP-gesprek (Persoonlijk OntwikkelPlan) staat de persoonlijke ontwikkeling van de medewerker
(uiteraard in relatie tot de organisatiedoelstellingen) centraal.
Arbocatalogus Kunsteducatie, versie februari 2011 blz. 14