Rapport - Bureau Waardenburg

62
dat meer vogels de lijnen op het laatste moment zien en nog kunnen ontwijken
waardoor een aanvaring voorkomen wordt. Zowel het aangetoonde verschil in
aanvlieghoogte tussen gemarkeerde en ongemarkeerde lijnsegmenten als het lagere
percentage reacties bij gemarkeerde segmenten, duiden erop dat vogels de draden door
toedoen van vogelflappen waarschijnlijk al op grotere afstand waarnemen en daardoor al
op grotere afstand hun vlucht aan de naderende hoogspanningslijn aanpassen.
Het positieve effect van de vogelflappen voor eenden en met name de smient is niet te
verklaren door een verschil in passagefrequentie tussen gemarkeerde en ongemarkeerde
lijnsegmenten. Er is aangetoond dat eenden de gemarkeerde lijnsegmenten niet
ontwijken door er links of rechts omheen te vliegen. Het is daarom aannemelijk dat voor
eenden de aanvaringskans bij de gemarkeerde segmenten lager is door een aanpassing
van de vlieghoogte, al dan niet in combinatie met uitwijkingsgedrag op korte afstand
van de hoogspanningslijn.
Van zowel de kleine zwaan (n=1) als de smient (n=58) zijn in het onderzoeksgebied
draadslachtoffers gevonden. Het is duidelijk dat de aanwezigheid van de bestaande 150
kV hoogspanningslijn voor beide soorten leidt tot sterfte. Voor de kleine zwaan gaat het
hierbij enkel om incidenten. Ook voor de smient is de sterfte niet dusdanig groot van
omvang dat het een gevaar oplevert voor de lokaal overwinterende populatie. Voor deze
soort is daarnaast aangetoond dat de bevestiging van vogelflappen leidt tot een sterke
reductie van het aantal draadslachtoffers. Daarom zouden de vogelflappen in de
bestaande 150 kV hoogspanningslijn en in de toekomst in de Randstad 380 kV en
andere nieuwe hoogspanningsverbindingen toegepast kunnen worden ter mitigatie van
de negatieve effecten voor deze soort.
De effectiviteit van de draadmarkeringen kan mogelijk nog verder vergroot worden door
de onderlinge afstand tussen de vogelflappen te verkleinen. Een andere te onderzoeken
mogelijkheid, die voornamelijk de effectiviteit voor nachtactieve soorten zou kunnen
vergroten, is het aanbrengen van lichtgevende elementen in de markeringen. Daarnaast
zijn voor soorten die ’s nachts de hoogspanningslijn passeren naast de bliksemdraad ook
de fasedraden erg gevaarlijk, aangezien deze in het donker net als de bliksemdraad niet
of nauwelijks zichtbaar zijn. De fasedraden zijn echter niet gemarkeerd en het zou
daarom interessant zijn om te onderzoeken of het mogelijk is om een spanningsloze met
vogelflappen gemarkeerde draad tussen of vlak onder de fasedraden aan te brengen, om
de in het donker passerende vogels te waarschuwen voor de fasedraden. De
positionering van zo’n eventuele lijn vereist veel aandacht, aangezien het aanbrengen
van een extra lijn ook weer kan leiden tot extra draadslachtoffers.
Op basis van dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat de vogelflappen in hun
huidige staat (zonder bovengenoemde aanpassingen) een effectieve vorm van
draadmarkering zijn. Met name op trajecten waar veel eenden de hoogspanningslijn
passeren zal de toepassing van vogelflappen kunnen leiden tot een grote reductie van
het aantal draadslachtoffers.