Rapport - Bureau Waardenburg

56
De aanwezigheid van vogelflappen resulteerde voor meeuwen en kraaiachtigen ook in
een hoger aandeel passages onder de fasedraden door in plaats van laag over de
bliksemdraad heen. Voor ganzen was er een trend dat ze in aanwezigheid van
draadmarkering de hoogspanningslijn vaker hoog over de bliksemdraad passeerden.
Door onder de fasedraden door, of hoog over de bliksemdraad heen te vliegen in plaats
van laag over de bliksemdraad heen is de afstand tot deze slecht zichtbare draad tijdens
de passage groter. Aangezien de meeste aanvaringen plaatsvinden met de bliksemdraad
(Hoerschelmann et al. 1988; Alonso et al. 1994), zou dit deels een verklaring kunnen zijn
voor de waargenomen reductie in het aantal draadslachtoffers.
4.3.2 Reactieafstand
Voor (groepen) vogels die de hoogspanningslijn overdag passeren heeft bevestiging van
vogelflappen niet alleen effect op de vlieghoogte, maar ook op de afstand waarop
vogels reageren bij het naderen van de lijn. Gemiddeld liet ongeveer eenderde van alle
vogels een reactie zien bij het naderen van de lijn, voor de gemarkeerde segmenten was
dit percentage wat lager (25%) en voor de ongemarkeerde segmenten iets hoger (38%).
In totaal vond 77% van de reacties plaats op minder dan 30 meter afstand van de
hoogspanningslijn. Hierbij is deels sprake van een neveneffect van de methode van
waarnemen. Hoe verder een vogel zich van de lijn bevond, hoe kleiner de kans was dat
de vogel gezien werd door de waarnemer. Dit leidt tot een groter aantal waarnemingen
(en dus reacties) op kortere afstand van de hoogspanningslijn. Deze onderschatting van
het aantal reacties op grotere afstand van de hoogspanningslijn is hetzelfde voor
gemarkeerde en ongemarkeerde segmenten. Het is niet aannemelijk dat het grote
verschil tussen het aantal reacties dichtbij (binnen 30 meter) en op grotere afstand van
de hoogspanningslijn volledig veroorzaakt is door een neveneffect van de methode van
waarnemen. In twee eerdere studies is ook het grootste deel van de reacties binnen 30
meter van de hoogspanningslijn waargenomen. Het gaat hierbij om percentages van
67% (Hoerschelmann et al. 1988) en 83% (Bernshausen et al. 1997).
Bij gemarkeerde lijnsegmenten is in vergelijking met ongemarkeerde segmenten, bij een
kleiner percentage van de passages een reactie waargenomen. Dit kan erop wijzen dat
(groepen) vogels bij het naderen van een gemarkeerd lijnsegment de draden al eerder
opmerken en daardoor al op grotere afstand een reactie vertonen (bijvoorbeeld het
aanpassen van de vlieghoogte), waardoor deze niet waargenomen is door de waarnemer
in het veld. Bij gemarkeerde lijnsegmenten was ook het aandeel vogels dat op kortere
afstand van de lijn reageerde (binnen 10 meter), significant groter. Dit patroon werd
hoofdzakelijk veroorzaakt door de soortgroep meeuwen. Het is aannemelijk dat het
hierbij gaat om vogels die zonder draadmarkering de draden niet opmerken en
vervolgens zonder reactie te vertonen de lijn passeren. In aanwezigheid van
draadmarkering lijken meer vogels op korte afstand van de hoogspanningslijn het
obstakel alsnog waar te nemen als gevolg waarvan relatief meer vogels op korte afstand
van de hoogspanningslijn een reactie vertonen. Als dit opgaat wijzen de resultaten erop
dat de vogelflappen ervoor zorgen dat meer vogels de lijnen op het laatste moment nog
zien en daarom uitwijken, wat een verklaring zou kunnen zijn voor de gevonden reductie