Rapport - Bureau Waardenburg

46
gelegen Doespolder en Vlietpolder. In deze periode zijn ook vliegbewegingen van kleine
zwanen waargenomen ter hoogte van segment 9 of noordelijker. In enkele gevallen
werd de hoogspanningslijn gepasseerd (altijd over de bliksemdraad heen), maar vaak
speelden de vliegbewegingen zich uitsluitend ten oosten van de hoogspanningslijn af.
Op 4 februari 2010 was voor het eerst die winter een grote groep kleine zwanen
aanwezig in de Riethoornse Polder ten noorden van het natuurgebied
Spookverlaat/Kruiskade. Deze kleine zwanen (150 tot 200 exemplaren) hebben hier tot
het vertrek naar hun broedgebieden, in de laatste week van februari, op de weilanden
gefoerageerd.
De polders waarin de kleine zwanen in de winter van 2009/2010 foeragerend zijn
waargenomen worden ook door Prinsen et al. (in prep.) genoemd als polders waar de
zwanen jaarlijks aanwezig zijn. De aantallen kleine zwanen ten westen van De Wilck zijn
dit veldseizoen erg laag geweest in vergelijking met eerdere jaren. Ook is het totaal
aantal kleine zwanen dat in 2009/2010 in het onderzoeksgebied foerageerde lager dan
de gemiddeld 200 à 300 exemplaren in eerdere jaren. Dit is hoogstwaarschijnlijk
veroorzaakt door de strenge winter van 2009/2010 met veel sneeuw, waardoor in
Nederland veel kleine zwanen (veel meer dan eerdere jaren) in het Rivierengebied
verbleven, en ook relatief veel exemplaren doorgetrokken zijn naar Engeland (Tijsen
2010; Tijsen & Schobben 2010).
3.4.2 Verspreiding van de smient in het onderzoeksgebied
De smient overwintert in grote aantallen in Nederland, van circa 100.000 eind jaren
zestig tot ongeveer 800.000 in de jaren tachtig en negentig (Bijlsma et al. 2001). Het
gros van deze smienten is afkomstig uit Scandinavië. De smient foerageert in de
winterperiode uitsluitend op graslanden, maar in het najaar wordt eerst ook in
getijdengebieden gefoerageerd op zaden van zoutresistente planten (Bijlsma et al.
2001). Het foerageren gebeurt voornamelijk ’s nachts en vrijwel altijd in de buurt van
water omdat smienten veel moeten drinken om het gras goed te kunnen verteren. Wat
betreft slaapplaatsen kan er onderscheid gemaakt worden tussen zogenoemde ‘poldersmienten’
en ‘plas-smienten’. Polder-smienten verblijven het gehele etmaal in graslanden
en rusten op sloten en vaarten e.d., plas-smienten slapen overdag op plassen en meren
en foerageren ’s nachts in de polder (van Roomen et al. 2007).
Vele duizenden smienten overwinteren jaarlijks in De Wilck en de omliggende
polders. In de winter van 2007/2008 varieerden de aantallen in De Wilck per wekelijkse
telling tussen de 1.000 en 4.000 vogels. Ook in de polders ten oosten van de Wilck
verblijven redelijke aantallen smienten. In de polders ten noorden van Hazerswoude-
Rijndijk zijn gedurende de gehele winter van 2007/2008 kleinere aantallen
waargenomen (Prinsen et al. in prep.).
Winter 2009/2010
De smient was gedurende het gehele winterhalfjaar in het onderzoeksgebied aanwezig,
steeds op ongeveer dezelfde locaties (figuur 3.8). Met name in De Wilck waren
regelmatig grote aantallen smienten aanwezig (maximaal ca. 3.100). Daarnaast waren
ten oosten van De Wilck, ten zuiden van de Vierheemskinderenweg, bij de Westvaart
ook