Rapport - Bureau Waardenburg

10
1.3 Mitigatie door draadmarkering
Er zijn verschillende maatregelen die het aantal draadslachtoffers bij bovengrondse
verbindingen kunnen verminderen. In het geval dat de hoogspanningslijn bovengronds
geplaatst wordt, kan bij de bepaling van de te volgen route het beste of minst
belastende alternatief gekozen worden. Dit kan onder andere gedaan worden door de
nieuw aan te leggen hoogspanningslijn te combineren met andere al aanwezige
landschapsdoorsnijdende elementen zoals snelwegen, spoorlijnen en andere
hoogspanningslijnen. Daarnaast kunnen de door vogels veel gebruikte rust- en
foerageergebieden en trekroutes gemeden worden. Ook kunnen effecten op vogels
worden verminderd door het vergroten van de zichtbaarheid van de bliksemdraden door
middel van draadmarkering. Deze maatregel is relatief goedkoop (in vergelijking met
bijvoorbeeld het ondergronds aanleggen van de lijn) en heeft geen invloed op de
betrouwbaarheid van het netwerk. In Nederland zijn de eerste draadmarkeringen in
1966 aangebracht (Koops & de Jong 1982). Door de jaren heen zijn verschillende typen
draadmarkeringen geproduceerd. Bekende voorbeelden zijn gekleurde of zilveren bollen
(origineel bedoeld voor de luchtvaart), zwarte of witte strips of vaantjes en gekleurde
kunststof spiralen, ook wel ‘varkenskrullen’ genoemd (Heijnis 1976; Koops 1987). Koops
(1987) noemt een aantal situaties waarin het toepassen van draadmarkering sterk
gewenst is. Ten eerste wanneer de hoogspanningslijn belangrijke vogeltrekroutes kruist,
ten tweede wanneer de lijn zich in de buurt van een broedkolonie van een beschermde
vogelsoort bevindt en tenslotte ook als de hoogspanningslijn voedsel- en slaaptrekroutes
kruist van bedreigde vogelsoorten of zich bevindt boven (weide)gronden met een goede
broedvogelbezetting.
Verschillende typen draadmarkeringen zijn eerder met wisselend succes getest. Heijnis
(1976) stelt dat de zilveren bollen die in Nederland op enkele plaatsen voor de luchtvaart
aan de bliksemdraden zijn bevestigd, meestal geen positief effect voor vogels hebben.
Daarentegen geeft Koops (1987) aan dat oranje en gele bollen aan de bliksemdraden
(ook bedoeld voor de luchtvaart) het aantal draadslachtoffers verminderen. Het
aanbrengen van zwarte en witte strips of vaantjes heeft geleid tot uiteenlopende
resultaten. Zo stelt het voormalig Rijksinstituut voor Natuurbeheer (RIN) dat het
aanbrengen van zwarte en witte strips aan de bliksemdraden in Polder Mastenbroek bij
Kampen heeft geleid tot een reductie van het aantal draadslachtoffers van 50%, vooral
onder overdag vliegende vogels. Daarentegen heeft in Polder Westzaan het aanbrengen
van zwarte kunststof strippen aan de bliksemdraden van een 380 kV hoogspanningslijn
niet geleid tot een vermindering van het aantal draadslachtoffers (Heijnis 1976). Ook
Janss & Ferrer (1998) vonden bij onderzoek aan een 13 kV distributielijn in Spanje, geen
significant effect van het aanbrengen van zwarte strips op het aantal draadslachtoffers.
Een nadeel van de strips is dat ze slecht bestendig zijn tegen weersinvloeden waardoor
ze snel kapot gaan. Daarom worden ze in Nederland niet meer gebruikt (Renssen 1977;
Koops 1987). Het aanbrengen van gekleurde kunststof spiralen aan de bliksemdraden
geeft over het algemeen positieve resultaten. De gemeten reducties in het aantal
draadslachtoffers lopen uiteen van 60% tot bijna 90% (Koops & de Jong 1982; Alonso
et al. 1994; Janss & Ferrer 1998). Netbeheerder TenneT heeft deze varkenskrullen op