download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Hollands Spoor
In Hollands Spoor wordt een tentoonstelling, museum of monument uit Holland onder de
aandacht gebracht. Koos Havelaar bespreekt dit keer:
Station Hollandse Spoor: het Haagse station van de Hollandse IJzeren Spoorweg
Maatschappij
Het is tijd om eens uitgebreid stil te staan bij het Haagse station Hollands Spoor, ditmaal niet het vertrekpunt
maar het onderwerp van deze rubriek. De naam is afgeleid van de opdrachtgever voor de bouw
van dit station: de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Hoewel het NS-station tegenwoordig officieel
Hollands Spoor heet, noemen oudere inwoners van Den Haag het station nog altijd graag Hollandse
Spoor en dat sluit ook meer aan op de oorspronkelijke naam. Vandaar de keuze om de benaming Hollandse
Spoor in dit artikel te hanteren.
Het station Hollandse Spoor werd in de jaren
1888-1893 gebouwd naar het ontwerp van D.A.N.
Margadant, architect van de Hollandsche IJzeren
Spoorweg Maatschappij. Het station werd alom
geroemd als ‘tempel gewijd aan de techniek en de
vooruitgang’ en ‘paleis van snelheid’. Vandaag de
dag is Hollandse Spoor in Den Haag behalve een
treinstation ook een belangrijk industrieel monument,
waar veel is te zien voor de reiziger die er
oog voor heeft. De rijke neorenaissance architectuur
van station Hollandse Spoor is één van de
fraaiste voorbeelden van het land.
Industriestad
Hoewel Den Haag eind 19 e eeuw een industriestad
kan worden genoemd, kent de stad slechts een gering
aantal monumentale industriële gebouwen.
Belangrijk zijn onder meer de tramremise aan de
Parallelweg, de meubelfabriek Pander aan het Buitenom,
de machinefabriek Spoor en Wijnvoord
aan de Zoutkeetsingel en enkele bruggen vervaardigd
door de Haagse ijzergieterijen. De werkelijke
top is natuurlijk het station Hollandse Spoor.
Het verrassend kleine aantal industriële monumenten
is te wijten aan een aantal factoren. Veel
van de oude industrie was reeds verdwenen voor er
sprake kon zijn van enige monumentale bescherming.
Een andere belangrijke reden is de betrekkelijk
late belangstelling van de gemeente Den
Haag voor haar industriële verleden.
Voor het Laakhavengebied achter het station
Hollandse Spoor was het bijna te laat. Slechts een
paar in het oog springende panden, die voor de lokale
industriële geschiedenis nauwelijks van belang
Afb. 1 Stationsplein
met station Hollandse
Spoor, ca. 1925. Ansichtkaart.