download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

108 Buitenbijks
tiestaat is in het ongerede geraakt; ik ken geen ander land waarvan de regering heeft verklaard
dat het ‘in de war’ is. Bovendien is de achterliggende christelijke cultuur in dit rare, deels geseculariseerde
land weggevallen. Een tweede canon is een reactie
“Nederland is
het enige land
dat ‘in de war’
is”
op het vertellen van verhalen en de nadruk op vaardigheden. Je zag
het letterlijk aan de enorme bontheid in de schoolboeken, daar zat
geen structuur meer in. Veel leerlingen waren ieder chronologisch
besef kwijt. Toen heb ik het woord canon gebruikt om uit te leggen
dat je een beknopte kapstok moet hebben om weer een beetje idee
van chronologie te krijgen. Dat zijn die tien tijdvakken. Daar zit
geen enkele morele of politieke uitspraak bij; er is puur een onderwijskundig
hulpmiddel geconstrueerd. De kern zit in de beknoptheid.
Mijn vrouw werkt in het speciaal onderwijs, dus ik weet wel
iets van kinderen die moeite hebben met leren. Gymnasiasten hebben geen probleem, die leren
wel thuis. Het probleem zit in de zestig procent kinderen op het vmbo. Die tijdvakkenstructuur
is dus van heel andere aard dan die oude Bildungs-canon en dan wat Van Oostrom
nu doet.
De kritiek op ons rapport had een sterk academisch karakter. Men had zich niet verdiept
in wat er nu werkelijk in het onderwijs aan de hand was. In 2007 gaat mijn canon formeel in
op scholen tot en met het examen. Bovendien richtte de kritiek zich op details als de benaming
van de tijdvakken: jagers en boeren, pruikentijd. We hebben die onderscheiding in
tijdvakken met ronde jaartallen gemaakt om te zorgen dat ook mensen met een zwak getalbegrip
ze konden onthouden. Bovendien moest het geheugen worden geprikkeld door niet
alleen jaartallen te geven, maar ook een kenschets gekoppeld aan een plaatje. Ik weet best
dat de 18de eeuw meer was dan een pruikentijd. Desondanks, als die vmbo-leerlingen ooit
eens een museum binnenlopen, zien ze dat al die kerels een pruik op hebben. Dat kunnen
kinderen onthouden.”
Cultuur en politiek
Niettemin was er veel kritiek dat de Commissie De Rooy een westerse, witte mannen-canon
gaf. Turkse en Surinaamse leerlingen zouden een ander referentiekader hebben. Moet je
geen wereldgeschiedenis geven?
De Rooy: “Dat maakt het meteen onbegrijpelijk voor iedereen in het vmbo. Mijn voorstel
was om het rustig op te bouwen in ringen volgens dezelfde chronologie. Begin met Nederland,
als dat in de vingers is Europa en de derde ring is de wereld. Als je een geschiedenis
wilt schrijven waarin aandacht wordt geschonken aan alle 163 nationaliteiten die in Nederland
wonen, is het binnen de kortste keren niet meer te overzien. Nadeel is bovendien dat je
dan niets gemeenschappelijks verteld. Zoals ik het gebruikelijk vind dat je in het buitenland
minimaal iets van de taal spreekt, zodat je een pils kunt bestellen en goedendag kunt zeggen,
vind ik het redelijk dat je een beetje de kern kent van de Nederlandse geschiedenis. Dat
geeft het begin van communicatie.”
Recent schreef Piet de Rooy een vlammend opiniestuk in De Volkskrant naar aanleiding van
een serie boeken over Cultuur en migratie in Nederland. Daarin gaf hij aan eigenlijk geen rol
te zien voor de culturele uitwisseling in de multiculturele samenleving.
De Rooy: “Dat is wel een heel ander onderwerp! Ik schreef dat het begrip cultuur in die
reeks niet gedefinieerd was, zodat daar ongeveer alles onder kon worden verstaan. Dan is