download de pdf - Holland Historisch Tijdschrift

Afb. 2 Het koor van de Nieuwe
Kerk te Amsterdam met het
praalgraf van Michiel de Ruyter,
Emanuel de Witte, 1683.
Rijksmuseum Amsterdam.
Foto: Archief Rijksmuseum.
waterschapsbeheer. Amsterdam wilde een niet al te hoog waterpeil omdat anders alle huizen
nattig zouden worden en de scheepvaart onder de bruggen werd belemmerd. Een laag
waterpeil was echter weer lastig voor een aantal waterschappen rondom de stad, want dan
moesten ze extra bemalen. Amsterdam zette echter spijkerhard door en met succes.”
Piet de Rooy doet de redactie van de laatste twee delen van de Geschiedenis van Amsterdam,
en heeft zich recentelijk dus erg in de stad verdiept. Heeft dat zijn visie op het land veranderd?
De Rooy: “Het Leitmotiv wordt dat Amsterdam onder Lodewijk Napoleon hoofdstad
wordt. Weliswaar de derde, want Parijs was nummer één en Rome nummer twee – maar
brons is ook mooi, olympisch gezegd. Die positie als hoofdstad is in 1813 met het aanvaarden
van de soevereiniteit van Willem I behouden, terwijl Amsterdam toen al onder eenzelfde regime
als veel andere gemeenten werd geplaatst. Ze hadden allang het recht op de samenstelling
van het eigen bestuur verloren. Dat valt samen met de economische verslechtering: de
haven was aan het verzanden en de doorstroom, met name in het IJ, stagneerde, dus de schepen
kwamen niet makkelijk over de Zuiderzee heen. Inmiddels hadden Londen en Hamburg
de positie van Amsterdam eigenlijk overgenomen. Dat Noord-Hollands
Kanaal heeft de Amsterdammers een tijdje uit de dip geholpen, maar de
scheepvaart bleef kwakkelen. En ze hadden in toenemende mate het
idee dat hun welvaart gebaseerd was op de scheepvaart, met name op de
wereldzeeën – op Indië. Dus: politieke positie uitgehold en geëgaliseerd,
economische positie niet meer zo bloeiend, geen hof, geen parlement,
geen provinciaal bestuur; wat is dit voor een hoofdstad?
Piet de Rooy 105
“Wat is dit
voor een
hoofdstad?”